5 min
13 Bealtaine 2023 (Tír Eoghain) Nuacht Mhall
-
- Language Learning
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.
*
Dé Máirt, fuair giúire i Nua-Eabhrac go ndearna iar-uachtarán na Stát Aontaithe Donald Trump mí-úsáid ghnéis ar an iriseoir E Jean Carroll seacht mbliana is fiche ó shin. Os rud é gur cás sibhialta a bhí ann, gearradh píonós $5m ar Trump ach ní sheolfar go príosún é. Dúirt Carroll go raibh náire uirthi agus gur chaill sí a post mar gheall ar an éigniú agus gur spreag an feachtas #metoo í chun a scéal a insint. Bhí Trump i láthair ag imeacht de chuid CNN oíche Dé Céadaoin, inar mhaígh sé gurb iad cúrsaí polaitíochta ba chúis leis an triail, agus gur goideadh vótaí sa toghchán uachtaránachta in 2020. In ainneoin na bhfadhbanna dlí atá Trump, meastar go bhfuil a lán leantóirí aige i measc na vótálaithe, agus go bhfuil seans ann go mbainfidh sé an chéad toghchán eile in 2024.
Tá eolaithe atá ag obair san Elvéis agus san Artach i ndiaidh teacht ar mhiocróib atá ábalta plaistic a dhíleá ag teocht íseal. Táthar eolach ar neart miocrób a bhriseann plaistic anuas ag teocht os ceann 30 céim cheana féin, ach baineann costas ard agus truailliú leis an chleachtas sin mar gheall ar an teas a bheadh de dhíth. Fuarthas roinnt baictéar agus fungas a dhíleánn plaistic ag 15 chéim celsius. Tá plaistic ar cheann de na truailleáin is coitianta ar domhan, agus deirtear go bhfuil plaistic le fáil sa bhia a itheann muid, san uisce a ólann muid agus mar sin inár gcorp féin.
Is cosúil gurb é láithreoir teilifíse agus fear grinn Patrick Kielty rogha na coitiantachta don ról an láithreora ar The Late Late Show, an clár teilifíse is cáiliúla de chuid RTÉ. Tá Ryan Tubridy, a thosaigh ar an seó i 2009, chun éirí as ag deireadh na míosa seo, agus tá daoine mór le rá ar nós Claire Byrne agus Miriam O'Callaghan tar éis rá go poiblí nach nglacfaidh siadsan leis an phost. Cuireadh tús leis an chlár cainte sa bhliain 1962, agus bhí Gay Byrne ina óstach ón am sin go dtí 1999. Chaith Pat Kenny deich mbliana sa ról sular tháinig Tubridy isteach. Is as an Dún ó dhúchas do Kielty, agus maraíodh a athair le linn na dTrioblóidí sna Sé Chontae, agus meastar go mbeadh sé in ann dul i ngleic le topaicí tromchúiseacha chomh maith le hábhair éadroma.
*
Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.
*
GLUAIS
mí-úsáid ghnéis - sexual abuse
éigniú - rape
díleá - digest
truailleán - pollutant
rogha na coitiantachta - front runner
topaicí tromchúiseacha - serious topics
Nuacht Mhall. Príomhscéalta na seachtaine, léite go mall.
*
Dé Máirt, fuair giúire i Nua-Eabhrac go ndearna iar-uachtarán na Stát Aontaithe Donald Trump mí-úsáid ghnéis ar an iriseoir E Jean Carroll seacht mbliana is fiche ó shin. Os rud é gur cás sibhialta a bhí ann, gearradh píonós $5m ar Trump ach ní sheolfar go príosún é. Dúirt Carroll go raibh náire uirthi agus gur chaill sí a post mar gheall ar an éigniú agus gur spreag an feachtas #metoo í chun a scéal a insint. Bhí Trump i láthair ag imeacht de chuid CNN oíche Dé Céadaoin, inar mhaígh sé gurb iad cúrsaí polaitíochta ba chúis leis an triail, agus gur goideadh vótaí sa toghchán uachtaránachta in 2020. In ainneoin na bhfadhbanna dlí atá Trump, meastar go bhfuil a lán leantóirí aige i measc na vótálaithe, agus go bhfuil seans ann go mbainfidh sé an chéad toghchán eile in 2024.
Tá eolaithe atá ag obair san Elvéis agus san Artach i ndiaidh teacht ar mhiocróib atá ábalta plaistic a dhíleá ag teocht íseal. Táthar eolach ar neart miocrób a bhriseann plaistic anuas ag teocht os ceann 30 céim cheana féin, ach baineann costas ard agus truailliú leis an chleachtas sin mar gheall ar an teas a bheadh de dhíth. Fuarthas roinnt baictéar agus fungas a dhíleánn plaistic ag 15 chéim celsius. Tá plaistic ar cheann de na truailleáin is coitianta ar domhan, agus deirtear go bhfuil plaistic le fáil sa bhia a itheann muid, san uisce a ólann muid agus mar sin inár gcorp féin.
Is cosúil gurb é láithreoir teilifíse agus fear grinn Patrick Kielty rogha na coitiantachta don ról an láithreora ar The Late Late Show, an clár teilifíse is cáiliúla de chuid RTÉ. Tá Ryan Tubridy, a thosaigh ar an seó i 2009, chun éirí as ag deireadh na míosa seo, agus tá daoine mór le rá ar nós Claire Byrne agus Miriam O'Callaghan tar éis rá go poiblí nach nglacfaidh siadsan leis an phost. Cuireadh tús leis an chlár cainte sa bhliain 1962, agus bhí Gay Byrne ina óstach ón am sin go dtí 1999. Chaith Pat Kenny deich mbliana sa ról sular tháinig Tubridy isteach. Is as an Dún ó dhúchas do Kielty, agus maraíodh a athair le linn na dTrioblóidí sna Sé Chontae, agus meastar go mbeadh sé in ann dul i ngleic le topaicí tromchúiseacha chomh maith le hábhair éadroma.
*
Léirithe ag Conradh na Gaeilge i Londain. Tá an script ar fáil i d'aip phodchraolta.
*
GLUAIS
mí-úsáid ghnéis - sexual abuse
éigniú - rape
díleá - digest
truailleán - pollutant
rogha na coitiantachta - front runner
topaicí tromchúiseacha - serious topics
5 min