Jak zachwyca? Język polski po godzinach Agnieszka Skórzewska-Skowron

Sienkiewicz nie ma szczęścia do oceny jego twórczości. Albo się go przecenia, albo nie docenia. Określenie stworzone przez Witolda Gombrowicza – „pierwszorzędny pisarz drugorzędny” – weszło do obiegu popularnego i już z niego nie wyszło. Inna opinia autora Ferdydurke, którą wygłosił podczas rozmowy z ks. Januszem Pasierbem, nie zyskała już takiego aplauzu: „Kultura poszła w stronę ekstremizmów, ja, ja jako człowiek przekorny, idę w kierunku odwrotnym. Jestem dziś bliski odkrycia na nowo pewnych dodatnich stron Sienkiewicza! Moja postawa intelektualna obliczona jest na krytykę ekstremizmów”.







W moim odczuciu, w przypadku wątpliwości, warto czytać twórczość Henryka Sienkiewicza w stylu ekspresyjnym, czyli szukać w tekście autora – jego przeżyć, doświadczeń.







Jak to działa? O tym w odcinku podcastu, w którym spojrzymy na dwa zbiory listów do prasy pisanych przez Sienkiewicza z egzotycznych podróży i zapytamy o:









* okoliczności powstania obu zbiorów,







* postać samego Sienkiewicza,







* postawę autora wobec rdzennych mieszkańców,







* nasze podejście do innego.









Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek:









* Jak patrzymy na innego? Henryk Sienkiewicz i jego listy z podróży









Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach:









* Soundcloud







* Spotify







* Anchor







* Google Podcast







* iTunes

Uwiera mnie wyłącznie estetyczny odbiór literatury. Estetyczny w tym sensie, że dobry tekst = tekst, który mi się podoba, zły tekst = tekst, który mi się nie podoba. Uwiera mnie także traktowanie literatury, jak to trafnie ujęła Alicja (@nienormalna_baba), pisząc o sztuce w ogóle, jako film profilaktyczny – czyli oczekiwanie od literatury, że będzie wyłącznie umoralniająca, przekazująca akceptowalne wzorce, piętnująca te nieakceptowalne, a przez to zupełnie zwalniająca z samodzielnego myślenia.







W tym odcinku zatem:









* przyglądam się różnym oczekiwaniom wobec literatury,







* podpowiadam, jakie płyną korzyści z czytania nie tylko tego “co się podoba”,







* zwracam uwagę na literaturę jako potencjalne narzędzie rewolucji.









Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek:









* Literatura to “nie jest film profilaktyczny”









Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach:









* Soundcloud







* Spotify







* Anchor







* Google Podcast







* iTunes

Ludwik Zamenhof, wymyślając esperanto, miał ideę, żeby stworzyć język, którym posługiwać się będą mogli wszyscy ludzie, niezależnie od kultury i miejsca, z którego pochodzą. Wiedział bowiem, jak bardzo nasze środowisko wpływa na język i jak często z tego powodu nie jesteśmy w stanie porozumieć się z kimś, kto ma inne tło kulturowe. Czasem dotyczy to nawet osób posługujących się tym samym językiem, ale pochodzących z innego regionu kraju. Dlatego Zamenhof w swoim języku świadomie unikał wszystkiego, co może być ściśle związane z kulturą. Zrezygnował m.in. z idiomów. Zaś idiomy to takie rośliny endemiczne języka. Czasem całkowicie nieprzetłumaczalne. Czasem podobne w rodzinie kulturowej. Czasem możliwe do zaszczepienia na innym gruncie, a czasem zmieniające swoje znaczenie w innym języku, choć niby treść ta sama.







W tym odcinku będę się trochę przyglądać idiomom. Może nie pod mikroskopem, ale pod lupą na pewno:









* opowiadam o tym, dlaczego idiomy są problematyczne,







* opisuję różne rodzaje idiomów,







* pokazuję pułapki idiomów,







* sprawdzam, czy w esperanto rzeczywiście nie ma idiomów.









Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek:









* W świecie idiomów









Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach:









* Soundcloud







* Spotify







* Anchor







* Google Podcast







* iTunes

Twórcy różnorakich kursów szybkiego czytania najczęściej reklamują je hasłem: “Czytaj jak geniusz”. Sugeruje ono, że jeśli czytasz szybko, czytasz tak, jak czytają geniusze, a zatem szybkie czytanie jest związane ze wzrostem Twojego IQ. Tylko że nie… Magia szybkiego czytania polega przede wszystkim nie na czytaniu słów, a zrozumieniu ogólnego sensu. To coś w stylu opowieści Woody’ego Allena o jego doświadczeniu szybkiego czytania: “Przeczytałem Wojnę i pokój w 20 minut. Jest o Rosji”. Zajrzałam do różnych artykułów i badań, bo proces czytania został całkiem nieźle przebadany, i po tych lekturach wyłonił mi się zupełnie inny obraz szybkiego czytania.







W tym odcinku:









* opowiadam, skąd się w ogóle wzięła idea szybkiego czytania,







* sięgam do badań sprawdzających efektywność szybkiego czytania,







* sprawdzam, czy rzeczywiście geniusze czytają szybko,







* pokazuję, co wpływa na szybkość czytania.









Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek:









* Kurs szybkiego czytania: czytaj jak geniusz. Czy naprawdę?









Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach:









* Soundcloud







* Spotify







* Anchor







* Google Podcast







* iTunes

Tak to już jest, że język stoi zazwyczaj w pierwszym szeregu podczas wojny ideologicznej. Widać to również w dyskusji wokół feminatywów, która nie jest nowa, a jej efekty tak zero-jedynkowe jak niektórym się wydaje. Feminatywy ani nie stanowią zagrożenia dla języka, ani same nie zmienią naszego myślenia i miejsca kobiet w społeczeństwie. Przyjrzenie się im, jak każde przyglądanie się językowi, pomaga natomiast dotrzeć do swoich przekonań i świadomie zgodzić się na nie lub zacząć dążyć do ich zmiany.







W tym odcinku:









* opowiadam o tym, czy w ogóle jest rodzaj gramatyczny i czy każdy język go ma,







* zwracam uwagę na “męski język polski”,







* pokazuję, że feminatywy pełniły ważną funkcję w walce o niepodległość i wolność – szeroko rozumiane,







* zastanawiam się, co dalej z feminatywami.









Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek:









* Feminatywy: wróg publiczny czy mesjasz narodu?









Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach:









* Soundcloud







* Spotify







* Anchor







* Google Podcast







* iTunes

Śmierć jest nazywana sytuacją graniczną, a więc taką, która zmienia wszystko. Nie sposób się z tym stwierdzeniem nie zgodzić. W momentach granicznych trudne, a czasem wręcz niemożliwe stają się komunikaty werbalne. Dlatego o śmierci najlepiej mówi się językiem poezji lub w ogóle milczy. Niemniej jednak gdy ktoś odchodzi, pozostają inni, żywi, tą śmiercią dotknięci. Tylko jak mówić o tym, czego nikt z żyjących nigdy nie doświadczy?







W tym odcinku:









* przyglądam się słowu “kondolencje”,







* rozbieram na części powiedzenie “O zmarłych dobrze albo wcale”,







* mówię o oswajaniu śmierci,







* podaję kilka przykładów literackiego radzenia sobie ze śmiercią,







* polecam kilka pieśni o śmierci.









Jeśli chcesz przeczytać to, o czym mówiłam, sprawdzić bibliografię, z jakiej korzystałam, pieśni, o których wspominałam, zajrzyj do artykułu, na podstawie którego powstał ten odcinek:









* Język po śmierci: kondolencje i nie tylko









Podcastu JAK ZACHWYCA? można słuchać na tej stronie oraz na platformach:









* Soundcloud







* Spotify







* Anchor







* Google Podcast







* iTunes