Vrije Geluiden 2 Go NPO Radio 2 / VPRO

Kerst en jazz, dat kan moeilijk liggen. Natuurlijk, 'lekkere jazz' tijdens het kerstdiner, dat is altijd welkom. Maar vaak is het avontuur in kerstjazz wel erg ver te zoeken, en kerstalbums moeten het niet altijd hebben van hun artistieke inventiviteit.. Gelukkig geldt dat niet voor álle jazz met een kerstthema. Iddo geeft je voorbeelden van artiesten die iets spannends van kerstmuziek weten te maken.

Daarna wordt december even gelaten voor wat het is, want in plaats van terugblikken op een muzikaal 2020 waar vooral heel veel níet gebeurde, geeft Iddo je in deze aflevering tips voor bijzondere en mooie projecten, releases en concerten die je echt niet mag missen in 2021.

Shownotes:
- Op Spotify vind je een lijst met alle muziek uit de podcast Vrije Geluiden 2 Go: https://open.spotify.com/playlist/2WrwS3njSC6eCJQb14WgWG
- Andere kerstjazz die de moeite waard is:
Dave Brubeck – A Dave Brubeck Christmas
Bill Evans – Santa Claus is Coming to Town (meerdere uitvoeringen)
Ella Fitgerald – Ella Fitgerald's Christmas
Joe Pass – Six-String Santa
- In NRC verscheen een interview met Sun-Mi Hong waarin ze vertelt hoe het was om vanuit Korea naar Nederland te verhuizen om hier jazz te studeren: https://www.nrc.nl/nieuws/2020/09/09/ik-wil-weten-wat-ik-kan-bereiken-a4011364

Met (fragmenten uit) deze muziek:
Jimmy Smith – God Rest Ye Merry Gentlemen (Christma's Cookin')
Ill Considered – Santa Claus is Coming to Town (An Ill Considered Christmas)
Jacob Collier - The Christmas Song (Chestnuts Roasting On An Open Fire)
Doug Carn, Adrian Younge & Ali Shaheed Muhammad – Desert Rain (JID0005)
Doug Carn, Adrian Younge & Ali Shaheed Muhammad – Synchronize Vibration (JID0001)
Doug Carn, Adrian Younge & Ali Shaheed Muhammad – Distant Mode (JID0001)
Julian Lage – The Windup (Love Hurts)
Julian Lage – Love Hurts (Love Hurts)
Julian Lage – Tomorrow is the Question (Love Hurts)
Sun-Mi Hong Quintet – Thoughts to be Spoken (A Self-Strewn Portrait)
Hang Massive - Once Again
Manu Delago - Freeze (Live in VPRO Vrije Geluiden 2018)

Grooves die bíjna uit elkaar lijken te vallen, om vervolgens weer loeistrak erin te knallen: voor Britse drummer Yussef Dayes is ritme een grote speeltuin. Met zijn trio laat hij op nieuw live-album Welcome to the Hills horen hoe hij dit tot een zinderend geheel smeedt. Ook de Australische producer en gitarist Godriguez houdt van de balanceeract tussen moddervette beats en organisch samenspel: met zijn band GODTET bracht hij een spannend, derde album uit waarop improvisatie hand in hand gaat met strakke productie.

Nieuwe muziek is er ook van jazzpianist Dave Brubeck, maar dan wel opgenomen in 1959: niet eerder gehoorde outtakes van zijn beroemde album Time Out geven een zeldzaam inkijkje in de ontstaansgeschiedenis van de klassieker, met in de hoofdrol een vroege versie van jazzhit 'Take Five'. Dát dit zo'n hit werd, is opvallend omdat het nummer in een onregelmatige maatsoort staat – vaak geassocieerd met 'moeilijke' muziek. Dat afwijkende maatsoorten zeker niet altijd gelijk hoeven te staan aan onbegrijpelijke muziek, bewijst het tweede deel van deze aflevering: oplopend in ritmische complexiteit, presenteert Iddo een aantal klinkende voorbeelden van nummers in afwijkende maatsoorten.

Shownotes:
- Op Spotify vind je een lijst met alle muziek uit de podcast Vrije Geluiden 2 Go: https://open.spotify.com/playlist/2WrwS3njSC6eCJQb14WgWG
- Op de wikipediapagina over 'Blue Rondo a la Turk' vind je een visuele weergave van de ritmische opbouw van het nummer: https://nl.wikipedia.org/wiki/Blue_Rondo_%C3%A0_la_Turk

Met (fragmenten uit) deze muziek:
Yussef Dayes Trio – Odyssey (Welcome to the Hills)
Yussef Dayes Trio – Purple Skies ~ Libations (Welcome to the Hills)
GODTET- Sun, Neon & Cactus Dance (III)
Dave Brubeck – Take Five (Time Out)
Dave Brubeck – Band Banter from the 1959 Recording Sessions & Take Five (Time Outtakes)
Joe Henderson – Black Narcissus (Power to the People)
Snarky Puppy – Flood (Tell Your Friends )
Aaron Parks – Nemesis (Invisible Cinema)
Dave Brubeck – Blue Rondo a la Turk (Time Out)
Tigran Hamasyan – Vardavar (Remastered) (The Poet)

In deze aflevering worden grenzen opgezocht en overschreden. Zo vervaagt bij het Tania Giannouli Trio de grens tussen de ud en de piano, en die tussen dansvloer en jazzclub bij de splinternieuwe single van jazzvernieuwers STUFF.. De genre-grenzeloze gitarist Reinier Baas besloot juist zichzelf bewust een beperking op te leggen: elk idee mag maar 1 minuut duren. Hij maakt er een heel album vol mee....

