หลบมุมอ่า‪น‬ Thai PBS Podcast

“รถไฟขนเด็ก” ผลงานของ วิออลา อาร์โดเน นักเขียนชาวอิตาลี แปลจากภาษาต้นฉบับเป็นไทยโดย นันธวรรณ์ ชาญประเสริฐ งานเขียนเรื่องนี้มีฉากหลัง บริบททางสังคม ความเป็นอยู่ของผู้คนในช่วงฟื้นตัวหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ของประเทศอิตาลี ซึ่งในช่วงระหว่างปี 1945-1952 พรรคคอมมิวนิสต์ของอิตาลีได้จัดรถไฟขบวนพิเศษขนเด็กจำนวนมากกว่า 70,000 คนจากภาคใต้ของประเทศไปยังภาคเหนือของประเทศ เพื่อให้ไปอยู่กับครอบครัวอุปถัมภ์ เด็กและครอบครัวจึงต้องเผชิญกับการพลัดพรากในช่วงฤดูหนาว
การเดินทางจากภาคใต้ไปยังภาคเหนือของเด็ก ๆ สะท้อนสภาพปัญหาด้านเศรษฐกิจ การศึกษา ความแตกต่าง ความไม่เท่าเทียมภายในประเทศ นอกจากนี้หัวใจสำคัญของเรื่องคือความสัมพันธ์ระหว่างแม่และลูกชายวัย 7 ขวบ รวมถึงปมในใจที่ก่อตัวขึ้นในแต่ละช่วงวัยของลูก
เบียร์ คีตญา อินทร์แก้ว เจ้าของและผู้ก่อตั้งร้านหนังสือความกดอากาศต่ำ จังหวัดสตูล จะมาร่วมแลกเปลี่ยนถึงความประทับใจ ปมในใจของตัวละครที่ต้องใช้เวลาสะสางเกือบตลอดชีวิต และการโอบอุ้มกันของคนในสังคมกับการเติบโตของเด็ก ๆ

หลบมุมอ่านต้อนรับ #PrideMonth ชวน อาทิตยา อาษา ผู้ประสานงานเครือข่ายทอม ผู้ชายข้ามเพศ นอนไบนารี่ เพื่อความเท่าเทียม ( #TransEqual ) มาร่วมแลกเปลี่ยนเกี่ยวกับ ผู้ชายข้ามเพศในกระบวนการเคลื่อนไหว LGBTIQAN+, การทำงานของกลุ่ม TransEqual เพื่อสร้างเครือข่ายของคนมีเพศกำเนิดเป็นผู้หญิงแต่ไม่ได้รับรู้ตัวตนว่าตัวเองเป็นผู้หญิงทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค, ประสบการณ์การเป็นผู้ชายข้ามเพศของอาทิตยา อาษา, การขับเคลื่อนที่ผ่านมาและในปัจจุบันของ TransEqual เรื่องการสมรสเท่าเทียมและสิทธิด้านอื่นจากสนามการทำงาน รวมถึงข้อเสนอแนะเชิงปัจเจกและเชิงนโยบายที่ครอบคลุมมิติต่าง ๆ ต่อเรื่องความหลากหลายทางเพศในสังคมไทย

นวนิยายเรื่อง “กี่บาด” ผลงานของ ประเสริฐศักดิ์ ปัดมะริด เป็นงานเขียนที่บอกเล่าเรื่องราวทั้งรักและร้าวของครอบครัวช่างทอผ้าอำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ แต่ละตอนในเรื่องตั้งชื่อตามลายซิ่นตีนจกแม่แจ่มซึ่งเป็นมรดกตกทอดมาอย่างยาวนาน นักเขียนนำแต่ละลายร้อยเรื่องผูกปม ผนวกกับประวัติศาสตร์พื้นที่ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ในเชียงใหม่ หัวใจของเรื่องคือการนำเสนอสถานะและบทบาทของผู้หญิงในสมัยก่อน ที่ผูกพันและถูกทำให้ผูกติดกับการทอผ้า รวมถึงการสร้างภาพจำให้กับผู้หญิงผ่านทางค่านิยม วัฒนธรรม สงคราม ศาสนา ผู้ชาย หรือแม้แต่กับผู้หญิงด้วยกันเอง
หลบมุมอ่าน ชวน ประเสริฐศักดิ์ ปัดมะริด มาร่วมพูดถึงประเด็นใน “กี่บาด” แรงบันดาลใจและการทำงานเขียนนวนิยายเรื่องนี้

