In het wiel van mijn bompa Oscar. Een podcast over de (Brugse) geschiedenis van fietsen & wielrennen In het wiel van mijn bompa Oscar

Bart vertelde gepassioneerd over hoe de fiets mee zorgt voor een stad op mensenmaat. Wist je trouwens, bompa, dat Brugge al in 1970 een radicaal verkeersplan had dat echt op maat was van de stad? Het motto van dat plan was: “de stad is als een goed feestje. Je blijft er langer dan gepland.” Feestjes, dat was ook iets voor jou he bompa, je vertelde hoe je in je jonge jaren maar een klein café-tafeltje nodig had om de jive op te dansen. Nu, het gaat hier niet over dansen, maar over fietsen. We denken altijd aan Kopenhagen of Amsterdam als het over fietssteden gaat, maar ook Brugge mag daarnaast staan bompa. En die kasseien waar jij ook zo vaak op vloekte, hebben we blijkbaar te ‘danken’ aan burgemeester Van Acker. Fietsen is vandaag in Brugge echt deel van de stadscultuur geworden. Dat zou je plezier doen he. Bart concludeerde dat de fiets bij Bruggelingen gewoon ‘in hun èrte’ zit. Dat was ook bij jou zo bompa.

Toon leerde me wat Guido Gezelle te maken heeft met de oorsprong van het woord ‘fiets’. Hij vertelde ook dat Brugge op verschillende vlakken een voorloper was. In 1870 organiseerden ze hier in Brugge bv. al een hindernissenkoers. Brugge had ook als eerste een koersreglement en ook de eerste koers met rugnummers werd hier gereden. Brugge was trouwens ook de eerste stad die een fietsbelasting inde. Toon vertelde over klokkentorenrittencompetities (dat zou een mooi woord voor scrabble zijn bompa) als voorloper van veldrijden. Ik leerde ook alles over de geschiedenis van fietsverlichting, versnellingen, ketting, zadel en remmen. Wat een luxebeesten zijn we vandaag met onze fietsen bompa.

Stijn vertelde me in zijn sappig Limburgs hoe de fiets echt een revolutionaire vernieuwing was, eerst voor de hogere klasse en later ook voor de arbeidersklasse. We hadden het over de fietshype eind 19e eeuw, over de eerste fietsclubs voor jonge stedelijke avontuurlijke burgermannetjes, zoals hij het zo mooi omschreef, en over het ontstaan van fietstoerisme. Dagtochten met de fiets, dat was ook jouw ding he bompa. Hij vertelde me over de eerste fietsinfrastructuur en over de fiets als ‘cheval de la démocratie’. En ik kwam te weten dat Touring ooit gestart is als fietsersorganisatie, en dat steden tot eind jaren 1980 een fietsbelasting inden. Vandaar dus dat ‘taksplaatje’ aan jouw stadsfiets bompa.

Dries vertelde me over de geboorte van de (kermis)koers, over de eerste wielerploegen en de macht van fietsfabrikanten. Maar hij had het ook over de impact van de wereldoorlogen, over wielertoeristenbrevetten en snelheidsbeperkingen voor fietsers. Dries vertelde ook over de rol van supportersclubs en hoe de kerk zich verzette tegen koers op zondag. We hadden het over het succes van velodromen. En over hoe onwetend wielrenners vroeger waren op vlak van trainingsmethodes, eten en drinken. Rood vlees, 20 suikerklontjes per etappe en zo weinig mogelijk drinken. Dat dachten ze toen. Jij bleef geloven in de kracht van je zelfgemaakte wijn in je bidon he bompa.

Met Bieke had ik het over de fiets als vrijheidsmachine. Ze vertelde me over de eerste vrouwelijke wereldkampioene, over de eerste vrouw die de wereld rondfietste (en zich daar ook voor liet sponsoren) en over een wielrenster die de Giro voor mannen uitreed en onderweg haar stuur moest vervangen door een bezemsteel. Wist je trouwens bompa dat vrouwen vroeger soms uitbetaald werden in pakken waspoeder of tafellakens en hoe ze gedwarsboomd werden door zowel de kerk als de Belgische wielerbond? Ook het koersdutje -waar jij een olympische medaille voor had kunnen krijgen- kwam aan bod, net als het feit dat we in Vlaanderen wel een wielercultuur maar geen fietscultuur hebben. En we maakten ons druk om de moordstrookjes en erbarmelijke staat van vele wegen. Dat kon ook jij als de beste bompa.