Nerdy Noc‪ą‬ kya

Kontynuujemy podróż w kosmos tropem radzieckiego programu kosmicznego. Pierwsze stacje orbitalne — próbujemy polecieć na dłużej i chwilę pomieszkać.



Przypominamy rakiety nośne (N1, Proton i R-7). Co z lotami na Marsa i Wenus?
1960-62
Uzasadnienia dla prac nad rakietą N1. Jak Koroliow przekonuje wojsko, żeby dało kasę? Czy potrzebujemy czołgu w kosmosie? Czy da się pędzić wódkę na orbicie?

Losy projektu ogólnowojskowej stacji OS (Orbitalnaja Stancja, stacja orbitalna) w OKB-1.

Kolejny projekt stacji orbitalnej, tym razem zwiadowczej — Sojuz-R (Razwiedki) opracowywany w filii OKB-1 w Kujbyszewie.

Amerykanie ogłaszają projekt MOL (Manned Orbiting Laboratory), z krzaków wyskakuje Czełomiej z projektem zwiadowczej stacji Ałmaz (Diament) i biegnie z nim do Chruszczowa.
1965-66
Ałmaz (albo OPS, Orbitalnaja Pilotirujemaja Stancja, orbitalna stacja pilotowana) dostaje oficjalnie zielone światło dekretem Komitetu Centralnego. Trzeba jeszcze tylko zaprojektować cały kompleks rakietowo-pojazdowy (Rakietno-Korabielnyj Kompleks) — czyli oprócz samej stacji takie drobiazgi jak np. pojazd transportowy TKS (Transportnyj Korabl’ Snabżenia, transportowy pojazd zaopatrzenia) składający się z części ciężarowej FGB (Funkcjonalno-Gruzowoj Błok, blok funkcjonalno-towarowy) i kapsuły powrotnej WA (Wozwraszczajemyj Aparat, aparat powrotny) — chociaż są gotowe zupełnie dobre Sojuzy. Pracuje nad tym 500 osób w OKB-52.

Koroliow umiera, plany Sojuza-R zostają przekazane Czełomiejowi. Niestety dla Ałmaza na scenę wraca generał Ustinow. Przypominamy sobie Rakietoplan, mógłby się w sumie przydać.

Filia OKB-1 pracuje nad kolejnymi stacjami orbitalnymi, podwersjami Sojuza (WI, Wojenno-Issledowatielnyj, wojskowo-badawczy, oraz OIS, Orbitalnaja Issledowatielnaja Stancja, orbitalna stacja badawcza). Miszyn znów bruździ. Co łączy Sojuzy jako jedną rodzinę projektów? Nawiasem mówiąc, w filii powstaje kolejna transportowa wersja Sojuza — 7K-S, która ma wspomagać Sojuzy WI i OIS.

Projekt zupełnie nowej stacji kosmicznej! Ambitny plan MKBS (Multimodulnaja Kosmiczeskaja Bazowaja Stancja, wielomodułowa kosmiczna stacja bazowa) wychodzi z filii OKB-1. Parę słów o zasilaniu jądrowym pojazdów kosmicznych. Zamysł budowy modułowej.
1967
Trwają eksperymenty z układem podtrzymywania życia w zamkniętym obiegu powietrza, wody itd., najwyraźniej niepotrzebnym nikomu do niczego.
1969
Trwa konkurencja o zasoby między MKBS a Ałmazem, omawiamy ich problemy. Kolejne ficzery MKBS! Broń promienista! Pochylamy się nad N1. Ładujemy Ałmaza! Teleskop! Komputer cyfrowy! Pochylamy się nad Protonem. Porównujemy liczebność biur projektowych.

Startuje Zond 7 (Sojuz 7K-L1 na Protonie) z manekinem i żółwiami. Pełen sukces dookoła Księżyca.

Inżynierowie z biura Czełomieja przychodzą cichaczem do zastępcy Miszyna i razem knują.

Konspiracyjny projekt stacji DOS (Dołgowriemiennaja Orbitalnaja Stancja, długoterminowa stacja orbitalna).
1970-71
Kolejna udana misja Zond, ale niestety to jest koniec misji księżycowych.

