Studio Veenweide Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV)/STOWA

Presentator Inge Diepman praat met Douwe Jonkers (ministerie van LNV) en Chris van Naarden (ministerie van LNV) over de doelstellingen voor het veenweidegebied vanuit het Klimaatakkoord. Welke afspraken zijn er gemaakt, wat is de rol van de regionale veenweidestrategieën en hoe draagt het NOBV bij aan het halen van de doelstellingen? Daarnaast schuift onderzoeker Jan Peter Lesschen (WENR) aan om meer te vertellen het rapporteren van broeikasgasemissies aan de LULUCF. In de veldrapportages duikt Inge Diepman in Aldeboarn het veld in met onderzoeker Merit van den Berg (RUN/VU) en praat ze met melkveehouder Marten Dijkstra over bodemdaling en broeikasgasemissies. www.nobveenweiden.nl www.stowa.nlwww.veenweiden.nl www.minlnv.nl www.wur.nl
TRANSCRIPTIE
Ivo de Wijs: Ze zijn zo kenmerkend voor Nederland: de prachtige veenweidegebieden. Het open natte landschap met de ontelbare slootjes. Honderden jaren lang hebben we de waterstand in deze gebieden verlaagd, zodat het land geschikt werd voor wonen, werken en de landbouw. Maar de grond droogt uit. En droge veengrond breekt snel af en zakt in en met de afbraak van veen komen broeikasgassen vrij, en dat is een probleem. In het Klimaatakkoord hebben we afgesproken dat de veenweiden gaan zorgen voor het verminderen van een jaarlijkse emissie van één megaton in 2030. Hoe gaan we dat doen? Wat weten we al? En wat weten we nog niet? Het nationaal onderzoeksprogramma 'Broeikasgassen Veenweiden' zoekt het uit en wij zoeken mee, binnen aan tafel en buiten op reportage. Dit is een podcast serie over: meten, weten en voorspellen, over de fascinerende wereld van het veen, de passie van onderzoekers. En de weg naar minder uitstoot. Dit is: 'Studio Veenweide', met Inge Diepman.

00:01:08

Inge Diepman: In Zegveld, in een prachtig veenweidegebied in de provincie Utrecht, zijn we te gast bij het Veenweide Innovatiecentrum, mogelijk gemaakt door het Ministerie van LNV en door STOWA. Ik zit hier aan tafel met Douwe Jonkers programmamanager Veen, bij het Ministerie Landbouw- Natuur en Voedselkwaliteit.

00:01:25

Douwe Jonkers: Goedemiddag Inge.

00:01:26

Inge Diepman: Ja, je zit nog naar buiten te staren, dat komt niet zo vaak voor misschien dat je in dit gebied bent?

00:01:30

Douwe Jonkers: Ik kom een enkel keertje wel hier. We zijn hier onderzoek aan het uitvoeren en we vergaderen hier regelmatig, ook in deze zaal met de regiegroep Veenweiden. En het is voor mij op fietsafstand dus ik fiets ook nog weleens even door dit gebied en dat vind ik hartstikke leuk om te doen.

00:01:42

Inge Diepman: Ja, het is prachtig. Douwe, je hebt naast je zitten, Chris Van Naarden. Hartelijk welkom, Adviseur Veenweide en Innovatie op het boerenerf bij LNV. Welkom, ook voor jou bekend terrein!

00:01:51

Chris van Naarden: Zeker, ik werk op de Kennisafdeling van het Ministerie, dus ik kom regelmatig buiten bij diverse pilots die lopen in het veenweidegebied en mijn taak is eigenlijk om zo goed mogelijk die kennis te clusteren en daar een overzicht van te bieden en samen met de onderzoekers te gaan bepalen wat we de komende jaren gaan onderzoeken.

00:02:07

Inge Diepman: Waarom hebben we toch altijd het gevoel dat ambtenaren alleen maar op het ministerie zitten?

00:02:12

Chris van Naarden: Dat denk ik niet. Er zijn ook ambtenaren die bij de decentrale overheden werken, provincie, gemeente, waterschap.

