Opium NPO Klassiek

Annemieke Bosman in gesprek met Karin Junger, filmmaker.

Junger maakt voor de NTR de documentaire Free Space.

Onder druk van activistische groepen wordt kunst steeds vaker gecanceld om ideologische redenen, vanwege ‘culturele toe-eigening’ of vanwege het verlangen naar een safe space. De kleur en gender van de kunstenaar lijken daarbij allesbepalend te zijn. Hoe verhoud je je hiertoe als kunstenaar? Is dit een verontrustende ontwikkeling of juist een teken van emancipatie? En wat betekent het voor de vrijheid van expressie?

Filmmaakster Karin Junger ondervond de gevolgen van deze ontwikkeling al in 2017: ‘antiracistische activisten’ meenden dat ze niet het recht had om een documentaire te maken over haar donkere kinderen en hun vrienden. Ze deed dit toch (Ik alleen in de klas) maar bleef zich wel de vraag stellen: wie mag wat maken, wie bepaalt dat en op grond waarvan? Samen met een aantal kunstenaars onderzoekt Junger deze vragen in haar nieuwe documentaire Free Space.

Annemieke Bosman praat met schrijver Daan Borrel over haar debuutroman De Dragers.

1996, een jonge vrouw overlijdt tijdens haar bevalling. Maria, advocaat en onlangs zelf moeder geworden, probeert de achtergebleven familie te helpen met de tuchtzaak. In 2023 zoekt rijschooleigenaar Sanae een manier om het verleden, dat zich na de geboorte van haar eerste kind opdringt, te kunnen dragen. Vita, een nuchtere bakker en intimiteitsactivist bij Wombs For All, draagt in 2035 een kind voor een homostel.

Daan Borrel (1990) schrijft essays, proza en theater. In 2018 verscheen Soms is liefde dit, haar literaire en persoonlijke essay over verlangen en seksualiteit. Samen met Milou Deelen schreef ze het interviewboek Krabben – van vrouw tot vrouw (2020). In datzelfde jaar verscheen ook haar boek Jaar van het nieuwe verhaal, waarin Borrel de traditionele verhalen over vrouwelijkheid, intimiteit en liefde afbreekt en opnieuw opbouwt. Ze maakte de podcast Met z'n allen achter de kinderwagen, en dit voorjaar verschijnt ook Baren buiten de box van Bahareh Goodarzi waar ze aan meeschreef. 

Het Allard Pierson heeft onlangs een uitgebreide collectie liedjesbladen, liedboeken en prenten met afbeeldingen van straatzangers verworven. De 359 stukken zijn gedurende ruim veertig jaar bijeengebracht door verzamelaar, dichter en schrijver Arie van den Berg (1948). De zeldzame en grotendeels unieke stukken dateren uit de zeventiende tot de negentiende eeuw en zijn uitgegeven in Nederland, Duitsland, Ierland en Engeland. Met deze verwerving vult het Allard Pierson zijn verzameling van populair drukwerk aan met documentatie over muziekcultuur op straat. Annemieke Bosman gaat met Arie van den Berg in gesprek.

Brecht van Hulten in gesprek met Ana van Es, journalist en schrijver.

Van haar hand verscheen de afgelopen week het boek De Bagdad-Berlijnexpress. In het boek brengt Ana van Es de geschiedenis van diplomatieke intriges tot leven.

We stellen ons het Midden-Oosten voor als een regio vol oorlog en chaos. Maar er rijdt ook nog een trein doorheen, over een Europese spoorlijn van ruim een eeuw oud - aangelegd door Duitsers, Britten en Fransen die op zoek waren naar olie, oudheden en onontgonnen land.

Hoe werkt het koloniale verleden door in het Irak en Syrië van nu? In De Bagdad-Berlijnexpress reist Ana van Es langs dit spoor, vanaf de Perzische Golf door het voormalige kalifaat van IS. Op de spoorlijn is de dood nooit ver weg. Maar het op het Centraal Station van Bagdad durven ze ook te dromen over toeristen die terugkeren en een snelle verbinding naar Europa.

Ana van Es is journalist bij de Volkskrant. Ze werkte ruim vijf jaar als correspondent in het Midden-Oosten.
In 2019 won ze een Tegel, de belangrijkste Nederlandse journalistieke prijs, en werd e genomineerd als Journalist van het Jaar. Voor De Berlijn-Bagdadexpress reisde ze voor onderzoek af naar Irak, Syrië en Turkije.

Annemieke Bosman praat met Jan Konst, literatuurwetenschapper en hoogleraar Nederlands aan de Freie Universität Berlin, over zijn boek Papieren Vrienden.

Wat is de zin van het leven? Voor een antwoord op die eeuwenoude vraag gaat Jan Konst nu eens niet bij filosofen of theologen te rade, maar bij zijn papieren vrienden: een keur aan personages uit achthonderd jaar Nederlandse literatuur.

Sommige van hen kent hij misschien wel beter dan zijn vrienden van vlees en bloed. Ze begeleiden hem soms al decennialang. Wie kent niet zo’n personage dat je je hele leven bijblijft? Iemand als Onno Quist uit Harry Mulisch’ De ontdekking van de hemel of Marie Deniet uit De wetten van Connie Palmen.

Zij stellen de grote vragen naar zin en zijn, omdat ze net als wij zijn onderworpen aan de condition humaine. Hoe gaan zij om met ongeluk, teleurstellingen, ziekte en smart – de vaste thema’s van ieder leven? Wat kunnen wij van ze leren? Hoe houden ze de moed erin?

Daarover hebben ze heel wat te zeggen. Wie hun verhalen goed leest, zoals Jan Konst doet, zal zien dat hun inzichten ook voor ons van grote betekenis zijn.

Annemieke Bosman in gesprek met Juliette van Ingen, theatermaker.
Samen met regisseur Romain Bischoff maakt Van Ingen de locatie voorstelling Café de Verlossing voor operagezelschap Silbersee.

In een dorp waar de jeugd vertrokken is, heeft een bijzonder café intrek genomen in de plaatselijke kerk. Geen leven in de brouwerij? Niets is minder waar! Het gerucht gaat namelijk dat in deze kerk de 'eeuwige jeugd' te vinden is. Word je hier onsterfelijk verklaard, of voor eeuwig jong?
Café de Verlossing is te zien op het Karavaan Festival 2024 (17 t/m 26 mei 2024).
Juliette van Ingen is artistiek assistent, bewegingscoach en understudy vrouwenrollen.

Als danseres is Juliette van Ingen jaren werkzaam geweest bij moderne dansgezelschappen zoals o.a. Conny Janssen danst en Krisztina de Chãtel. Vervolgens heeft ze zich gestort op
alles wat beweegt. Als docent, repetitor en bewegingscoach heeft ze gewerkt met dansers, zangers en instrumentalisten bij diverse gezelschappen en opleidingen. Sinds 2013 heeft ze
veelvuldig aan producties meegewerkt van Silbersee.