DOS leci w górę. Omawiamy Salut-1 i jego osprzęt.

Dygresja na dwie misje załogowe w międzyczasie. Sojuz 6, 7 i 8 razem testują spawanie w kosmosie, a Sojuz 9 to test długiego przebywania w kosmosie (rekord jednego statku, do dziś niepobity) i eksperymenty biomedyczne.

Na Salut 1 leci pierwsza załoga Sojuzem 10, potem druga Sojuzem 11 — i tym się udaje zadokować. Jakie były problemy i sukcesy?

Wzdychamy nad trzecim startem N1.

Tragiczny powrót Sojuza 11 na Ziemię i jego konsekwencje. Powody zdeorbitowania Saluta 1.
1972
Trwają prace nad następnym DOS-em i nad Ałmazem. Transportowy Sojuz ST nazywa się teraz 7KT i ma służyć tylko do podróży na stację. Omawiamy różnice konstrukcyjne.

DOS 2 próbuje wystartować, ale nie wychodzi. Stękamy też nad czwartym startem N1.
1973-1974
Kulminacja wyścigu radzieckiego Ałmaza z amerykański

Historia, jakiej nie uczą w szkole, część ósma. Tej nocy suniemy dookoła świata od połowy X w. p.n.e. aż do pierwszej olimpiady — mamy fakty, przemoc, stele i legendy.



Uzupełnienia i ciekawostki:

jak stare jest mydło,
greckie wieki ciemne rispekt,
jeszcze o produkcji brązu,
o długu jako sposobie rozliczania (przy okazji zapraszamy na cykl prelek o pieniądzach: 1. początki, 2. nowożytność, 3. ciekawostki),
jak nazywano węgorza elektrycznego przed elektrycznością,
sumeryjskie zwyczaje związane z królewskimi zastępcami w razie omenu (historia ogrodnika Enlil-bani),
zagadka szamanki z Bad Dürrenberg,
8.2 kiloyear event.

X w. p.n.e., Egipt i okolice
Szybko podsumowujemy, co było, a co jest w Egipcie i u sąsiadów.

Faraon Szeszonk I z ludu Meszwesz daje początek 22. dynastii. Konsolidacja państwa. Nubia staje się królestwem Kusz. Wracamy na chwilę do kultury Kerma, skąd to wzięli się Nubijczycy.

Długie, udane panowanie faraona Osorkona I. Omawiamy konfuzje chronologiczne związane z tą dynastią, po czym zostawiamy Egipt w chaosie.
X-IX w. p.n.e., Grecja i okolice
Powoli wychodzimy z greckich wieków ciemnych, omawiamy niuanse ekspansji Dorów i Jonów. Czym się różnią te ludy i które tereny zajmują? Co Sparta ma na tarczach? Lista powodów, po których poznajemy, że w Grecji jest ewidentnie lepiej.
X-IX w. p.n.e., Asyria i okolice
Aszur-dan II i państwo nowoasyryjskie. Ambitny plan wojen. Krótki rant na asyryjskie imiona królewskie. Pogrom w Kadmuhu. Omawiamy taktykę i propagandę podbojów. Zaglądamy do Gutejów i krytykujemy ich brak zmysłu biznesowego. Doceniamy różnorodne pasje bieżącego władcy.

Adad-nirari II wstępuje na tron, a my dziękujemy Asyryjczykom za listy eponimów. Przyglądamy się układom Asyrii z Babilonem oraz stosunkom z innymi sąsiadami.

Aszurnasirpal II zdobywa wysokie miejsce w konkurencji na brutalność. Problemy z buntownikami, wyprawa na królestwa późnohetyckie. Moczymy miecze w wodach Morza Śródziemnego. Reinwestycja trybutów i dyplomatyczne rozgrywki wewnętrzne. Pierwsze duże zoo.

Wyprawy wojenne Salmanasara III. Co ciekawego w Urartu? Co zrobić, jak się ma Asyrię po sąsiedzku? Bitwa pod Karkar. Omawiamy monolity, zwłaszcza pierwsze pisemne wzmianki o Arabach i Izraelu.

