52 episodes

L’emissiun focusescha e reflectescha in tema. Ella dat in cuc davos las culissas, explitgescha e metta en context, saja quai fenomens novs e nunenconuschents, ubain istorgias che paran a prima vista enconuschentas.

 

 

 

 

 

 

 

Marella Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)

    • Society & Culture

L’emissiun focusescha e reflectescha in tema. Ella dat in cuc davos las culissas, explitgescha e metta en context, saja quai fenomens novs e nunenconuschents, ubain istorgias che paran a prima vista enconuschentas.

 

 

 

 

 

 

 

    Pastizier e poet

    Pastizier e poet

    Per il 200avel da Giovannes Mathis (1824-1912).

    Era sche Giovannes Mathis è naschì en l'Engiadina, la gronda part da sia vita passenta quest Schlarignot ordaifer la Svizra: ses emprendissadi da pastizier fa el a Bruxelles e maina silsuenter negozis a Toulon ed a Genova.

    Era sch'el na va betg gugent a scola ed è «poch ün bun scolar», datti ina chaussa che al plascha gia da pitschen ensi; descripziuns da viadis e raquints. Sper sia lavur da pastizier cumenza el uschia a nudar regurdientschas d'uffanza, a scriver poesias, novellas, ovras dramaticas, scenas comicas e schizunt in roman.

    Sa basond sin tals texts da Giovannes Mathis, propona La Marella in inscunter auditiv cun quest pastizier, um da fatschenta, randulin ed autodidact litterar. Grazia a ses relasch litterar pudain nus uschia ans far in purtret da quest um ch'ha vesì l'ultima decapitaziun en Engiadina, ch'ha survegnì dus francs dal retg Leopold da la Belgia, ch'ha furnì pastizaria al pèr roial talian e ch'ha schonglà tranter dus mastergns: il pastizier ed il poet.

    [...] Mieu ferm que eira la sföglieda,
    Il Petit-four, Pezza monteda,
    Brioches, Savarins, Baba,
    Gelées, Fondants, Sorbets, Nougat,
    Suprêmes à la Chantilly
    Tuot bunas robas que! – Nischi ? [...]
    Ed avanzo uoss'in eted,
    Gian dür'tamaz, fatsch il poet. [...]
    extract or da la poesia Mieus Mistêrs

    • 45 min
    Ni Svizzers, ni Talians – ils furbazs da Cavaione

    Ni Svizzers, ni Talians – ils furbazs da Cavaione

    Las abitants ed ils abitants da Cavaione, in pitschen vitg muntagnard sur Brusio en il Puschlav, sa definivan baud sco Austriacs, baud sco Talians e tut tenor sco Svizzers. Cavaione vala sco ultim vitg ch'è daventà pir avant 150 onns part da la Confederaziun.

    Oriundamain era Cavaione in'acla da Tirano. Cun l'ir dal temp èn persunas sa chasadas si qua sur onn, 700 meters sur il fund da la val, terra da nagin cun abitantas ed abitants senza naziunalitad che na pajavan ni taglia ni prestavan servetsch militar. Però il 1874 èsi lura stà bel e finì cun la libertad ed er quels da Cavaione èn daventads burgaisas e burgais svizzers. Il Parlament federal ha dentant stuì conceder in credit spezial, per che la vischnanca da Brusio acceptia ils povers vischins da Cavaione.

    La Marella sa metta als fastizs da questa istorgia e sa dumonda: co è quai stà pussaivel che nagin sa sentiva responsabel per la glieud a Cavaione? Nus visitain quest pitschen vitg cun sia gronda istorgia. Avant 150 onns vivevan anc var 100 persunas a Cavaione, oz è il vitg per gronda part abandunà ed i dat mo anc nov persunas che vivan qua sur onn.

    • 43 min
    Cudeschs rumantschs cun in touch englais

    Cudeschs rumantschs cun in touch englais

    En il Magliacudeschs discurra Esther Krättli cun Anita Capaul davart cudeschs che dattan en egl.

    Ella è stada 14 onns la fatscha da la Chasa editura rumantscha: Anita Capaul che banduna quest mais las CER. Bunamain 100 cudeschs ha ella edì dapi il 2010. Da ses davos dus cudeschs discurra ella en il Magliacudeschs.
    En «Palaver for ever» preschenta Roman Caviezel ina rimnada da ses texts curts satirics. Sia plima gizzada sa tegna vi da la furma classica da l'exagerar e drizza la critica vers ensi.
    Lura vai per Verner Solèr, il fotograf ed art director lumnezian ch'è partì avant 30 onns per Los Angeles. En sias vacanzas a Vrin ha el fatg fotografias che mussan in mund autentic, ma er ina patria che para persa. Nus sfegliain en il cudesch da fotografias e da texts «Bandunar e mai schar dar».

