Zientzia puntu-puntuan UPNA

Milaka presok eta presok lan egin zuten esklabo moduan trenbidean 1938tik 1950eko hamarkadaren bukaera arte. Castejón-Cortes edo Altsasu-Agurain-Gasteiz burdinbideetako bikoizketak egin zituzten, besteak beste. RENFEk, lehenengo aldiz historian, aitortza egin die berriki. Nor ziren frankismoaren garaian hor aritutako langile esklaboak? Zenbat ote? Zergatik? Fernando Mendiolak, Nafarroako Oroimen Historikoaren Dokumentazio Funtsaren zuzendariak, ditu erantzunak.

Krisi ekonomikoa, lehengaien krisia, osasun-krisia... globalizazioaren diskurtso hegemonikoa indarra galtzen ari da azken urte hauetan. Badirudi sistema kolokan dagoela. Hala diote han eta hemen. Globalizazioaren krisiaren aurrean ote gaude? Galdera honi erantzuten laguntzeko, Henrike Galartza dugu, Nafarroako Unibertsitate Publikoko ekonomialaria eta irakaslea.

Ba al zenekien baditugula konjuruak egiteko kantak? Ekaitzak eta kazkabarra uxatzeko abestiak? Nafarroako musika tradizionala bildu, aztertu, moldatu eta biziberritzen ari da NUPen sortutako Enkantu taldea, Ondare ez Materialaren Katedrarekin batera. Musikari eta lurraldeari lotutako egitasmo honetaz mintzo zaigu Igor Saenz etnomusikologoa atal honetan.

Esnea ezinbesteko elikagaia da giza osasunerako. Hala ere, biztanleen %30 inguru intolerantziaren bat du kontsumitzean. Intolerantzia eragin dezakeen osagaietako bat beta-kaseina proteina da, A1 motakoa denean. Arazo hori dutenentzako irtenbidea izan litekeena aurkitu du NUPeko ISFOOD Institutuak: Abiesnea. A2 proteina besterik ez duen esnea ekoizten duen behi talde bat eratu dute Josean Mendizabal eta Olaia Urrutia ikertzaileek, besteak beste.

Urari buruz asko hitz egiten omen dugu eta ibaiei buruz berriz gutxi. Atal honetan, ibaiei buruzko hamar gai, hamar lezio, jorratuko ditugu, NUPeko Zientzien Didaktikan doktore den Julia Ibarra biologoaren eskutik. Ba al zenekien gure ibaiek gero eta ur gutxiago daramatela? Eta nitratoak direla bere etsai isilak? Eta ibaiak bereak diren eremuak berreskuratzen saiatuko dela?

Begiekin idatzi, begiekin deitu igogailuari, begiekin kafea eskatu… Norbaitek esan bazigun duela hogei urte begiradarekin mintzatzeko aukera izanen genuela, sinetsiko al zenuen? 12. atal honetan eye tracking teknologia zer den azalduko digu Arantxa Villanuevak, Nafarroko Unibertsitate Publikokoko ingeniari doktoreak.