Awantury rodzinne i rewolty, ale za to witamy na pokładzie Persję. Na tron wstępuje Szamszi-Adad (piąty tego imienia), w Asyrii zmienia się układ sił i nastaje tzw. wiek magnatów. Co możemy wyczytać na stelach? Królowa Sammu-ramat.
IX w. p.n.e., Egipt
Kapłan Hedjkheperre Setepenamun Harsiese daje początek 23. dynastii. Problem dwóch stolic. Stękamy na datowanie i wspominamy czule listy amarneńskie. Kiedy to się skończy?
IX w. p.n.e., legendy z okolic morza
Na półwyspie apenińskim kultura Villanova i Etruskowie. Nowa kolonia Fenicjan — Kartagina. Legenda Likurga, prawodawcy Sparty. Zaglądamy jeszcze na chwilę do Grecji, konkretnie do Eubejczyków. Kolonie Ischia i Al-Mina.
IX-VIII w. p.n.e., wyspy japońskie
Skąd się wzięła kultura Yayoi? Omawiamy okres Jōmon i szczególną figurkę ceramiczną, dając odpór Zniczowi. Co jest uprawiane na wyspach?
IX w. p.n.e., Australia i Oceania
Skąd pochodzą i dokąd zmierzają Filipińczycy? Koniec migracji Polinezyjczyków i Długa Pauza.

Aborygeni, prawdopodobnie najstarsza wciąż istniejąca kultura świata. Rozmawiamy o przekazie ustnym, próbujemy zrozumieć idee łączące różne grupy aborygeńskie i odnajdujemy się emocjonalnie w ich podejściu do świata.
VIII w. p.n.e., Europa
Okolice Austrii, kultura halsztacka na kopalniach soli. Marzymy o interaktywnej mapie rozkwitów, upadków i przemiksów kultur.

Anglia, koń z Uffington. Odświeżamy kredę i na zdrowie!
VIII w. p.n.e., Grecja
Pierwsze igrzyska olimpijskie. Siedzimy w namocie i pokrywamy się kurzem, słuchając dwóch mitów o początkach tych zawodów, a potem wycieramy się archeologią. Teo

Tej nocy rozmawiamy ze Złym Majorem Witkiem o tym, jak żyć dobrze i z sensem. ZMW ma dyplom magistra filozofii i determinację, żeby walić nim w życiowe problemy.



Przypominamy sobie Podcasty dla WOŚP i powody studiowania filozofii. Uściślamy "ciekawe czasy" jako przekleństwo i jako problem stary jak ludzie. Jak sobie z tym radzić i gdzie szukać odpowiedzi?

Czym w zasadzie zajmuje się filozofia? Omawiamy dwie szkoły filozoficzne, takie akurat na trudne czasy.
Stoicyzm, pokrótce
Jak nie tracić równowagi i zachować spokój ducha? Na co mamy wpływ? Jak się uodpornić na okoliczności? "Skromnie przyjmować, spokojnie tracić". Przepis na dobrostan: życie cnotliwe — umiarkowane, odważne, sprawiedliwe, rozumne i zgodne z naturą. Rozgryzamy to na współczesne czasy (nie zapominając o kontekście stoików młodszych).

Dygresja na nieuchronność biegu czasu i nieoczekiwaną łagodność Marka Aureliusza. Stoicyzm w obliczu śmierci.

A co, gdy stoicyzm przestaje wystarczać?
Egzystencjalizm, boleśnie
Otwieramy z grubej rury — inherentną nikczemnością bytu okraszoną ulubionymi smakami lodów. Co zrobić, kiedy okaże się, że życie nie ma sensu?

Czym zajmuje się ontologia? Jaki konflikt odsłania egzystencjalizm? Zgłębiamy znaczenie esencji i egzystencji za pomocą gilotyny do papieru, aby ująć skomplikowane problemy filozoficzne tak prosto, jak się da, i ani trochę prościej.

Jeśli chcesz sensu, to zrób sobie własny! Przekleństwo wolności wyboru i pełnej odpowiedzialności za siebie. A może uciekać? Kłótnie między ważnymi osobami w myśli egzystencjalnej. Dygresja na lżejsze i cięższe lektury filozoficzne.

