De Rudi & Freddie Show Rutger Bregman & Jesse Frederik

Luisteraars! Ditmaal een podcast met Simon Kuper, columnist bij de Financial Times, schrijver van schandalig veel boeken. Over eigenlijk van alles: de economie van voetbal, een Nederlandse dubbelspion voor de KGB, de Oxford-elite, FC Barcelona.

Helaas moest Rutger op weg naar de studio rechtsomkeert maken: kind met koorts, doe je niks aan. Dus moest ik het alleen rooien. Jammer voor de structuur.

We hebben het eerst over zijn nieuwe boek Chums. How a Tiny Caste of Oxford Tories took over the UK. Boris Johnson, Dominic Cummings, David Cameron, allemaal Britse hotemetoten die een opleiding hebben gedaan aan Oxford. Geen toeval, meent Kuper, want Oxford is een plek waar je zeer overtuigend leert praten over zaken waar je eigenlijk niks van weet. Dat is op zich prima als het blijft bij politiek LARP'en in een studentenvereniging. Het wordt minder grappig wanneer je een land de Europese Unie uit geleidt.

Verder hebben we het over voetbal, vooral over geld en voetbal. Krijgen we niet veel te weinig voetbalwedstrijden van de beste teams tegen de beste teams? Waar blijft die Europese superliga? Hoe meritocratisch is het topvoetbal? En geldt die meritocratie ook voor trainers?

En natuurlijk, mijn klassieke rubriek 'over- of ondergewaardeerd'. Eindelijk kom je te weten wat Kuper van Oude Pekela vindt, wat zijn gedachten zijn bij de kwaliteit van het Engelse gevangeniswezen in de jaren zestig, en hoe hij kijkt naar het trouwen binnen je sociale klasse.

Leesvoer bij deze aflevering
• We bespraken een aantal boeken van Simon Kuper, waaronder zijn meest recente titel Chums. How A Tiny Caste Of Oxford Tories Took Over The Uk en  De vrolijke verrader. Een KGB-spion uit Rotterdam. (https://corr.es/5c4701) en (https://corr.es/456711)
• Simon schreef voor de Correspondent een stuk over de Britse elite ‘Hoe de universiteit van Oxford de kraamkamer van de Brexit werd.’ (https://corr.es/e56d38)
• Meer lezen over geld en voetbal? Pak dan ‘FC Barcelona – Het Imperium’ eens op, of ‘Soccernomics’. (https://corr.es/002607) en (https://corr.es/0d8af5)
• Benieuwd naar het hele verhaal achter het succes van Oude Pekela? Lees dan het stuk Return to Oude Pekela: a Dutch model for resisting the far right. (https://corr.es/69eeea)

Luisteraars! Dit keer een gesprek met Eva Rovers, auteur van het kersverse boekje Nu is het aan ons. In het boekje doet zij een oproep tot echte democratie. Geen verkozen aristocratie van parlementariërs, maar een burgerberaad, waarbij honderd willekeurig ingelote Nederlanders praten over oplossingen voor heikele politieke kwesties.

De afgelopen jaren zijn er enkele succesvolle burgerberaden geweest: in Ierland over abortus, in Frankrijk over klimaatverandering, in de gemeente Zeist over lokale bezuinigingen. Wat valt er te leren van die ervaringen? En kunnen we hiermee het draagvlak voor het tegengaan van klimaatverandering vergroten?

Hoe voorkom je dat steeds dezelfde witte, hoogopgeleide, gepensioneerde mannen komen opdagen (zoals bij inspraakavonden vaak het geval is)?

En is klimaatverandering werkelijk het beste onderwerp voor een burgerberaad? Elk voornemen roept vaak honderden nieuwe technische vragen op. Oké, minder energie gebruiken, maar hoe dan? Welke apparaten gaan we reguleren? En als we stofzuigers gaan reguleren, gaan we dat doen door verhandelbare uitstootrechten, met emissienormen, met een hard plafond op input vermogen? Wat voor soort vragen moet een burgerberaad beantwoorden?

Leesvoer bij deze aflevering:
- Wil je je verder verdiepen in burgerberaden? Bestel dan Eva haar pleidooi Nu is het aan ons via onze kiosk.
 (http://corr.es/aanons)
- Jesse had het ook even over dit onderzoek van de Universiteit Leiden waarin verschillende burgerberaden onder de loep zijn genomen.
(https://corr.es/89886e)
- Eva noemde het stuk The Other Guy and Me van Bastian Berbner waarin hij verslag doet van een burgerberaad in Duitsland. Lees de Engelse vertaling op de website van True Story Award.
 (https://corr.es/c509e0)

Met zijn vernieuwende ideeën over de journalistiek zou je Joris Luyendijk gerust de intellectuele founding father van De Correspondent kunnen noemen. Hij is antropoloog en auteur van bestsellers als Het zijn net mensen (2006), Dit kan niet waar zijn (2015) en, vers van de pers, De zeven vinkjes.