นิทานพื้นบ้านเรื่อง “สินไซ” เป็นมรดกทางวรรณกรรมในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทยและในสาธารณรัฐประชาชนลาว มีการจารึกเป็นฮูปแต้ม (ภาพวาด) ในสิม (โบสถ์) ซึ่งปัจจุบันพบว่าฮูปแต้มบางส่วนในวัดเลือนรางไปตามกาลเวลา ความเสื่อมสลายของฮูปแต้มสร้างความสะเทือนใจและเป็นแรงบันดาลใจให้ ดร.อนุโรจน์ จันทร์โพธิ์ศรี ศิลปิน ได้สร้างสรรค์จิตรกรรมร่วมสมัยฮูปแต้มสองฝั่งโขงไทย-ลาว สู่การเปลี่ยนแปลงหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา โดยใช้เทคนิคจารบาติกซึ่งเป็นเทคนิคที่ศิลปินพัฒนามาจากภูมิปัญญาโบราณและท้องถิ่น เพื่อเป็นการอนุรักษ์นิทานพื้นบ้านเรื่อง “สินไซ” และนำเสนอผลงานในนิทรรศการชุด “พายุ”
ดร.อนุโรจน์ จันทร์โพธิ์ศรี จะเล่ามาร่วมพูดคุยกับ #หลบมุมอ่าน ถึงที่มาของการทำงานจากสินไซสู่การจารบาติก ความสำคัญนิทานพื้นบ้านเรื่องนี้ทั้งในไทยและในลาว และการอนุรักษ์ฮูปแต้ม

วันที่ 16 พฤษภาคม 2567 เป็นวาระครบรอบ 100 ปี ของ วิลาศ มณีวัต นักเขียน บรรณาธิการ ผู้มีผลงานเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวโดยเฉพาะความสนุก อ่านแล้วอารมณ์ดี ให้ความรู้ไปยังผู้อ่าน และเป็นงานเขียนที่มองโลกในแง่ดี ผลงานที่ผ่านมา อาทิ สายลมแสงแดด, ธรรมะสำหรับคนนอกวัด, โฉมหน้านักประพันธ์, วิลาศ มณีวัตพูด, และ อารมณ์ขัน 2000
แครส อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ นักเขียนและนักประวัติศาสตร์ จะมาเล่าถึงประสบการณ์จากการอ่านงานเขียนของนักเขียนอาวุโส ทั้งในด้านชีวิตและงานเขียนของ วิลาศ มณีวัต

นวนิยายเรื่อง “Cigarette Girl ซิกาแรต เกิร์ล” งานเขียนของ ราติห์ คุมาลา นักเขียนหญิงชาวอินโดนีเซีย แปลเป็นภาษาไทยโดย บุญญรัตน์ นับเป็นงานเขียนอีกเรื่องของประเทศหมู่เกาะที่นำเสนอให้เห็นถึงสถานภาพ บทบาท และแนวคิดของผู้หญิงผ่านวัฒนธรรมการทำบุหรี่ เชื่อมโยงกับบริบททางประวัติศาสตร์สังคมการเมือง เศรษฐกิจของประเทศในช่วงอาณานิคมจนถึงยุคหลังการรับเอกราช ควบคู่ไปกับความรักและอุปสรรคของพระ-นาง และการกลับไปทำความเข้าใจประวัติศาสตร์ของประเทศจากอดีตถึงปัจจุบันผ่านตัวละครรุ่นลูก
แครส อาชญาสิทธิ์ ศรีสุวรรณ นักเขียนและนักประวัติศาสตร์ มาร่วมสะท้อนมุมมองต่อนิยายเรื่องนี้ใน #หลบมุมอ่าน เขามีความเห็นว่าในยุคสมัยของการปลดแอก ผู้หญิงที่เกี่ยวข้องกับบุหรี่ เป็นการแสดงออกถึงความอิสระ ความเฟี้ยว ขณะเดียวกัน Cigarette Girl ก็สะท้อนให้เห็นว่า พลังหนึ่งในการสร้างชาติอินโด สามารถอ่านประวัติศาสตร์และการเมืองในงานเขียนเล่มนี้ได้เช่นกัน และไปฟังกันว่าทำไมจึงมีวิชาบุหรี่ศึกษา (Cigarette Studies) ในดินแดนอิเหนา