00:02:16

Inge Diepman: Ja, ik heb het niet over het Rijk. Ik heb het over het ministerie.

00:02:20

Chris van Naarden: Mensen bij het Rijk werken over het algemeen bij het ministerie, dat klopt wel.

00:02:23

Inge Diepman: Ja.

00:02:24

Chris van Naarden: Wij willen heel graag naar buiten, dat proberen we zoveel mogelijk te doen.

00:02:29

Inge Diepman: We staan aan het begin van een prachtige serie. Dit is de eerste aflevering. We gaan er zes maken en we gaan ook nog zes colleges opnemen voor de prachtige serie 'Studio Veenweiden: de verdieping'. Maar even de poppetjes op het veld: we hebben LNV, we hebbe

Presentator Inge Diepman praat met Gilles Erkens (Deltares/UU) over de mechanismen in de bodem met betrekking tot veenafbraak en broeikasgasemissies en hoe deze mechanismen worden onderzocht. Welke processen vinden er plaats in de bodem, welke variabelen spelen daarin een rol en waarom is het belangrijk om deze processen te begrijpen om te komen tot oplossingen? In de veldreportages gaat Inge Diepman met Mariet Hefting (Universiteit Utrecht) op pad om bodemmonsters te steken in Lange Weide en krijgt ze een rondleiding van door het lab van de Universiteit Utrecht waar de monsters verder worden onderzocht. www.nobveenweiden.nl www.stowa.nlwww.veenweiden.nl www.deltares.nlwww.uu.nl
TRANSCRIPTIE
Ivo de Wijs: Ze zijn zo kenmerkend voor Nederland, de prachtige veenweide gebieden, het open, natte landschap met de ontelbare slootjes. Honderden jaren lang hebben we de waterstand in deze gebieden verlaagd, zodat het land geschikt werd voor wonen en werken, de landbouw, maar de grond droogt uit. Een droge veengrond breekt snel af en zakt in en met de afbraak van veen komen broeikasgassen vrij en dat is een probleem. In het klimaatakkoord hebben we afgesproken dat de Veenweiden gaan zorgen voor het verminderen van een jaarlijkse emissie van één megaton in 2030. Hoe gaan we dat doen? Wat weten we al en wat weten we nog niet? Het Nationaal onderzoeksprogramma broeikasgassen Veenweiden zoekt het uit en wij zoeken mee. Binnen aan tafel en buiten op reportage. Dit is een podcastserie over weten, meten en voorspellen. Over de fascinerende wereld van het veen. De passie van onderzoekers en de weg naar minder uitstoot. Dit is studio Veenweide met Inge Diepman.

00:01:09

Inge Diepman: Een hartelijk welkom vanuit Zegveld waar het veenweide innovatiecentrum ons weer gastvrij ontvangt voor de tweede aflevering in een serie van zes podcasts, mogelijk gemaakt door het ministerie van LNV en door stoa. Ik heb hoog bezoek aan tafel Gilles Erkens expert bodemdaling bij onderzoeksinstituut Deltaris en de universiteit van Utrecht, de grote drijvende kracht achter het onderzoeksconsortium. Ik mag wel zeggen, ik heb de chef aan tafel.

00:01:36

Gilles Erkens: Ik ben de voorzitter van het onderzoeksconsortium. Ik probeer het onderzoeksconsortium te laten functioneren, zodat iedereen het beste daarin kan doen. Dus alle andere onderzoekers die moeten zo goed mogelijk kunnen functioneren om onderzoek te doen en daar zorg ik voor.

00:01:49

Inge Diepman: Jij weet ongelooflijk veel, dat weet ik uit eigen ervaren, maar ik heb een aantal jaren een congres mogen presenteren over slappe bodems en jij was altijd mijn kennisbank, oftewel jij was degene waarop ik altijd kon terugvallen omdat je zo ongelooflijk veel weet over bodemdaling en de uitstoot van broeikasgassen hier ook in veenweidegebied en ik heb je ooit de geuzennaam zakspecialist meegegeven, maar dat heb je me geloof niet verweten.