Czym się różni egzystencjalizm od nihilizmu i jak się z nabija z ułomnych nurtów myślowych? Dla równowagi omawiamy problemy z etyką egzystencjalistyczną, która ginie pod gilotyną Hume'a, ponieważ składa się głównie z wajbu.

Jak dobrze konstruować etykę, jakie mamy wymagania, żeby ją kupić? Omawiamy na przykładzie wyciągniętego z szafy Kanta oraz na błędach egzystencjalizmu.

Różne smaki egzystencjalne — absurdyzm Camusa. Jak się zmierzyć z absurdem istnienia? Co zrobić z niesprawiedliwością? Jak żyć? Trzy sposoby, a nawet cztery.
Deser, na słodko
Co filozofia nam daje w trudnych i ciekawych czasach? Do czego służą paradoksy? Oraz interesujące skrzyżowanie filozofii i technologii.
Lektury i nazwiska:

Marek Aureliusz, "Rozmyślania",
Simone de Beauvoir, "Etyka dwuznaczności" (“Pour une morale de l'ambiguïté”, “The Ethics of Ambiguity” (nie wyszła po polsku, ale jest w internetach),
Albert Camus, "Człowiek zbuntowany",
Seneka Młodszy, “O krótkości życia” — samo w sobie niedługie, a on przez całe dzieło wbija młotkiem skończoność życia,
Thomas Nagel




Wrzuć pięć złotych na patronite.pl/kya! Może dzięki temu zostaniemy rzymskim cesarzem.

2022.12.18 / 2022.12.23

Kontynuujemy podróż w kosmos tropem radzieckiego programu kosmicznego. Liczne Sojuzy na dwóch nowych rakietach.



Jeszcze o poczcie rakietowej i strzelaniu listami z armaty. Znaczki na orbicie. Cyklogram zamiast odliczania.
Kosmiczne plany
1960-1963
Wracamy do początku lat 60. Negocjacje Koroliowa z Chruszczowem, dekret KC, nowy podział projektów między biura. Konfiguracje silników, pierwsze wejście Miszyna.

Misja wokółksiężycowa Czełomieja, LK-1 (Łunnyj Korabl', Statek Księżycowy).

Boje Koroliowa o rakietę N1. Scysje z Głuszką, negocjacje z biurem Kuzniecowa i z biurem przemysłu specjalnego Barmina. Wszystko dla pojazdu TMK (Tiażełyj Mieżpłanietnyj Korabl', Ciężki Statek Międzyplanetarny).

Prace nad Sojuzem. Problemy z niedostatkiem udźwigu, warunki temperaturowe. Jakie były ograniczenia Wostoka? Automatyzacje i rola człowieka na pokładzie. Wspomnienia Kamanina, szefa szkolenia kosmonautów. Dokowanie i plany misji na wiele startów.

Sojuzy A, B i W na rakietach Sojuz (wersja R-7). Pochylamy się nad nazewnictwem rakiet nośnych. Kolejne próby negocjacyjne Koroliowa. Sojuzy P i R na rakietach Sojuz.

Jak wygląda ruch w kosmosie w 1963 roku? Program sond bezzałogowych Łuna.

Nowy plan Koroliowa: program L1 (załoga wokół Księżyca), program L2 (bezzałogowy łazik na Księżycu), program L3 (załoga na Księżycu), program L4 (załoga długo na orbicie Księżyca), program L5 (załogowy ciężki łazik na powierzchni Księżyca). Kolejny dekret KC, nowy podział zadań i nowy budżet.

Zmagania Koroliowa z rakietą N1 i walka inżynierów o gramy. Przeróbki Sojuza, silników i lądownika LK (Łunnyj Korabl'). Napięcie rośnie.
1964-65
Dekret ministerstwa w sprawie wojskowych programów kosmicznych. Spore porządki i zapowiedź samolotu kosmicznego Spiral w biurze Mikojana. Zmiana warty na szczycie i kłopotliwe konsekwencje dla planów Czełomieja. Na scenę wchodzi generał Ustinow.

Wielkie plany propagandowe. Smętny koniec programu Woschod i prace nad Sojuzami. Spis zadań Koroliowa. Kolejny wielki remanent programu kosmicznego. W miarę dobra rakieta Proton.
Nieustające pasmo braku sukcesów
1966
Śmierć Koroliowa. Biuro bez kierownika, plany bez pokrycia, następca bez jaj.