    • 37 min
    Vacanzas da levgiament

    Vacanzas da levgiament

    La vita cun ina malsogna u cun in impediment pretenda bler da persunas pertutgadas, dentant era da confamigliaras e da confamigliars. Per dumagnar il mintgadi dovri forza, temp ed energia. Ma mintgina e mintgin sto mintgatant sa recrear, dovra vacanzas per tancar nova energia.

    Grazia a las vacanzas da levgiament che l'organisaziun dad MS (sclerosa multipla) porscha, pon confamigliars e confamigliaras che tgiran ina persuna pertutgada a chasa far vacanzas dal mintgadi da tgira. Durant quest temp èn persunas pertutgadas sezzas en vacanzas e vegnan tgiradas da voluntaris e voluntarias e da persunas dal fatg da l'organisaziun dad MS.

    • 38 min
    Sparì – in uffant manca

    Sparì – in uffant manca

    Venderdi ils 6 da zercladur 1969: Mihael Derungs sparescha da cler di ord vischnanca. Tuts tschertgan il mat da 6 onns. I dat bleras teorias nua ch'el pudess esser, dentant fastizs na datti betg. Cun l'intschertezza nua ch'el è, creschan era las ideas nua ch'el pudess esser. I dat ina massa famas.

    Fin oz muventa il cas. Ils ins enconuschan il destin tragic da Mihael da raquints ed auters na vulan betg pli chavar en questas regurdanzas che han laschà enavos plajas. En questa Marella avain nus vulì savair co ch'ina cuminanza va enturn cun uschè in cas tragic – saja quai a Vignogn u er en auters lieus. Ulteriurs temas: Las auturas davart la producziun da l'episoda

    • 47 min
    «Qua na vegn betg in chor, qua vegn in entir vitg»

    «Qua na vegn betg in chor, qua vegn in entir vitg»

    Ina da las pli veglias uniuns dal chant viril sacral dal Grischun dastga guardar enavos sin 175 onns plain splendur, ma era cun intginas crisas.

    L'istorgia dal Chor viril baselgia Savognin è in chapitel impressiunant da la tradiziun dal chant viril dal Grischun. Cumenzà ha tut avant 175 onns – cun ina dunna. Sabina Escher de Latour, ina musicista emancipada e bain scolada da Breil, ha fundà il chor l'onn 1849 ed ha manà quel durant insaquants onns.

    Enconuschent surregiunalmain è il chor vegnì a partir da l'onn 1870. L'emprim sut la direcziun dal scolast indigen Stefan Wasescha. E suenter cun Georgius Schmid de Grüneck, ch'era pli tard daventà uvestg da Cuira, aveva surpiglià la batgetta. Il chor è sa preschentà cun success a differentas festas da chant ed è schizunt vegnì engaschà da chasas renumadas sco il «Maloja Palace Hotel».

    Mess accents han ils dirigents Peder Spinatsch e Rudi Netzer. Malgrà las sfidas sco il segund concil vatican ed il turissem ch'era prosperadas en moda rasanta, eri reussì a Rudi Netzer da mantegnair il chor e cun el la tradiziun dal chant ecclesiastic. Ultra da quai era il repertori er adina vegnì engrondì cun chanzuns profanas e popularas.

    Dapi l'onn 2010 stat il chor sut la direcziun dal giuven dirigent Gianign Arpagaus. En l'emissiun Marella partan tschintg persunas cun funcziuns-clav istorgias commoventas e divertentas dals 175 onns Chor viril baselgia Savognin. Co il chor ha surventschì las sfidas, co el ha dumagnà il spagat tranter tradiziun e moderna e co ch'el ha adina pudì engaschar novs chantadurs giuvens, da quai raquinta la Marella. Ulteriurs temas: Schäfers Sonntagslied - Mesanotg - Abba bab ord la Passio Nova - Sancta Maria - Jesus mora ved la crousch ord La Veia dalla Crousch - La Patria

    • 48 min

Top Podcasts In Society & Culture

فنجان مع عبدالرحمن أبومالح
ثمانية/ thmanyah
بودكاست طمئن
Samar
Bidon Waraq | بدون ورق
بودكاست السندباد
بودكاست صحب
بودكاست صحب
هدوء
Mics | مايكس
كنبة السبت
Mics | مايكس

You Might Also Like

Profil
Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)
Regionaljournal Graubünden
Schweizer Radio und Fernsehen (SRF)
Zeitblende
Schweizer Radio und Fernsehen (SRF)
Echo der Zeit
Schweizer Radio und Fernsehen (SRF)
Focus
Schweizer Radio und Fernsehen (SRF)
International
Schweizer Radio und Fernsehen (SRF)

More by RTR – Radiotelevisiun Svizra Rumantscha

MALINCLETTIENTSCHAS
Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)
Café federal
Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)
PodKnast
Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)
Tavau today
Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)
La Quarter Life Crisa
Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)
La populara
Radiotelevisiun Svizra Rumantscha (RTR)