00:02:15

Gilles Erkens: Nee, zeker niet, ik draagt die naam met trots. De zakspecialist, nationale zak specialist. Natuurlijk heel leuk als je zo genoemd wordt, maar voor mij geldt bodemdaling en de uitstoot van broeikasgassen. Dat onderzoek daarna is me lust en mijn leven. Ik heb elke dag weer zin in om daaraan te werken en dat is natuurlijk heel fijn als je daar dan je tijd aan kan besteden.

00:02:32

Inge Diepman: Jij bent niet alleen in deze aflevering te horen, ook als gast in aflevering drie, maar bovendien in alle afleveringen, omdat jij voor ons het zes M model uitlegt want daar hebben wij deze serie aan opgehangen, eigenlijk als kapstok gebruikt, de zes M's meten mechanisme, modelleren MKBA's en dan hebben we de vijfde M en die gaat voor maatregelen en hebben de zesde M en die gaat voor monitoren. Kun jij mij uitleggen waarom dit model zo geschikt is om te gebruiken om dat probleem van broeikasgassen in veenweide aan te pakken?r

00:03:09

Gilles Erkens: We hebben het model opgesteld op basis van ervaringen die we elders in de wereld hebben opgedaan. Hoe nou prob

Jan Strijker (Provincie Zuid-Holland) en Gilles Erkens (Deltares/UU) gaan in gesprek met presentator Inge Diepman over het belang van modellen voor het bepalen van beleid. Wat is de waarde van modellen, hoe worden modellen opgesteld en hoe worden ze vervolgens in de praktijk gebruikt om beleid te bepalen? In de veldreportages gaat Inge Diepman met onderzoeker Ko van Huissteden (VU) op pad naar de NOBV-meetlocaties in Assendelft en Ankeveen om te bekijken welke gegevens er nu eigenlijk nodig zijn om een model te kunnen opstellen. www.nobveenweiden.nl www.stowa.nlwww.veenweiden.nl www.deltares.nl www.uu.nl
TRANSCRIPTIE
Ivo de Wijs: Ze zijn zo kenmerkend voor Nederland: de prachtige veenweidegebieden, het open, natte landschap met de ontelbare slootjes. Honderden jaren lang hebben we de waterstand in deze gebieden verlaagd, zodat het land geschikt werd voor wonen en werken, de landbouw. Maar de grond droogt uit. En droge veengrond breekt snel af en zakt in. Met de afbraak van veen komen broeikasgassen vrij, en dat is een probleem. In het Klimaatakkoord hebben we afgesproken dat de veenweiden gaan zorgen voor het verminderen van een jaarlijkse emissie van één megaton in 2030. Hoe gaan we dat doen? Wat weten we al? En wat weten we nog niet? Het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden zoekt het uit, en wij zoeken mee. Binnen aan tafel, en buiten op reportage. Dit is een podcastserie over meten, weten en voorspellen. Over de fascinerende wereld van het veen, de passie van onderzoekers, en de weg naar minder uitstoot. Dit is Studio Veenweide met Inge Diepman.

00:01:09

Inge Diepman: We zijn weer te gast in het mooie Zegveld, het mooie veenweidegebied hier. We zijn te gast bij het VIC, het Veenweide Innovatiecentrum, voor de aflevering over modelleren. Modelleren is een onderdeel van de serie van zes podcasts, mogelijk gemaakt door het ministerie van LNV en door STOWA. Te gast hier aan onze lisdoddetafel: heel fijn dat je er bent, Jan Strijker! Welkom!

00:01:31

Jan Strijker: Dank u wel.

00:01:32

Inge Diepman: Je bent beleidsmedewerker bij de provincie Zuid-Holland. Mag ik zeggen dat jij chef veenweide bent? Sinds 2010 ben jij al bezig--

00:01:39

Jan Strijker: Dat mag je zeggen. Ik ben in elk geval volgens mij binnen de provincie op dit moment het langste bezig met het dossier Bodemdaling Veenweide. Dus als dat de titel chef verdient, nou ja, vooruit.