We spreken Joris over dat laatste boek, dat al veel stof heeft doen opwaaien. Het gaat over hoe mannen 'zoals Joris Luyendijk' de baas spelen. Zij hebben namelijk zeven 'vinkjes' die hen de wind in de rug geven: man (1), hetero (2) en wit (3). Ze hebben minstens één hoogopgeleide of welgestelde ouder (4), minstens één in Nederland geboren ouder (5), en ze zijn zelf naar het vwo/gymnasium (6) en naar de universiteit (7) gegaan.

We gingen met Joris in gesprek over zijn eigen leercurve en zijn werkwijze als schrijver. We vroegen wanneer succes dan wel echt 'verdiend' is (wat Joris een 'typische zevenvinkjesvraag' vindt), en spraken over de ‘quasi-ironische opgewektheid van zevenvinkjes’ die het presteren om boeken te schrijven met titels als De meeste mensen deugen.

Een van de interessantste dingen zei Joris toen de microfoon helaas al uit stond. Dus bij dezen: hij merkte op dat in het publieke debat 'hypocrisie' vaak strenger wordt bestraft dan slechtheid. Je kunt beter helemaal geen idealen hebben, dan je idealen tekort doen. En die fixatie op de hypocrisie van anderen zou wellicht eens moeten veranderen – want hypocriet zijn we uiteindelijk allemaal, in zekere mate.

Leesvoer voor bij de aflevering
• We spraken uiteraard met Joris over zijn nieuwste boek, De zeven vinkjes (https://corr.es/350a05)
• Eerder kwam ook dit gesprek tussen correspondent Valentijn de Hingh, auteur Dilara Bilgiç en Joris uit op De Correspondent. Met zijn drieën spraken zij over identiteit en labels. (https://corr.es/df4098)
• Ook werd het boek Witte onschuld. Paradoxen van kolonialisme en ras, van Gloria Wekker kort genoemd. (https://corr.es/321cd4)

Luisteraars! Dit keer een gesprek met Jelmer Mommers, gewaardeerd collega en auteur van het ge-update boek 'Hoe gaan we dit uitleggen?' (die moet je dus kopen). De podcast verloopt langs de klassieke lijnen van de protestantse preek: verdoemenis, verlossing, dankbaarheid.

Hoe staat het klimaat ervoor? Veel ruimte is er niet meer om de opwarming onder anderhalve graad te houden. En we lijken af te koersen op meer opwarming. Maar wat dan? Hoeveel zorgen moeten wij ons maken over doemscenario's?

Ondertussen zijn er ook een hoop ontwikkelingen die positief stemmen. Hernieuwbare energie concurreert fossiele bronnen er op kosten al bijna uit. Iets wat tot voor kort eigenlijk niet voorstelbaar was.

Maar kunnen we het ook bouwen? We lopen aan tegen tekorten aan personeel en stroperige procedures. De milieubeweging is altijd goed geweest in 'nee' zeggen, maar wat als er nu vaker 'ja' moet worden gezegd.

Tot slot: Rusland is een energiesupermacht, die Europa voorziet van kolen, gas en olie. Daar zijn we inmiddels niet meer zo blij mee. Wat betekent dat voor de energietransitie?

Er was ogenschijnlijke onenigheid tussen Jelmer en mijzelf (Jesse). Ik vind dat we meer inheems Europees gas moeten winnen om de gasafhankelijkheid af te bouwen. Jelmer vond dat een te snelle conclusie. Wij weten de bron van ons conflict te herleiden tot Genesis 1.

Leesvoer bij deze aflevering
• Rutger opende de aflevering door het kort te hebben over de meest recente toespraak van Roger Hallam, mede-oprichter van Extinction Rebellion in het Verenigd Koninkrijk: Advice to young people as they face annihilation (https://corr.es/37f702)
• We bespraken ook het boek The Ministry for the Future van Kim Stanley Robinson. Een fictief boek over de verschrikkelijke gevolgen van klimaatverandering en de reacties daarop van een verzonnen overheid. (https://corr.es/2ca8bc)
• En we noemden How to blow up a pipeline van Andreas Malm. Een boek waarin hij vrij extreme maatregelen noemt om klimaatverandering tegen te gaan. (https://corr.es/1f7982)
• Beluister hier de vierdelige podcastserie NEPA van correspondent Maite Vermeulen en audioredacteur Jacco Prantl over elektriciteit in de grootste stad in Afrika Lagos, Nigeria. (https://corr.es/nepa)
• Collega Tamar Stelling schreef eerder over de noodzaak van een planetaire bijsluiter om milieuproblemen écht op te kunnen lossen: Waarom geen enkel milieuprobleem een oplossing heeft. (corr.es/888228)
• Er is echter ook veel goed nieuws te verkondigen over het klimaat – al zijn we er nog lang niet. Jelmer schreef daar recentelijk dit stuk  (https://corr.es/3a2a3a) over, en zelfs een heel boek waarin je kunt lezen wat je zelf kunt doen om het klimaat een handje te helpen. Bestel hier de nieuwste editie van Hoe gaan we dit uitleggen. (corr.es/klimaatboek)

Neem in deze dagen maar eens een podcast op die nog actueel is op het moment dat je de aflevering publiceert. Terwijl de geschiedenis in een krankzinnige stroomversnelling is beland, kunnen we van één ding vrij zeker zijn: Europa heeft volgende week, volgende maand én volgend jaar nog honderden miljarden kubieke meters aardgas nodig. En daarvoor zijn we vooral afhankelijk van Rusland.

