Luisterverhalen: iconische verhalen over de Tweede Wereldoorlog in Groningen De Verhalen van Groningen

In april 1945 bevrijd de Eerste Poolse Pantser Divisie het dorp Ter Apel. De Poolse soldaat Dominik Podgórski zoekt een slaapplaats en klopt aan bij Drogisterij Lukkien aan de Hoofdstraat. Het resulteert is een bijzonder liefdesverhaal.

Pastoors droegen de mis op in de doorrit van café de Postwagen, en deden dat zelfs in de hervormde kerk. Op straat klonken volop zachte g’s. Tolbert, in het Groninger Westerkwartier, leek in de laatste oorlogsmaanden eventjes op een klein stukje Limburg.

Vanaf vier zuilen kijken verschillende dieren neer op bezoekers van de raadszaal in het gemeentehuis van Veendam: een haan, als symbool voor waakzaamheid, een de pelikaan die staat voor zorgzaamheid, een adelaar voor kracht en een uil voor wijsheid. Misschien zijn deze symbolen nooit zo toepasselijk geweest als tijdens de oorlogsjaren. Het gemeentehuis was toen het centrum van activiteiten die – in de ogen van de bezetter tenminste – het daglicht niet konden verdragen. Die vonden dan ook vooral in de avond- en nachtelijke uren plaats.

In de herfst en winter van 1944 kwamen er verschillende vluchtelingenstromen op gang naar het noorden van Nederland. Er werden onder meer ondervoede kinderen ‘uitgezonden’ naar het platteland. Tijdens een Verhalencafé in Stadskanaal (februari 2019) werden herinneringen opgehaald aan de Rotterdamse kinderen die in december 1944 naar Stadskanaal kwamen.

Nieuwe en Oude Pekela kenden vóór de oorlog een bloeiende Joodse gemeenschap. Er was een synagoge, een armenschool en een actief verenigingsleven. Bekende leden van de Joodse gemeente waren bijvoorbeeld de familie Stoppelman en familie Toncman.

Voor het verzet was het niet moeilijk om de Duitse communicatie te saboteren door telefoonlijnen door te knippen of te snijden. De bovengrondse draden waren aan palen opgehangen en erg kwetsbaar. In de zomer van 1941 werden er op verschillende plaatsen in Nederland telefoonlijnen doorgeknipt, waarna de Duitse bezetter besloot om een Kabelwacht in te voeren. Maar niet de eigen manschappen werden daarvoor geselecteerd: de keuze viel op heel andere mensen.