De vorstinnen van Vlaanderen VRT MAX

Een koningsdochter is vermist. Ontvoerd door een haantje-de-voorste aan het hof van haar vader. Of zijn die twee stiekem samen weggelopen? Kunnen we nog achterhalen wat er is gebeurd, zo’n 1000 jaar na de feiten? We gaan hen in elk geval achterna op hun Bonnie-en-Clyde-achtige vlucht naar Rome. En eind goed al goed, want ze trouwen en stichten het graafschap Vlaanderen. Die eigenzinnige koningsdochter is dus de allereerste vorstin van Vlaanderen, Judith van West-Francië.

Wie zijn wij? Waar komen we vandaan? Zulke grote vragen hielden ook middeleeuwers al bezig. Maar ze wisten toch hoe het graafschap Vlaanderen was ontstaan? Met Judith en Boudewijn, in de 9e eeuw? Hoe komt het dan dat ze dat een paar eeuwen later alweer vergeten zijn? Om dat te begrijpen moeten we leren denken als een middeleeuwer. We duiken in oude handschriften en stoten op verhalen over verdwaalde prinsessen in betoverde wouden. En daar komen we af en toe ook een ongrijpbare witte beer tegen.

Van over heel Europa trekken vorsten met hun legers op kruistocht. Een mannenzaak? Niet helemaal, want zonder onze vorstinnen was het allemaal toch een pak moeilijker geweest. Terwijl die mannen waren gaan strijden, moest iemand ondertussen thuis de leiding overnemen en dat was een taak voor hun echtgenotes. Voor Clementia bijvoorbeeld, netwerkkampioen en politiek meesterbrein. Maar te midden van dat politieke schaakspel wordt ze persoonlijk aangevallen en beschuldigd van “vrouwenkunstjes”.

Kruistochtvorstinnen zaten niet braafjes thuis te wachten. Sommigen gingen gewoon mee, zoals Sibilla van Anjou, een erg succesvolle vorstin. Dat kunnen we jammer genoeg niet zeggen van Elisabeth van Vermandois. Het werd haar kwalijk genomen dat ze geen kinderen kon krijgen. Of lag dat aan haar man? Bovendien werd ze ook beschuldigd van overspel. Maar dan komt Mathilde van Portugal aan zet, een koningsdochter die angst en terreur zaait op “rode maandag”.

Mathilde van Portugal toont zich van een andere kant. Als “tante Mathilde” ontfermt ze zich over Johanna en Margaretha van Constantinopel wanneer de twee zusjes op erg jonge leeftijd wees worden. Maar achter die daad van barmhartigheid zit natuurlijk ook een politieke agenda. Van achter de schermen regisseert tante Mathilde de levens van haar nichtjes, van hoe ze worden opgevoed tot wie met hen mag trouwen. En toch kan tante Mathilde niet verhelpen dat Johanna wel geboren lijkt voor het ongeluk.

Margaretha moet onverwacht haar zus Johanna opvolgen. Maar de twee hadden al een poosje ruzie en dat trekje lijkt Margaretha door te geven aan haar eigen kinderen: de zonen uit haar twee huwelijken kunnen elkaar niet uitstaan. Dat had natuurlijk met een erfeniskwestie te maken. Daar komt ook Margaretha niet al te fraai uit. Wat haar betreft kunnen de zonen uit haar eerste huwelijk net zo goed dood zijn. Of hebben de kroniekschrijvers dat allemaal wat opgeklopt?