Wszechnica.org.pl - Nauka Wszechnica FWW - Nauka

Wykład prof. Dariusza Dolińskiego, Kawiarnia Naukowa Festiwalu Nauki, 18 lutego 2019 [0h43min]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/posluszni-do-bolu/

Psycholog prof. Dariusz Doliński omawia słynny eksperyment Milgrama oraz opisuje jego późniejsze powtórzenia oraz interpretacje wyników

Uczestnicy eksperymentu Milgrama na polecenie prowadzącego razili człowieka prądem o coraz większym napięciu. A przynajmniej tak sądzili. Jak to możliwe, że "zwykli ludzie" byli zdolni do zadawania bólu?
Dlaczego nikt nie odmówił wykonania polecenia? Prof. Dariusz Doliński podczas wykładu w Kawiarni Naukowej Festiwalu Nauki opisał eksperyment oraz jego późniejsze interpretacje.

Eksperyment Milgrama został przeprowadzony po raz pierwszy na amerykańskim Uniwersytecie Yale. Uczestnicy byli przekonani, że celem eksperymentu jest zbadanie wpływu kar na proces uczenia się. Wcielali się w rolę nauczyciela, którego zadaniem było na polecenie prowadzącego eksperyment razić prądem ucznia, jeśli ten udzielał błędnej odpowiedzi. Każda pomyłka karana była zaaplikowaniem uczniowi prądu o większym natężeniu (od 15 do 450 voltów). Większość badanych wykonywała polecenia eksperymentatora, mimo iż uczeń krzyczał z bólu i prosił o przerwanie eksperymentu. W rzeczywistości cała sytuacja była sfingowana, a w rolę
ucznia wcielał się współpracownik eksperymentatora.

Eksperyment Milgrama spotkał się z krytyką. Jego autorowi zarzucono sprzeniewierzenie się zasadom etyki. Mimo to badanie później wielokrotnie powtarzano i interpretowano. Eksperyment Milgrama stał się też częścią popkultury – utwór We Do What We’re Told (Milgram’s 37) poświęcił mu brytyjski muzyk rockowy Peter Gabriel. O tym wszystkim prof. Doliński opowiada szerzej podczas wykładu.

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/
#psychologia #kawiarnianaukowa #milgram #prąd #posłuszeństwo #społeczeństwo #etyka #nauka #eksperymenty

Jak sołtys Borzęty - Stanisław Cichoń - zaczął ratować zabytkowe kapliczki i uratował ponad 30 świątków. Konferencja „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej", panel "Nowe życie pod starymi dachami". Bóbrka, 12 października 2014 r.

https://wszechnica.org.pl/wyklad/kompleksowy-program-ratowania-kapliczek-przydroznych-w-gminie-myslenice/

Monika Kaczmaryk (Witryna Wiejska): Odnawia Pan kapliczki. Czy Pan w tej swojej działalności reprezentuje jakieś stowarzyszenie czy instytucję?

Stanisław Cichoń: To jest całkowicie społeczna praca. Mogę powiedzieć, że to jest moja pasja. Zaczęła się w pewnym momencie i trwa dalej, a nawet się jeszcze bardziej rozwija, tym bardziej, że widzę efekty tego
działania. Zapuszczone, pomalowane, zarośnięte kapliczki nagle „ożywają” po konserwacji. Pojawiają się przy nich kwiaty, znicze, niektórzy się modlą, są przy nich odprawiane majówki oraz inne nabożeństwa. I to jest
miłe, że jest efekt tej pracy i konserwacji. Bo ludzie nagle
dostrzegają, że taka kapliczka w tym miejscu jest i widzą, co ona przedstawia. Choć przechodzili koło niej wiele, wiele lat i nawet nie zauważyli, że tam jest.

Pan działa na terenie gminy ….?

Działam na terenie gminy Myślenice, pomagałem też w gminie Siepraw, próbowałem dotrzeć do gminy Tokarnia, ale tam jest trochę ciężko - choć nie poddaje się, spróbuję dalej! Tym bardziej, że na terenie gminy Myślenice udało się uratować ponad 30 kapliczek, a pewnie jest ich
jeszcze ok. 40-tu. W tej okolicy były kamieniołomy i wiele warsztatów kamieniarskich, więc powstawało dużo ciekawych kapliczek o bogatej wymowie plastycznej i ikonograficznej.

