Stem van de dokter Federatie Medisch Specialisten

In de zorg is te weinig aandacht voor aandoeningen die alleen bij vrouwen voorkomen zoals overgangsklachten, bekkenbodemproblemen en endometriose. Ook ontbreekt het vaak aan kennis over deze aandoeningen. En dat kost de samenleving heel veel geld, blijkt uit onderzoek van de NVOG.

In deze podcast praat Federatievoorzitter Piet-Hein Buiting met Pia Dijkstra, minister van VWS, en gynaecoloog Astrid Vollebregt, initiatiefnemer van het onderzoek, over wat dit voor vrouwen betekent. ‘Bijna elke vrouw in Nederland, en dat zijn er ongeveer 8,8 miljoen, heeft wel last van een van deze aandoeningen, maar er rust nog een taboe op. Er wordt niet over gesproken en het duurt daardoor ook lang voordat deze vrouwen naar het ziekenhuis komen.’

Minister Pia Dijkstra geeft aan dat zij vrouwspecifieke aandoeningen tot een van de speerpunten heeft gemaakt in haar ministerschap. Ook heeft de minister miljoenen beschikbaar gesteld om meer onderzoek te doen naar deze aandoeningen. ‘Het lijkt wel alsof je als vrouw met deze problemen niet serieus genomen wordt. En daar moet echt verandering in komen.’

Tijden veranderen, en dat geldt ook voor hoe jonge dokters naar de wereld, hun werk en hun leven kijken. In deze podcast aflevering spreken Federatievoorzitter Piet-Hein Buiting en co-host Ilse van Stijn met Anne Koppelaar en Tim Dekker, twee jonge dokters in opleiding. Hoe kijken zij naar de toekomst van hun vak? Waar maken zij zich zorgen over en welke kansen zien zij?

Zes op de tien huishoudens in Nederland komen niet of moeilijk rond, blijkt uit onderzoek van Deloitte in samenwerking met Nibud en Universiteit Leiden. En bijna een miljoen mensen leven binnenkort onder de armoedegrens als er geen nieuw steunbeleid komt vanuit de overheid, meldt het CPB begin dit jaar. Uit een enquête van de Federatie onder medisch specialisten blijkt dat dit onderwerp leeft. Meer dan de helft van de ondervraagden, 67 % merkt dat de toenemende armoedekloof ook een toenemende gezondheidskloof veroorzaakt. In deze podcast gaan Federatievoorzitter Piet-Hein Buiting, co-host en intensivist Ilse van Stijn in gesprek met psychiater Birit Broekman over armoede.

‘Armoede is een van de grootste gezondheidsproblemen die we kennen, geeft Piet-Hein Buiting aan. En we weten dat armoede een enorme impact heeft op de gezondheid.’ Mensen die in armoede leven hebben een groter risico op bijvoorbeeld overgewicht, diabetes en ook psychische klachten. Hoe ga je daarmee om en welke rol hebben medisch specialisten?

‘Ik denk dat je als medisch specialist de verantwoordelijkheid hebt om altijd de verdiepende vraag te stellen. Als een patiënt niet therapietrouw is, waardoor komt dat dan?’ vertelt intensivist Ilse van Stijn. Psychiater Birit Broekman deelt in de podcast haar ervaringen met de POP-poli van het OLVG. De POP-poli is een adviespolikliniek voor zwangere vrouwen met psychiatrische klachten. Birit Broekman ziet vooral een toekomst in de samenwerking rondom kwetsbare psychiatrische patiënten. ‘Mijn droom is dat we als medisch specialisten steeds meer een netwerk vormen rondom de patiënt. Een voorbeeld is de POP-poli waarin een psychiater, kinderarts en gynaecoloog samenwerken. Het is belangrijk dat we als medisch specialisten oog hebben voor ziektes die verder gaan dan het eigen vakgebied.’

De afgelopen jaren hebben we vooruitgang geboekt op het gebied van patiëntveiligheid in ziekenhuizen. Dat komt doordat we een cultuur van veiligheid hebben gestimuleerd, geïnvesteerd hebben in opleiding en technologie, en de juiste regels en procedures hebben ingevoerd. In de nieuwe aflevering van de podcast van de Federatie gaan Federatievoorzitter Piet-Hein Buiting en intensivist en co-host Ilse van Stijn in gesprek met longarts en expert patiëntveiligheid, Thomas Macken, over het belang van openheid bij dwalingen en wat je moet doen als het resultaat van de behandeling anders uitpakte dan verwacht.