00:01:50

Inge Diepman: Je weet er in ieder geval heel erg veel van. Je bent er misschien ook een beetje grijs van geworden, kan dat? Ik bedoel, als je hier door dat veenweidegebied naartoe komt rijden, kan je er nog van genieten? Of zorgt die problematiek van bodemdaling, van die uitstoot van broeikasgassen, toch voor die grijze haren?

00:02:12

Jan Strijker: De grijze haren zijn van de leeftijd, en ik kan nog steeds genieten van veenweide. Ik woon zelf in de stad, dus dat ziet er heel anders uit. En als ik dan weer naar buiten mag, zeker afgelopen jaar, dan is dat alleen maar mooi.

00:02:23

Inge Diepman: Maar is het een pijnlijk dossier aan het worden? Of juist een heel erg leuk dossier, omdat er zoveel gebeurt momenteel?

00:02:30

Jan Strijker: Ik vind het helemaal geen pijnlijk dossier. Er zitten wel veel pijnpunten in, maar zo voel ik ze niet. Het zijn voor mijn uitdagingen, en er is veel te halen, veel te doen. Voor mijn werk is dat alleen maar leuk en uitdagend.

00:02:43

Inge Diepman: Als je naar Zuid-Holland kijkt, hoeveel procent van het veenweidegebied is to voor jullie het gebied waar broeikasgassen worden uitgestoten, waar je ziet dat onder andere CO2 vrijkomt?

00:02:54

Jan Strijker: Dan hebben we het over 20 tot 25 procent van het grondgebied van de provincie Zuid-Holland.

00:02:59

Inge Diepman: En je zegt net: het is geen hoofdpijndossier helemaal niet. Het is juist lijkt een erg leuk dossier. Betekent dat ook dat het hoog op de agenda van de provincie staat?

00:03:07

Jan Strijker: Het staat sinds het Klimaatakkoord hoog op de agenda

Gert Jan van de Born van het Planbureau voor de Leefomgeving gaat in gesprek met Inge Diepman over maatschappelijke kosten-baten analyses (MKBA’s). Hoe werkt een kosten-baten analyse, hoe stel je een goede MKBA op en waarom is het belangrijk om MKBA’s op te stellen? In de veldreportages praat Inge Diepman met melkveehouder en waterschapsbestuurder Bert de Groot (HDSR) over verdienmodellen en gaat ze op pad met onderzoeker en weidevogelkenner Dick Melman (WUR) om de waarde van natuur te bekijken. www.nobveenweiden.nl www.stowa.nlwww.veenweiden.nl www.pbl.nl
TRANSCRIPTIE
Ivo de Wijs: Ze zijn zo kenmerkend voor Nederland: de prachtige veenweidegebieden, het open natte landschap met ontelbare slootjes. Honderd jaar lang hebben we de waterstand in deze gebieden verlaagd, zodat het land geschikt werd voor wonen, werken en de landbouw. Maar de grond droogt uit. Een droge veengrond breekt snel af en zakt in. Met de afbraak van veen komen broeikasgassen vrij, en dat is een probleem! In het klimaatakkoord hebben we afgesproken dat de veenweiden gaan zorgen voor het verminderen van een jaarlijkse emissie van een megaton in 2030. Hoe gaan we dat doen? Wat weten we al? En wat weten we nog niet? Het Nationaal onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden zoekt het uit, en wij zoeken mee; binnen aan tafel en buiten op reportage. Dit is een podcastserie over meten, weten en voorspellen. Over de fascinerende wereld van het veen, de passie van onderzoekers en de weg naar minder uitstoot. Dit is studio Veenweide met Inge Diepman.

00:01:09

Inge Diepman: Het Vinkeveen veenweide innovatiecentrum heeft haar deuren weer voor ons geopend. Aan de lisdodde tafel van studio Veenweide heet ik voor deze aflevering, aflevering vier, van harte welkom: mijn gast, ingenieur Gert Jan van den Born, beleidsonderzoeker landgebruik en klimaat bij het planbureau voor de leefomgeving. Je hebt er een flinke rit opzitten, want we zijn hier in het prachtige veenweidegebied in Zegveld. Je woont en komt uit het veenweidegebied, toch?