To jest niesamowite, że Pan to robi poza swoją pracą…

No tak, zabiera to dużo czasu. Muszę przygotować całą dokumentację – tzn. kosztorys, program prac konserwatorskich, wpis do rejestru zabytków. A wpisuję kapliczkę do rejestru zabytków, bo dzięki temu właściciel nie może działać przy kapliczce samowolnie. Od tego momentu to konserwator wojewódzki ma pieczę nad tym zabytkiem. Właściciel nie może dowolnie sobie malować kapliczki, nie może jej przenieść, nie może jej rozebrać. Choć są takie „ciągoty”, żeby np. dalej ją malować. Ale
nie można, bo pod farbą powstaje wilgoć, kumuluje się sól i powoduje deformację cząstek kamienia. Są jeszcze inne czynniki niszczące kapliczkę, np. atmosferyczne, albo też taka niedobra praktyka, że przy kapliczce sadzi się zbyt blisko drzewa i wtedy nie ma przewiewu. Kapliczki są na ogół zacienione, w takich warunkach rozwijają się
różnego rodzaju bakterie i kamień zielenieje. To też jest dla kapliczki niebezpieczne!
No właśnie i co jest jeszcze niebezpieczne? Sami mieszkańcy często zabierają się za renowację kapliczek.
Ja widzę też tego efekty w gminie, w której mieszkam: stare kapliczki pokryte sidingiem, czy też malowane różnymi farbami, często podczas takich działań zakrywane są oryginalne napisy... Nieprawidłowe naprawy, nawarstwienia (farby, mleczko cementowe),
uzupełnienia o odmiennych od kamienia cechach fizycznych, ograniczające odprowadzanie wilgoci i przyczyniające się do kumulacji soli w jego strukturze wskutek stałego zawilgocenia i związanej z tym destrukcji.

Co by Pan poradził osobie, która myśli tak jak Pan i chciałaby się zająć taką działalnością?
Dążyłbym, aby na początku wpisać kapliczkę do rejestru zabytków. Jest to kosztowne, ale konieczne! Konserwator, który ma uprawnienia i ukończył ASP na Wydziale Konserwacji - pisze program konserwacji kapliczki, ten
program zatwierdza konserwator wojewódzki. Następnie, jak jest przetarg, to ten wykonawca, który wygrywa, musi się dostosować do tego programu i jeszcze musi być zatwierdzony przez Konserwatora Wojewódzkiego. Czyli
tu nie ma przypadkowości!

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.fa

O cerkwi pw. św. Paraskewy w Kwiatoniu opowiedział jej opiekun i przewodnik Jan Hyra. Konferencja „Dziedzictwo kulturowe wsi podkarpackiej i małopolskiej", panel "Nowe życie pod starymi dachami". Bóbrka, 10-11 października 2014 r.

https://wszechnica.org.pl/wyklad/o-opiece-i-udostepnianiu-cerkwi-greckokatolickiej-pw-sw-paraskewy-w-kwiatoniu/

Nazywam się Jan Hyra – jestem przewodnikiem i opiekunem cerkwi w Kwiatoniu, w Małopolsce, powiecie Gorlickim. Świątynia nasza pełni obecnie funkcję filialnego kościoła parafii rzymsko-katolickiej w Uściu
Gorlickim.Cerkiew budowana została w pierwszej połowie XVII wieku, jako budowla drewniana, trójdzielna i zorientowana. Historycy określają ją jako północno-zachodnio-łemkowską w wariancie starszym. Natomiast
turyści nadali jej kilka innych określeń, a to: perła architektury drewnianej, gotyk łemkowski, cudeńko, puzderko, perełka, a ostatnio baletnica- wszystkie te określenia odnoszą się do smukłości jej wież jak
również wystroju wnętrza.

Wyposażenie świątyni pochodzi z 1903 i 1904 roku. Polichromię w całości cerkwi wykonał Michał Bogdański mieszkaniec Jaślisk, jego też dziełem są ikony w ikonostasie. Natomiast snycerkę ikonostasu jak i pierwsze ławy do cerkwi wykonał rzeźbiarz Andrzej Szajna z Rymanowa.

Dopełnieniem całości wystroju jest kilka starszych elementów. Mianowicie dwa boczne ołtarze z XVIII wieku, XIX-wieczna płaszczennica i kamienna kropielnica z 1750 roku.

Cerkiew przechodzi obecnie konserwację. Prace konserwatorskie wewnątrz rozpoczęto w 2005 roku i prowadzone są w miarę pozyskiwania środków finansowych.

