OVT Fragmenten podcast NPO Radio 1 / VPRO

Deze week is de column van Nelleke Noordervliet.

Elke week bespreken we de nieuwste historische boeken met afwisselend Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Nadia Bouras, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Lotfi El Hamidi.

Deze week is de beurt aan kunsthistoricus Sanne Frequin. Zij bespreekt:
-Esther van Gelder, Flora Batava 1800-1934. De wilde planten van Nederland
-Geertje Dekkers, Veel, klein en curieus. De wereld van Antoni van Leeuwenhoek (1632-1723)
-Sietske Fransen en Tim Huisman, Antoni. Van Leeuwenhoek en de microwereld

Wie vandaag het nieuws leest kan zich nauwelijks voorstellen dat de relaties tussen Nederland en Iran in de jaren ‘60 en ‘70 erg goed waren. De Perzische sjah Mohammad Reza Pahlavi zwaaide tot de Iraanse revolutie in 1979 met de scepter en werd door veel Nederlanders gezien als een verlicht leider. 

Over de Nederlandse fascinatie met Iran en hoe dat beeld in duigen viel schreef Maaike Warnaar, politicoloog en Irandeskundige aan de Universiteit Leiden, het boek Onze vriend op de pauwentroon. De auteur is te gast.

Hoe moest het verder met al die koffie, cacao en suikerplantages na de afschaffing van slavernij in Suriname? Dat was een vraag waar Nederland mee worstelde. Een antwoord werd gevonden in Brits-Indië, waarvandaan duizenden contractarbeiders naar Suriname werden verscheept. Maandag is het precies 150 jaar geleden dat het eerste schip aankwam in de voormalige Nederlandse kolonie. 

Over de geschiedenis van contractarbeid en hoe die wordt herdacht in met name de Hindostaans-Nederlandse gemeenschap, daarover spreken we Pravini Baboeram en Karin Amatmoekrim. Baboeram onderzoekt Hindostaans erfgoed met de organisatie Sarnámihuis, Amatmoekrim werkt aan een proefschift over het leven van Anil Ramdas en een boek over de Surinaamse geschiedenis.

Minister Kaag van Financiën maakte deze week bekend dat het overal in het land mogelijk moet blijven om gratis contant geld te pinnen. Cash wordt steeds minder gebruikt, maar moet volgens de minister wel voluit beschikbaar blijven.

Simon Lelieveldt is gespecialiseerd in financieel erfgoed en hij vertelt hoe cash geld steeds meer uit ons leven is verdwenen en wat daar de consequenties van zijn.

Een 'existentieel gevaar' voor de mensheid; zo noemden vooraanstaande AI-wetenschappers het gevaar van een ongecontroleerde ontwikkeling en toepassing van artificial intelligence.

Het lijkt een nieuw debat, maar al sinds eind jaren '60 is er één AI-wetenschapper geweest die consequent op de gevaren van zijn vakgebied wees: Joseph Weizenbaum. Waarom hij toen al problemen voorzag, en wat we van hem kunnen leren in tijden van ChatGPT en killerdrones, dat bespreken we met filosoof Guido van der Knaap, auteur van het boek Van Aristoteles tot algoritme: Filosofie van kunstmatige intelligentie.