Kłótnie Miszyna z Kamaninem o skład załóg. Problemy z Sojuzami: włazy, łączność, spadochrony, automatyka ratunkowa, system dokowania. Brak symulatorów.

Pierwsze bezzałogowe starty Sojuzów. W bonusie problemy ze sterowaniem, z silnikiem, hermetycznością, tarczą ablacyjną, lądowaniem, startem...

Dwa udane starty Protona i nadzieja dla programu L1 (lotu wokół Księżyca).
1967
Podwójna misja Sojuz 1/2 (orbitalne pojazdy Sojuz 7K-OK na rakietach Sojuz). Kłótnie o załogę. Kolejne problemy w trakcie i po przerwaniu. Lot i śmierć Komarowa, pierwszego człowieka, który zginął podczas misji w kosmos. Powątpiewamy w oficjalne przyczyny odwołania startu Sojuza 2.

Długa przerwa w programie załogowym (L1, L3 i loty orbitalnych Sojuzów). Pierwsze udane automatyczne dokowanie w misji Sojuzów 7K-OK.

Podsumowujemy zaawansowanie programów L1-L3. Krótko o wyrzutniach. Kuriozalne problemy z projektem lądownika LK.

Miszyn strzela sobie w stopę planem trzystartowym. Ustinow stawia motywacyjne warunki realizacji kolejnych planów OKB-1.
1968
Śmierć Gagarina. Program sond kosmicznych Zond. Przypominamy trajektorię darmowego powrotu. Zond 5 (pojazd Sojuz 7K-L1 na rakiecie Proton), jedyna w pełni udana misja. Pierwsze testy rakiety N1, a co jeden, to śmieszniejszy.

Dygresja na amerykańską kontrofensywę w wyścigu na Księżyc.

W misję Sojuz 3/2 (orbitalne pojazdy Sojuz 7K-OK na rakietach Sojuz) leci Gieorgij Bieregowoj. O co chodzi z tym dokowaniem? Prawie udana misja Zond 6 (pojazd Sojuz 7K-L1 na rakiecie Proton). Zagadka na Bajkonurze.

Przywołujemy amerykańską misję Apollo 8 oraz anegdoty o nielegalnych lekturach i kanapkach na orbicie. Decyzje radzieckiej komisji

Tej nocy rozmawiam ze Złym Majorem Witkiem o pogańskich zwyczajach świątecznych. #PolskiPodmas



Zapraszamy do polowania na odcinki świąteczne w innych znakomitych podkastach (linki poniżej), a nastęnie bierzemy na warsztat następujące kwestie:

co to jest pogaństwo,
żmudne ustalanie daty dla Bożego Narodzenia,
pogańskie dekorowanie choinek,
pogańskie prezenty!
pogańskie stół świąteczny i puste nakrycie,
dobroczynność bożonarodzeniowa,
tradycje zaadaptowane i zapomniane.

Obchodzimy przesilenie zimowe, Saturnalia, Sigillaria, Sol Invictus, Szczodre Gody, Godowe Święto, a nawet wieszamy podłaźniczkę. Wszystko naraz!
Do czytania

Polecany artykuł: CPE Nothaft, Early Christian chronology and the origins of the Christmas date;
Neril Coffee, Gifts and giving, Roman;
Marcjalisa etykietki na prezenty;
Ponieważ jest to odcinek nr 69, oto Marcjalisa wiersze sprośne;
Marcjalisa epigramy wybrane na różne tematy, z obfitymi przypisami i objaśnieniami;
link do naszych występów z poprzednim Podmasie.

#PolskiPodmas 2021

lista świątecznych odcinków podmasowych na stronie Razem Lepiej;
plejlista na spotifaju;
plejlista na jutubie.

Wesołych Świąt! :D

Tej nocy omawiamy różne aspekty gatunku literackiego i audiowizualnego przeżywającego drugą młodość 40 lat później.



Cieszymy się z nagrywania! Skąd wziął się temat? Dziękujemy za znakomitą zabawę podczas akcji Podcasty dla WOŚP. Omawiamy różne "ciekawe czasy" za naszego życia (wspomniany "odcinek świąteczny" można odsłuchać tutaj), a następnie zaczynamy się zastanawiać.
Co to jest cyberpunk
Stawiamy tezę, że jest to amerykański biały czarny kryminał.