Podczas prac konserwatorskich przy parapecie chóru, konserwator pani Magdalena Stawowiak odkrywa fragment pierwszego ikonostasu. Przedstawia
on Chrystusa Pantokratora, któremu towarzyszą Matka Boska i św. Jan Chrzciciel. W dalszej części malowidła jest 5 apostołów. Dzieło pochodzi z pierwszej połowy XVII wieku, co potwierdziło datowanie cerkwi. Jest
to nasze najcenniejsze dzieło poddane obecnie zabiegom konserwatorskim, po zakończeniu których powróci do cerkwi i eksponowane, będzie dodatkową atrakcją wewnątrz świątyni.

Kiedy w 1989 roku inwentaryzację cerkwi przeprowadza dr. Ryszard Brykowski, świątynia wymaga gruntownego remontu.Był to dobry czas jak i klimat do rozpoczęcia prac. Dzięki konserwatorowi nowosądeckiemu, panu
Zygmuntowi Lewczukowi prace rozpoczęto w 1990 roku i po 2 latach zakończono remont strony zewnętrznej.

Na całości świątyni wróciły gonty, przywrócono w ten sposób cerkwi jej naturalny i pierwotny wygląd. Wówczas była potrzeba koordynowania pracami pomocniczymi wykonywanymi przez mieszkańców jak i przygotowanie
materiału na budowę, był to początek mojej „przygody „ z świątynią w Kwiatoniu.

Od tego czasu zostałem jej opiekunem. Wspólnie z mieszkańcami Kwiatonia w 2000 roku rozbieramy betonowe ogrodzenie. Zostało odtworzone pierwotne z
bali drewnianych, kryte gontem. Mieszkańcy chętnie pracowali przy „swojej” jak to często podkreślali świątyni.

Turystów od zawsze przyciągała nasza cerkiew. W 2001 roku powstaje Szlak Architektury Drewnianej woj. małopolskiego, który tworzą 253 obiekty zabytkowe (w tym obecnie 8 obiektów będących na liście UNESCO.
Początkowo naszą świątynię odwiedzało 2-3 tysiące osób w sezonie, obecnie liczba ta wzrosła do 20-25 tysięcy osób. Powstające gospodarstwa agroturystyczne, pensjonaty, jako jedną z atrakcji dla swoich gości
polecają wizytę w cerkwi w Kwiatoniu. Nie brakuje turystów zagranicznych, jednak gro turystów to mieszkańcy Polski. Od pewnego czasu cerkiew w Kwiatoniu stała się miejscem gdzie swoje sakramentalne
„TAK” wypowiadają nowożeńcy z różnych stron, niekoniecznie z Polski.

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https:

Rozmowa Piotra Szczepańskiego i Jacka Pietrusiaka z Fundacji Wspomagania Wsi w ramach cyklu #rozmowywszechnicy [7 maja 2024 r.]

Rzeki, rzeczki i strumyki to najpiękniejsze dary jakie otrzymaliśmy od Natury. Kształtowały nasze dzieciństwa, naszą świadomość. Są symbolami. Nad nimi powstawały nasze osady. Były wygodnymi szlakami komunikacyjnymi. O nie toczyły się wojny. Często były groźne.

Zapraszamy na wykład o polskich rzekach, w którym powiemy skąd się wzięły i dlaczego płyną tak "dziwnie". O meandrach, piasku, czyli rumowisku, o regulacji, kanalizacji rzek,próbach prostowania, dolinach, ale też o tamach, kanałach żeglownych, żegludze i o historii.

Będzie to luźna rozmowa Jacka Pietrusiaka i Piotra Szczepańskiego z rysunkami, zdjęciami i możliwością zadawania pytań na czacie.