Longarts Thomas herinnert zich wat er gezegd werd tijdens zijn opleidingstijd tot arts, bij een gemiste diagnose: "Hou dat maar stil, want de patiënt kan dat niet aan." Ondanks de knikkende knieën ging hij toch naar de patiënt om eerlijk te vertellen wat er was gebeurd. Wat opvallend is, is dat patiënten en hun naasten buitengewoon mild reageren wanneer ze direct horen wat er is gebeurd, zonder enige schaamte van de zorgverlener en zonder verborgen details, vertelt Thomas Macken.

Openheid over fouten biedt dokters en verpleegkundigen de kans om te leren en te groeien. Ilse van Stijn merkt op dat Thomas niet spreekt over "fouten," maar eerder over "missers," "gemiste diagnoses," of "dwalingen," waarbij dit laatste woord het beste de lading dekt. Het benadrukt namelijk dat er een goede intentie achter de handeling zat, maar dat het resultaat anders uitpakte dan verwacht. Deze mildere woorden weerspiegelt de juiste intentie, namelijk het geven van de beste zorg aan de patiënt. Dan wordt openheid eerder een steun voor zowel patiënt als arts dan een barrière.

In de podcast wordt duidelijk dat patiëntveiligheid steeds serieuzer wordt genomen en als een apart vakgebied wordt beschouwd. Welke stappen moeten we gezamenlijk nemen om ervoor te zorgen dat zorg voor patiënten veilig blijft, ook in de toekomst?

Shownote: https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/openheid-na-incidenten

‘Het toepassen en implementeren van artificial intelligence (AI) in de zorg is teamsport! Elke nieuwe tool is een verandering in het dagelijkse werk en de uitdaging is om deze verandering zo klein mogelijk te houden. De techniek is daarbij vaak niet de uitdaging’, vertelt Bart Geerts ondernemer en anesthesioloog (niet praktiserend). Hij omschrijft AI als volgt: een computer oplossingen laten bedenken waar normaal menselijke intelligentie voor nodig is.

Er is steeds meer aandacht voor toepassingen van kunstmatige intelligentie in de medisch-specialistische zorg. Wat betekent AI voor de medisch specialist en voor de patiënt? Daarover gaat Federatievoorzitter Piet-Hein Buiting in gesprek met Bart Geerts, ondernemer en anesthesioloog (niet praktiserend) en betrokken bij het netwerk AI van de Federatie en met radioloog Carolien Toxopeus, werkzaam in het OLVG.

Hun eigen interesse in techniek kwam meestal voort uit frustratie over hoe iets beter of handiger opgelost kan worden. Allebei zijn ze enthousiast over wat AI kan bieden in de zorg. Welke mogelijkheden en dilemma’s zien Bart Geerts en Carolien Toxopeus? En hoe krijg je je collega’s net zo enthousiast over AI?

‘Durf vooral vragen te stellen over AI! Dat is mijn advies aan collega’s die nog niet veel weten over wat AI kan bieden. Ik zie het als mijn rol om daarbij altijd te helpen’, zegt Carolien Toxopeus.


Shownote: https://www.datavoorgezondheid.nl/documenten/publicaties/2021/12/17/leidraad-kwaliteit-ai-in-de-zorg

‘Aan allerlei materialen die urologen dagelijks gebruiken zijn tekorten. En dan word je plotseling geconfronteerd met het feit dat een bepaald katheter er niet meer is. Of een onderdeel van een instrument dat ik voor een prostaatoperatie nodig heb is er opeens niet,’ vertelt uroloog Bart van Bezooijen in de podcast van de Federatie. Hij heeft regelmatig te maken met een tekort aan medische hulpmiddelen.

Hoe ontstaan deze tekorten? En hoe groot is dit probleem? Federatievoorzitter Piet-Hein Buiting gaat hierover in gesprek met uroloog Bart van Bezooijen en klinisch fysicus Lieke Poot. Tom Hoeben, manager inkoop van het Jeroen Bosch Ziekenhuis belt in tijdens de podcast.

Steeds vaker kondigen ook leveranciers aan dat er een tekort zal ontstaan aan bijvoorbeeld implantaten of protheses. Tom Hoeben zegt heel veel te merken van de tekorten. ‘Het effect is dat er continue 60 tot 80 producten niet leverbaar zijn.’
Volgens klinisch fysicus Lieke Poot, ontbreekt een landelijk overzicht van de aantallen medische hulpmiddelen die in Nederland op de markt zijn. ‘Dat overzicht hebben we van medicijnen wel. Daarbij gaat het om iets minder dan 15.000. De schatting is dat er een half miljoen medische hulpmiddelen op de Nederlandse markt zijn.’