Porównujemy stosunek do konsumpcjonizmu, systemu i norm społecznych w Ameryce i w różnych kawałkach Europy podczas narodzin cyberpunka i dziś. Dlaczego w Europie Wschodniej łatwiej się znaleźć z cyberpunkiem?

Co zobaczymy na ulotce reklamowej świata przyszłości? Oglądamy drugą stronę kartki.
Co nam robi technologia
Dystopia i tech-noir, szukamy tropów. Technologia i jej konsekwencje, społeczne zawirowania, zrujnowane środowisko, druga twarz bioniki (z krótką dygresją na "Gwiezdne Wojny"). Różnice między klasami społecznymi na przykładach literackich.
Kto mieszka w cyberprzestrzeni
Kto to wymyślił i co miał na myśli? Czujemy się staro. Próbujemy porównywać z surrealizmem i realizmem magicznym. Dlaczego to był rewolucyjny koncept?

Bohaterowie i bohaterki. Glina, kombinator, haker, inny.
Jak wyglada Japonia
Dlaczego w cyberpunku jest tyle Japonii? Oglądamy narodziny gatunku z bliska. Zaglądamy do Tokio i wielkich korporacji, omawiamy lęki Ameryki w latach 70. XX wieku.

Dwa rodzaje rasizmu.
Gdzie jest punk w cyberpunku
The kids who trashed my computer; their kids were going to be Holy Terrors, combining the ethical vacuity of teenagers with a technical fluency we adults could only guess at. Further, the parents and other adult authority figures of the early 21st century were going to be terribly ill-equipped to deal with the first generation of teenagers who grew up truly “speaking computer.”
Po cytacie z Bruce'a Bethke zastanawiamy się się nad sobą. Bunt, protest, wrzask sprzeciwu. No future.

Jak naprawdę wygląda walka z systemem w cyberpunku? O kim w istocie opowiadają cyberpunkowe historie? Czego bardzo ważnego cyberpunk nie mówi wprost?
Jak ewoluuje sztuka
Rozważamy glebę, na której wyrósł gatunek. Ile jest cyberpunku u Lema? Co wniosła fantastyka nowej fali? Czy cyberpunk to aby na pewno była rewolucja?

Co czytać, co oglądać? Omawiamy autorów i trochę tropów oraz znaczenie ważnych tytułów.

Jakie ostatecznie mamy zastrzeżenia do erpega "Cyberpunk 2020" i gry komputerowej "Cyberpunk 2077"?

Co będzie dalej?
Polecanki

Philip K. Dick, "Do Androids Dream of Electric Sheep?" (1968)
William Gibson, trylogia ciągu: "Neuromancer" (1984), "Count Zero" (1986), "Mona Lisa Overdrive" (1988)
George Alec Effinger, "When Gravity Fails" (1987)
manga "Akira" (1982-1990) + anime "Akira" (1988), reż. Katsuhiro Otomo
filmy "Blade Runner" (1982) i "Blade Runner 2049" (2017)
manga "Ghost in the Shell" (1989-1991) + anime "Ghost in the Shell" (1995), reż. Mamoru Oshii
film "Johnny Mnemonic" (1995), reż. Robert Longo
komiks "Transmetropolitan" (1997-2002)
erpeg "Cyberpunk 2020" (1988-2020) + erpeg "Shadowrun" (1989-2019)
Neal Stephenson, "Snow Crash" (1992), "The Diamond Age" (1995)
Bruce Bethke, "Headcrash" (1995)
Richard K. Morgan, "Altered Carbon" (2002)

Dodatki

wspominamy o metodzie Burroughsa,
na końcu audycji gramy utwór Piotra Bendyka pt. "Rzodkiewki" z działu Leftovers w całości (jest to cover modułu Scorpika z dema "Marchewki").




Dziękujemy za wspieranie na patronite.pl/kya! Wrzuć pięć złotych — zainwestujemy w telewizor nastawiony na nieistniejący kanał.

2021.04.03 / 2021.04.13