00:01:34

Gert Jan van den Born: Ja. Ik woon in de kop van Overijssel. Om precies te zijn in het natuurgebied de Wieden. Dat is onderdeel van het nationale park Weerribben-Wieden. Dat is een veengebied met daaromheen ook veenweidegebieden. Het is het kerngebied. Het natuurgebied bestaat grotendeels uit meren, kreken, bossen, graslanden en trilvenen. Het is een heel bijzonder gebied om in te wonen.

00:01:54

Inge Diepman: Ook weer een wat ander veenweidegebied dan hier.

00:01:56

Gert Jan van den Born: Ja, het is een ander veenweidegebied. Het is niet overal hetzelfde. In de kop van Overijssel zijn er veenweiden met echte polders met relatief wat smallere sloten en wat grotere kavels. Deels is het ook moerige grond. De problematiek daar is, misschien komt dat ook hier voor, dat je dus natuur en landbouw naast elkaar hebt. Bij de gedaalde landbouwgebieden is een wegstijging van water uit het natuurgebied, en de landbouwgebieden zelf hebben ook problemen met het weg stijgen van water richting de Noordoostpolder. Dat is dus een stukje problematiek in dat gebied. Dus anders, dezelfde bodem misschien, maar toch weer andere problemen en uitdagingen.

00:02:34

Inge Diepman: Dit is aflevering vier van een serie van zes, en zoals in elke aflevering is het aan Gilles Erkens om af te trappen. Gilles is onderzoeker bij Deltares, expert op het gebied van bodemdaling. Hij is ook de grote motor achter het NOBV, en heeft het 6M-model voor bodemdaling en CO2-uitstoot in veenweidegebied uitgewerkt.

00:02:52

Inge Diepman: Die zes M's; ik noem ze nog maar een keer weer: meten, mechanisme, modelleren, MKBA's, maatregelen en monitoren. En deze aflevering gaat dus over...

00:03:00

Ivo de Wijs: De M van MKBA.

00:03:04

Gilles Erkens: Maatschappelijke kosten-batenanalyses is een methode om voor verschillend handelingsperspectief, op gebied van bodemdaling en broeikasgassen, tegen elkaar uit te zetten wat de kosten en baten zijn. Zo kun je die versch

Met Hanke Bruins Slot (gedeputeerde Provincie Utrecht) en Pui Mee Chan (STOWA/NOBV) gaat Inge Diepman in gesprek over maatregelen. Welke maatregelen worden onderzocht, welke informatie heeft een bestuurder nodig om keuzes te maken en waarop worden bestuurlijke keuzes gebaseerd? In de veldreportages gaat Inge Diepman op pad met Youri Egas (KTC Zegveld) om te kijken hoe waterinfiltratiesystemen eigenlijk werken en hoe broeikasgassen worden gemeten bij lisdoddeteelt in Zegveld. www.nobveenweiden.nl www.stowa.nlwww.veenweiden.nl
TRANSCRIPTIE
Ivo de Wijs: Ze zijn zo kenmerkend voor Nederland: de prachtige veenweide gebieden. Het open, natte landschap met de ontelbare slootjes. Honderden jaren lang hebben we de waterstand in deze gebieden verlaagd, zodat het land geschikt werd voor wonen, werken en landbouw. Maar de grond droogt uit. En droge veengrond breekt snel af en zakt in. Met de afbraak van veen komen broeikasgassen vrij. En dat is een probleem. In het klimaatakkoord hebben we afgesproken dat de veenweiden gaan zorgen voor het verminderen van een jaarlijkse emissie van 1 megaton in 2030. Hoe gaan we dat doen? Wat weten we al en wat weten we nog niet? Het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden zoekt het uit. En wij zoeken mee, binnen aan tafel en buiten op reportage. Dit is een podcastserie over meten, weten en voorspellen. Over de fascinerende wereld van het veen, de passie van onderzoekers, en de weg naar minder uitstoot. Dit is Studio Veenweide met Inge Diepman.

