Sbunker Hapësirë e ideve mbi politikën, ekonominë, shoqërinë dhe kulturën.

Globalizimi, më saktë institucionet politiko-ekonomike që menaxhojnë globalizimin, si Fondi Monetar Ndërkombëtar dhe Banka Botërore, kanë edhe ndikimet e dëmshme për vendet të cilat më së shumti kanë nevojë të përkrahen në kontekst të ekonomisë së tregut global. Njëri nga autorët që kanë hetuar këto ndikime negative ekonomike në vendet në zhvillim është ekonomisti Joseph Stiglitz në librin e tij “Globalizimi dhe pakënaqësitë e shkaktuara prej tij” i përkthyer në shqip nga Adnan Kika dhe Ngadhnjim Berani dhe i botuar në Prishtinë në vitin 2007. Për të diskutuar për këtë libër, na bashkohet Kushtrim Bekteshi, arsimtar i lëndëve sociologji dhe edukim mediatik në gjimnazin “Sami Frashëri” në Prishtinë.

In the fourth episode of Kosovo Dispatch, we speak with Viola von Cramon, a member of the EU Parliament and the Standing Rapporteur for the European Parliament on Kosovo. The conversation centers on the impact of Josep Borrell and Miroslav Lajcak in facilitating the Kosovo-Serbia dialogue, as well as the commitment and approaches of Albin Kurti and Aleksandar Vucic.

Kur flasim për një “sistem besimesh, mitesh, ritesh e simbolesh, që interpretojnë dhe përcaktojnë domethënien dhe qëllimin esencial të ekzistencës njerëzore, duke ia nënshtruar një entiteti suprem fatin e individit dhe bashkësisë”, kemi folur për fenë, apo jo! Por, jo vetëm për fenë, por edhe për politikën. Është kjo një ide e argumentuar në traditën e shkencave shoqërore. Ky është edhe argumenti i historianit Emilio Gentile në librin e tij “Fetë e politikës: mes demokracive dhe totalitarizmave” të përkthyer në shqip nga Doan Dani dhe të botuar në Tiranë në vitin 2017. Për të diskutuar për këtë libër, na bashkohet Endrit Temaj, arsimtari i sociologjisë në gjimnazin Hajdar Dushi në Gjakovë.

Rreziku më i madh i demokracisë nuk vjen nga jashtë, por nga brenda botës demokratike. Mirëpo, ky rrezik nuk vjen nga populli, por nga elitat që mbështesin një të kuptuar populist të demokracisë. Ky është argumenti i profesorit të shkencave shoqërore dhe politikës Jan – Werner Muller në librin e tij “Ç’është populizmi?” i përkthyer në shqip nga Enela Topulli dhe i botuar në Prishtinë në vitin 2019. Për të diskutuar për këtë libër, na bashkohet Selim Daku, profesor i marrëdhënieve ndërkombëtare në Universitetin Publik “Kadri Zeka”.

Ndoshta, keni menduar të lexoni një libër ku do të informoheni drejt rreth problematizimeve, pikëpamjeve, kauzave dhe lëvizjeve feministe në mënyrë të përmbledhur dhe të qartë. Sot diskutojmë një libër të tillë, pa terma të vështirë dhe zhargon akademik, “të lehtë për t’u kuptuar pa qenë tepër i thjeshtë”, siç thotë vetë autorja e librit. Libri quhet “Feminizmi është për të gjithë” dhe autorja është teoricienia sociale dhe pedagogia, bell hooks, i përkthyer nga Blerta Picari dhe i botuar në Tiranë në vitin 2007. Për të biseduar mbi këtë libër, na bashkohet Linda Gusia, profesoreshë e sociologjisë në Universitetin e Prishtinës.

Në episodin e 30 të Çelnajës, së bashku me profesorin e antropologjisë Nebi Bardhoshin, trajtojmë disa koncepte me rëndësi që janë pjesë e korpusit të lirisë, barazisë dhe pronës. Gjatë këtij emisioni diskutojmë për gurët megjeve apo shenjtërinë e kufijëve të pronës. Kufiri pronësor apo gurët e megjës janë kutpimi i lirisë negative, vija ku njeriu e ruan lirinë e tij, vija ndarëse ku ne e njohim njëri tjetrin e që shpesh bëhet pengesë edhe pushtuese. Po ashtu diskutojmë edhe për kufijtë midis publikes dhe privates, dhe ndërhyrjen e shtetit në emër të politikave urbanizuese ndërhyn në kufijtë privat të individëve për të cënuar në të drejtën e pronësisë. Flasim edhe për kanunin, aspkektet e tij si ligj i gjallë; pamundësinë e tij që të shndërrohet si faze kalimtare drejt të drejtës positive nga elita komuniste; mësimet që mund t’i marrim edhe sot njashtu edhe për kritikat ndaj tij. Flasim për modernitetin dhe fytyrën e dhunshme të tij ndaj shqiptarëve e cila erdhi përmes kolonizimit por edhe praktikat kur shteti e pushton shoqërinë e tij, bëhet totalitar dhe e mbytë shoqërinë. Nuk e kemi lënë pa prekur femicidin si fenomen dhe origjinën e dhunës në shoqëritë tona.



• Autor dhe moderator: Latif Mustafa

• Mysafir: Nebi Bardhoshi

• Montazhi dhe realizimi: Alb Muhaxhiri – Alb Films



Për çdo pyetje, sugjerim, a koment na shkruani në latif@sbunker.net.



*Projekti mbështetet dhe financohet nga Rockefeller Brothers Fund.