W ramach projektu Fundacji Wspomagania Wsi „Gmina Przyjazna Wodzie” współfinansowanego przez European Climate Foundation https://europeanclimate.org/


Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz:

1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww

2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpk


3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewem
Darowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr:
33 1600 1462 1808 7033 4000 0001
Fundacja Wspomagania Wsi

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/
#rozmowywszechnicy #gminaprzyjaznawodzie #woda #rzeka #rzeczka #strumyk #wieś #przyroda #krajobraz #środowisko

Wykład prof. dr. hab Łukasza Turskiego w ramach inauguracji nowego roku akademickiego Collegium Civitas. 1 października 2014 r.



https://wszechnica.org.pl/wyklad/czy-wolnosc-joulami-sie-mierzy-czyli-czego-dotyczy-debata-o-rurociagach-elektrowniach-i-lupkach-w-xxi-wieku/

"Gdy malezyjski samolot z trzystoma osobami na pokładzie został zestrzelony nad wschodnią Ukrainą, była to pierwsza salwa, pierwsze ofiary gorącej wojny o bezpieczeństwo energetyczne w Europie. Sformułowanie „bezpieczeństwo energetyczne” pojawiało się i pojawia od lat w wystąpieniach polityków, politologów i publicystów. (…) rozpoczynam apelem: zawsze gdy spotkanie polityka i eksperta mówiącego o bezpieczeństwie energetycznym zapytajcie go najpierw czy potrafi bezbłędnie zdefiniować podstawową jednostkę w której mierzy się energię. Jednostką ta jest dżul, nazwany tak ku pamięci piwowara Joula, jednego z twórców nauki zwanej termodynamika. Konsekwencją znanego powszechnie poziomu nauczania w naszych szkołach jest to, ze mam pewną trudność z podaniem państwu formalnych definicji tej jednostki, dlatego podam ją w wersji uroszczonej, pasującej do naszych czasów: dżul jest to energia, którą należy zużyć, by podnieść przeciętnej wielkości jabłko na wysokość 1 metra nad powierzchnię ziemi. Jednostka ta posiada liczne jednostki pochodnie, jak np. kilowatogodzinę, która pojawia się na naszych rachunkach za elektryczność."

Czego tak naprawdę dotyczy „bezpieczeństwo energetyczne”? Co jest szkieletem rozwoju naszej nowej cywilizacji? Czy wodór będzie paliwem przyszłości? Czy ogniwa fotowoltaiczne rzeczywiście są wydajne?

Prof. dr hab. Łukasz Andrzej Turski (ur. 1943 r.) – polski fizyk, specjalizujący się w fizyce materii skondensowanej i mechanice statystycznej, profesor nauk fizycznych, popularyzator nauki i publicysta. Jeden z twórców Centrum Nauki Kopernik, pracownik Centrum Fizyki Teoretycznej PAN.

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/
#fizyka #nauka #energetyka

Co jest informacją publiczną? Gdzie można jej szukać lub jak uzyskać? Prezentacja audytora i doradcy Arkadiusza Goduli i prawnika Krzysztofa Izdebskiego dla pracowników Fundacji Wspomagania Wsi. Listopad 2014

https://wszechnica.org.pl/wyklad/prawo-obywateli-do-informacji-publicznej/

Prawo do informacji publicznej to prawo obywateli do wiedzy o działalności organów administracji – czy to samorządowej, czy to centralnej – a także wszystkich innych podmiotów, które w jej imieniu wykonują zamówienia publiczne. Jednym słowem, prawo do informacji publicznej daje nam możliwość sprawdzenia, co się robi za nasze pieniądze. Dzięki niemu można monitorować gospodarowanie budżetem kraju. Po 12 latach obowiązywania ustawy o powszechnym dostępie do informacji publicznej samorządy coraz sprawnej radzą sobie z jej udostępnianiem.

Uświadamianie obywateli jak działa państwo jest istotne dla poprawy jego funkcjonowania, ogranicza konflikty, daje możliwość wyboru. Informacja publiczna dotyczyć może szeregu spraw: od wiedzy na temat zagospodarowania przestrzennego w gminie, poziomu nauki czy aktów agresji w szkole, finansowania usług w gminnej poradni zdrowia. Urząd można zapytać właściwie o wszystko, co dotyczy jego funkcjonowania, zadań, sposobów działalności. W praktyce oznacza to, że można występować do samorządów nawet o udostępnienie faktur wytworzonych, czy będących w posiadaniu urzędu.

***

Spotkanie pracowników Fundacji Wspomagania Wsi z prawnikami Krzysztofem Izdebskim i Arkadiuszem Godulą zorganizowane zostało w ramach programu „Nasza Przestrzeń-Nasza Sprawa”. Projekt dofinansowany jest z dotacji przyznanej w ramach programu Obywatele dla Demokracji, prowadzonego przez Fundację im. Stefana Batorego we współpracy z Polską Fundacją Dzieci i Młodzieży, finansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tzw. Funduszy EOG).

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/
#obywatele #informacjapubliczna