00:01:08

Inge Diepman: Ja, warm welkom vanuit Zegveld, waar het Veenweide Innovatiecentrum ons weer hartelijk heeft ontvangen met koffie en cake, zoals ze gebruikelijk doen. Dank daarvoor. Aan onze mooie lisdoddetafel, mag ik vandaag ontvangen: Hanke Bruins Slot, hartelijk welkom. Gedeputeerde van de provincie Utrecht, met in de portefeuille onder andere natuur, landbouw en bodem. En Pui Mee Chan, programmamanager van het NOBV. Welkom beiden! Het was geen straf, hè, om hier vanochtend naartoe te rijden?

00:01:36

Hanke Bruins Slot: Nee, zeker niet. Prachtige zon, groene veenweiden, verre uitzichten en dus altijd een plezier om hier te zijn.

00:01:45

Inge Diepman: Voor jou dan, Pui Mee?

00:01:47

Pui Mee Chan: Nog steeds. Ik kom hier heel vaak, het is natuurlijk één van onze proef locaties, maar het blijft een cadeautje.

00:01:52

Inge Diepman: Ja, dat zal voor Hanke Bruins Slot-- Wat zeggen we eigenlijk, u of je?

00:01:55

Hanke Bruins Slot: Wat mij betreft 'je'.

00:01:57

Inge Diepman: Je? Dat doen we sowieso in deze podcastserie dus daar ben ik blij mee, want dat gaat steeds makkelijker naarmate je ouder wordt, merk ik. Vorig jaar hebben jullie als provincie een uitvoeringsprogramma bodemdaling 2020 2023 opgesteld, dit is ook goedgekeurd, dus het is niet de eerste keer dat je hier in Zegveld bent. Helemaal bekend met de materie. Het Utrechtse veenweidegebied omvat circa, heb ik gelezen, 42000 hectare veenweidegebied, dus bijna één derde van de provincie. Dat is circa 14 procent van het totale Nederlandse areaal, en daarvan is dan 30000 hectare bodemdaling-gevoelig. Dit is allemaal correct, neem ik aan, wat ik tot nu toe zeg?

00:02:35

Hanke Bruins Slot: Prachtige cijfers die je moeiteloos oplepelt, het is correct.

00:02:40

Inge Diepman: Hoeveel CO2-uitstoot is dat dan in dit gebied? Ligt dat gelijk aan wat we in Nederland zien?

00:02:44

Hanke Bruins Slot: Het is ongeveer 7 procent van Nederland, en vooral als je hier buiten staat, en dat dat zullen de Utrechters herkennen, is het gewoon een prachtig agrarisch-cultuurlandschap dat de moeite waard is om te behouden, en daarom is het ook zo belangrijk om die bodemdaling te remmen, om dit gebied gewoon een goede toekomst te geven.

00:03:04

Inge Diepman: Ja. Maar hoe groot is de opgave dan voor de bestuurder, Hanke Bruin Slot? Want het is, wat ik begreep uit deze podcastserie, geen makkelijke opgave.

00:03:13

Hanke Bruins Slot: Absoluut niet. Het is vooral ook een opgave waar

Presentator Inge Diepman gaat in gesprek met Jan Jaap de Graeff (Rli), Bart Kruijt (WUR) en Joost Buntsma (STOWA) over de samenhang tussen meten en monitoren en het belang van monitoren voor de lange termijn. Op welke niveaus wordt er gemeten en waarom is het van belang om langjarig te meten en te monitoren? In de veldreportages doet onderzoeker Ronald Hutjes (WUR) vanuit de lucht verslag over monitoren en geeft hij op de meetlocatie in Zegveld uitleg over de eddy covariance-mast waarmee broeikasgasfluxen worden gemeten. www.nobveenweiden.nl www.stowa.nlwww.veenweiden.nl https://rli.nl www.wur.nl
TRANSCRIPTIE
Ivo de Wijs: Ze zijn zo kenmerkend voor Nederland: de prachtige veenweide gebieden. Het open, natte landschap met de ontelbare slootjes. Honderden jaren lang hebben we de waterstand in deze gebieden verlaagd, zodat dat land geschikt werd voor wonen, werken en landbouw. Maar de grond droogt uit, en droge veengrond breekt snel af en zakt in. Met de afbraak van veen komen broeikasgassen vrij, en dat is een probleem.

