Radio Khiaban | رادیو خیابا‪ن‬ Saba Zavarei

‎در دو اپیزود گذشته به بحث پویامندی و تحرک‌پذیری در ارتباط با جنسیت در فضاهای عمومی پرداختیم. سراغ موضوعات مختلفی در این ارتباط رفتیم از جمله این‌که چرا و چگونه زن‌ها و دگرباش‌ها در فرهنگ‌ها و جوامع مختلف از حرکت آسان و امن در فضاهای عمومی محروم می‌شوند.

‎در این قسمت که اپیزود پایانی رادیو خیابان است،‌ گفتگوی مفصلی داریم درباره تفکیک جنسیتی در ایران، با دکتر نازنین شاهرکنی استاد دانشگاه و نویسنده، که روی این موضوع کار پژوهشی اساسی و ارزشمندی انجام داده است.

‎همچنین به روال معمول رادیو خیابان،‌ با یک خواننده از ایران همراه می‌شویم: المیرا باقری، که ساکن رشت است، و روی ترکیب آواز گیلکی با آواز کلاسیک فعالیت موسیقی‌ش را متمرکز کرده است. از او به زودی آلبومی از بازخوانی قطعات قدیمی به زبان گیلکی و با تنظیم و حال و هوایی تازه منتشر می‌شود.

در ادامه بحث جنسیت و پویامندی در فضاهای عمومی، در این اپیزود یک گفتگوی مفصل داریم. با ندا، که با موتور به دور ایران سفر می‌کند همراه می‌شویم و از چالش‌های موتورسواری زنان در ایران می‌گوییم. طبق روال رادیو خیابان،‌ خواننده‌ای هم همراه ماست که در ایران فعالیت می‌کند:‌ با مینا دریس خواننده عرب ایرانی همراه ماست که در بندهای «بریج» و «نواک» می‌خواند و تمرکز بر موسیقی و آواز عربی را انتخاب کرده تا به قول خودش صدای دختران خوزستان باشد. 

تفکری که محل اصلی فعالیت و حضور زن را به طور سنتی خانه می‌داند، برای حرکت آزادانه و بی‌دغدغه او در سطح شهر نه تنها تلاش چندانی نمی‌کند، که به شکل‌های مختلف بر سر راهش مانع می‌تراشد.
اصطلاح «پویامندی» در توصیف توان و میزان دسترسی افراد به حرکت آزادانه و آسان در فضاهای عمومی به کار می‌رود. در این قسمت و قسمت آینده از رادیو خیابان،‌ به ارتباط تنگاتنگ مفهوم پویامندی و جنسیت، در جامعه می‌پردازیم. روایت‌های مختلفی داریم ازهمراهان رادیوخیابان و عسل عباسیان روزنامه‌نگار، از تجربه تلخ و رایج آزار خیابانی در ایران، در گفتگو با غنچه قوامی، سردبیر «دیدبان آزار» از تجربه کارزار مقابله با خشونت جنسی در فضای عمومی می‌پرسیم، به معضل رایج «گشادنشینی مردانه» در وسایل حمل‌ونقل عمومی می‌پردازیم، و طبق روال رادیو خیابان خواننده‌ای از ایران همراه بخش پایانی ماست. صنم معروف‌خانی، خواننده‌، آهنگساز، و ترانه‌سرای جوانی که در تهران مشغول به کار است و سبک کارش به «ایندی» نزدیک است.

در این قسمت از رادیو خیابان به ادامه ارتباط جنسیت، صدای زنان، سکوت اجباری و فضاهای عمومی می‌پردازیم. سکوتی که قرن‌هاست بر سینه‌ی زنان سنگینی می‌کند و آوازی که تحول را نوید می‌دهد و نظم مردسالار را برهم می‌زند. با یلدا یزدانی درباره فیلم اخیرش «آواز زنان ایران» گفتگو می‌کنیم و از تارا الدوغیثر هنرمند عرب، درباره تحولات اخیر عربستان در زمینه آواز زنان و همچنین پروژه‌اش در این باره می‌پرسیم. فاطمه ترابی همراه دیگر ماست که از تجربه خواندن در فضاهای عمومی تهران می‌گوید. طبق روال رادیو خیابان خواننده‌ای جسور و پرکار همراه ماست، عاطفه مقیمی از مازندران، که از تجربه خوانندگی و کارش می‌گوید

 

در این قسمت از رادیو خیابان به ارتباط جنسیت، آواز، سکوت اجباری و فضاهای عمومی می‌پردازیم. سکوتی که قرن‌هاست بر سینه‌ی زنان سنگینی می‌کند و آوازی که تحول را نوید می‌دهد و نظم مردسالار را برهم می‌زند. از قمرالملوک وزیری می‌گوییم. شخصیتی که پیشروهای زمانه‌ا‌ش شیفته‌ا‌ش شدند و با گذشت نزدیک به یک سده از فعالیت‌هایش، همچنان نماد عاملیت، جسارت و تابوشکنی برای زنان ایرانی است. مرور مختصری می‌کنیم بر تحولی که انقلاب ۵۷ بر زندگی عده‌ای از خوانندگان سرشناس زن بر تحمیل کرد. با فراواز فروردین درباره کمپین «حق آواز زنان» گفتگو می‌کنیم، و طبق روال رادیو خیابان خواننده‌ای جسور و پرکار همراه ماست که از تجربه و شیوه کارش می‌گوید:‌ هانیه کیان

در این قسمت به ادامه موضوع جنسیت و تبعیض‌های جنسیتی در فضای خانه می‌پردازیم. همراهان این قسمت سارا و کالی هستند که از تجربه‌ی خود در ارتباط با کنترل زندگی خصوصی و خشونت خانگی در عرصه خانه صحبت می‌کنند. در گفتگو با سمانه سوادی از خشونت خانگی می‌گوییم که چه طور خانه را برای زن‌ها و دخترها به ناامن‌ترین جا تبدیل کرده است. از انواع خشونت در محیط خانه علیه زنان می‌گوییم، و از تاثیر نابرابر و نامتوازن کرونا بر زندگی زنان ‌می‌گوییم که بار مسئولیت‌ها را بر دوش‌شان افزوده، و آنها را در معرض آسیب‌های گوناگون قرار داده است. دیگر همراه ما در طول این برنامه، طبق روال رادیو خیابان، خواننده‌ای است که از چالش‌ها و تجربه‌هایش از خوانندگی در شهری کوچک از جنوب ایران برایمان می‌گوید. سحر، خواننده، مهمان این بخش پایانی است.