Sterker nog, terwijl in de afgelopen dagen de tanks oprukten in de richting van Kyiv, kwam er alleen maar méér Russisch gas door Oekraïense pijpleidingen richting Europa. Ongeveer 40 procent van het gas dat we in Europa gebruiken om stroom op te wekken, fabrieken te laten draaien en huizen te verwarmen, komt uit Rusland.

Kunnen we wel zonder Russisch gas?
Het is makkelijk te roepen dat we zo snel mogelijk van dat Russisch gas af moeten. Maar kan het ook in de praktijk? Hoe wekken we onze energie nog op als we tegelijkertijd de Duitse en Belgische kerncentrales uitzetten, de Groningse gaskraan dichtdraaien, biomassa in de ban doen en kolencentrales sluiten? De pijnlijke waarheid is dat zonne- en windenergie nog maar een fractie van onze energiebehoefte dekken.

Oftewel: de oorlog in Oekraïne herinnert ons er wederom aan dat onze economie nog door en door fossiel is, en dat we niet zomaar zonder gas kunnen. Een pleidooi om 'van het Russisch gas' af te gaan zou dan ook zo concreet mogelijk moeten zijn over de grote consequenties voor ons allemaal. Een geel-blauw vlaggetje in je Twitterprofiel is één ding, maar zijn we ook bereid om echte offers te brengen?

Leesvoer bij deze aflevering:

• Het stuk van Jolle Demmers, hoogleraar Conflict Studies aan de Universiteit Utrecht, dat Rutger vond na een retweet van Baudet: Wapens? Sancties? Nederland zou moeten aansturen op bemiddeling tussen Rusland en Oekraïne. (https://corr.es/26ae10)
• Hier vind je de column van Correspondent Simon van Teutem waarin hij betoogt dat we zo snel mogelijk van Russisch gas af moeten: Solidair zijn met Oekraïne? Draai de Russische gaskraan dicht. (https://corr.es/32eb18)
• Meer informatie over Russisch gas en onze afhankelijkheid daarvan vind je in dit stuk door denktank Breugel, gepubliceerd bij Foreign Affairs: The Kremlin's Gas Wars. (https://corr.es/7edf29)
• En een update van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) waaruit blijkt dat Nederlandse huishoudens nog lang niet van het gas af zijn, geschreven door Pieter Boot. (https://corr.es/cf506c)

Er was een tijd, niet eens zo heel lang geleden, dat de slavernij – het uitbuiten en verhandelen van mensen – een geaccepteerd en normaal onderdeel van de maatschappij was. Maar op een gegeven moment is het verdwenen. Of althans, volgens de Internationale Arbeidsorganisatie leven er nog steeds 40 miljoen mensen in slavernij, maar het verhandelen van mensen is nu in ieder geval verboden, illegaal, in ieder land op aarde.

Het is makkelijk om te denken dat die officiële afschaffing van de slavernij onvermijdelijk was. Het gevolg van de Verlichting, de industrialisatie, of 'de vooruitgang' in het algemeen. Maar niets is minder waar. De geschiedenis van het abolitionisme, de beweging om de slavernij voor eens en altijd af te schaffen, laat zien dat het ook heel anders had kunnen lopen.

Hoe is het de abolitionisten gelukt om zo'n vanzelfsprekend en zo'n lucratief instituut omver te werpen? Een ding is zeker: vandaag de dag kunnen we nog steeds ongelofelijk veel leren van hun succes. In de afgelopen maanden verslond Rutger het ene na het andere boek over deze fascinerende geschiedenis, en in deze podcast vertelt hij over een aantal lessen die we vandaag de dag nog altijd kunnen toepassen.

Leesvoer bij deze aflevering

• Rutger heeft het op een gegeven moment over de ‘nobele verliezer’. Rebecca Solnit schrijft in Hope in the Dark over hetzelfde idee: over hoe bepaalde activisten het stiekem wel fijn vinden om te verliezen omdat dat bewijst dat ze gelijk hebben. (https://corr.es/a96cfc)
• Ook vertelt hij over Seymour Drescher en zijn boek Econocide, waarin uitgebreid besproken en aangetoond wordt dat de afschaffing van de slavernij zeer schadelijk was voor de Britse economie. (https://corr.es/b4d286)
• En die pil die in de studio lag? Dat was The History of the Rise, Progress, and Accomplishment of the Abolition of the African Slave-Trade by the British Parliament van Thomas Clarkson. (https://corr.es/23bf36)