00:00:26

Ivo de Wijs: In het klimaatakkoord hebben we afgesproken dat de veenweiden gaan zorgen voor het verminderen van een jaarlijkse emissie van 1 megaton in 2030. Hoe gaan we dat doen? Wat weten we al? En wat weten we nog niet? Het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden zoekt het uit. En wij zoeken mee. Binnen aan tafel, en buiten op reportage. Dit is een podcastserie over meten, weten en voorspellen. Over de fascinerende wereld van het veen, de passie van onderzoekers en de weg naar minder uitstoot. Dit is Studio Veenweide met Inge Diepman.

00:01:09

Inge Diepman: Weer van harte welkom bij deze laatste aflevering in de serie van zes programma's. We zijn opnieuw weer neergestreken in het gastvrije Veenweide Innovatiecentrum in Zegveld. Dit is de aflevering waarin we de lucht ingaan met Ronald Hutjes, die ons het monitoren op drie niveaus gaat uitleggen: vanaf de grond, via de EC mast en met het vliegtuig. Te gast straks: Joost Buntsma, directeur STOWA. STOWA en LNV ondersteunen deze podcastserie. En nu aan deze mooie lisdoddetafel heet ik hartelijk welkom, de voorzitter van de raad voor de leefomgeving en infrastructuur. Hartelijk welkom, Jan Jaap de Graaf!

00:01:43

Jan Jaap de Graaf: Dankjewel!

00:01:43

Inge Diepman: We tutoyeren hè, zei je net, graag.

00:01:45

Jan Jaap de Graaf: Is goed!

00:01:46

Inge Diepman: En Bart Kruijt, onderzoeker aan de WUR, expert op het gebied van klimaatverandering, koolstofcyclus, land-atmosfeer interacties en het Amazonegebied. En ook tegen jou: mag ik ondanks deze indrukwekkende opsomming gewoon 'je' zeggen?

00:01:58

Bart Kruijt: Uiteraard.

00:02:00

Inge Diepman: Even ter introductie: jullie verhouding. Klopt het dat ik hier de generalist heb en de specialist, oftewel Bart, dat jij degene bent die Jan Jaap voedt?

00:02:11

Bart Kruijt: Over het algemeen misschien wel, ja. Ik weet niet of het zo zwart-wit is.

00:02:14

Jan Jaap de Graaf: Ja, de globale typering is juist. Of alleen Bart mij voedt is een andere vraag, maar hij voedt mij zeker.

00:02:19

Bart Kruijt: Bijvoorbeeld.

00:02:20

Inge Diepman: Anderhalf jaar geleden kwam de raad met het rapport 'Stop bodemdaling in veenweidegebied' en we komen daar straks uitgebreid over te spreken. Maar even je eigen visie, je eigen standpunt hierover: is die gegroeid over het feit dat we een probleem hebben in laag-Nederland in het veenweidegebied met bodemdaling en CO2? Want als je naar jouw CV kijkt, dan is die indrukwekkend: je bent niet alleen een voorzitter geweest, lid geweest, al sinds 2002 meen ik, betrokken geweest bij de Unie van Bosgroepen, bij stichting Twickel, je bent dijkgraaf geweest, directeur van Natuurmonumenten. Ongetwijfeld vergeet ik ook nog het één en ander. Is er altijd die overtuiging geweest: we hebben hier een probleem?

00:03:03

Jan Jaap de Graaf: Nee, zeker niet in de mate waarin dat probleem zich nu manifesteert. Je zei al, ik ben ooit dijkgraaf geweest, ik heb