Maar het meest centraal staat de grens tussen 'oost' en 'west'. Want hoewel veel muziek uit het Midden-Oosten raakvlakken heeft met jazz (improvisatie!), zijn er ook barrières te overwinnen. Wat bijvoorbeeld te doen met microtonale toonladders, die niet zomaar speelbaar zijn op een 'gewone' piano of gitaar? In deze aflevering hoor je hoe 'Arabische jazz' een genre werd, waarna het doorontwikkelde tot een hybride waar de grens tussen oost en west vaak niet meer aan te wijzen is.

Shownotes:
- Op Spotify vind je een lijst met alle muziek uit de podcast Vrije Geluiden 2 Go: https://open.spotify.com/playlist/2WrwS3njSC6eCJQb14WgWG
- Het concert van gitarist Reinier Baas & ud-speler Ahmed El Maai van 7 november is terug te zien op Bimhuis TV: https://youtu.be/R-ZqfX4u6QE
- Jan Wouter Oostenrijk, zijn aangepaste gitaar en het Electric Quartertone Trio zie je hier: https://www.youtube.com/watch?v=cPDFcx-uZs0
- Andere hedendaagse artiesten met een eigenzinnige cocktail van oosters, westers, jazz en elektronisch zijn bijvoorbeeld Yazz Ahmed, Amir ElSaffar, Maurice Louca en Nadah el-Shazly.

Met (fragmenten uit) deze muziek:
Tania Giannouli Trio – When Then (In Fading Light)
Reinier Baas – Outline (#Oneminuteradio)
STUFF. – Cumulus
Anteloper – Bubble Under (Tour Beats Vol. 1)
Ahmed Abdul-Malik – El-lail (East meets West)
Rabih Abou-Khalil – Tsarka (Blue Camel)
Dhafer Youssef - Odd Poetry (Opname Vrije Geluiden TV)
Ibrahim Maalouf & François Delporte - Questions & Answers (Opname Vrije Geluiden TV)
Tarek Yamani – Hala Land (Peninsular)

Sommige muziek slaagt er in het bijzonder in om een bepaalde gemoedstoestand op te roepen. Muziek kan op wonderlijke wijze zowel een reflectie zijn van wat er in de wereld gebeurt, als je gevoel daarover vormgeven. Zoiets. In deze aflevering hoor je welke nieuw uitgekomen stukken deze mijmeringen bij Iddo oproept.

Het tweede deel is gewijd aan een bijzondere gebeurtenis, 53 jaar geleden: tenorsaxgigant Sonny Rollins was in mei 1967 een week lang in Nederland. Daar speelde hij niet in het Concertgebouw, maar op de kunstacademie in Arnhem. Een onverwachte plek, maar het leverde wél een legendarisch optreden op. Hoe kwam dat? Iddo spreekt met Jaap van de Klomp, een van de mensen achter de Utrechtse jazzclub Persepolis en degene die Rollins naar Nederland haalde. Maar ook hoor je saxofonist Hans Dulfer over waarom hij het bijwonen van dat optreden in Arnhem als een van zijn muzikale hoogtepunten beschouwt. Rollins deed daarnaast ook radio- en tv-opnames, maar het enige dat van die week leek te zijn overgebleven waren amateuropnamen van het concert in Arnhem. Totdat jazzjournalist, onderzoeker en albumproducer Frank Jochemsen gebeld werd: of hij een mysterieuze opname kon identificeren...

Shownotes:
- Op Spotify vind je een lijst met alle muziek uit de podcast Vrije Geluiden 2 Go: https://open.spotify.com/playlist/2WrwS3njSC6eCJQb14WgWG
- Bekijk hier de minidocu die gemaakt werd rond de release van Rollins in Holland: https://youtu.be/r3j0edekHOA
- Meer over Rollins in Holland en het Nederlands Jazz Archief dat deze uitgave mogelijk maakte vind je hier: https://www.jazzarchief.nl/product/sonny-rollins-rollins-in-holland/

Met (fragmenten uit) deze muziek:
Nordmann – Blue Rose Case (In Velvet)
Nordmann – Cascade(s) (In Velvet)
Ben Wendel – Darling (High Heart)
Ben Wendel – Burning Bright (High Heart)
Johnny Griffin – The Way You Look Tonight (A Blowin' Session)
Dexter Gordon – Stanley the Steamer (In the Cave)
Sonny Rollins – Three Little Words (Recorded Live at Academie Voor Beeldende Kunst, Arnhem, The Netherlands) (Rollins in Holland)
Sonny Rollins – Four (Recorded Live at Academie Voor Beeldende Kunst, Arnhem, The Netherlands) (Rollins in Holland)
Sonny Rollins – Love Walked In (Recorded Live at Academie Voor Beeldende Kunst, Arnhem, The Netherlands)(Rollins in Holland)
Sonny Rollins – SonnyMoon For Two (Recorded at the Go Go Club, Loosdrecht, The Netherlands) (Rollins in Holland)
Sonny Rollins - The Blue Room (Recorded at Vara Studio 5, Hillversum, The Netherlands) (Rollins in Holland)
Sonny Rollins - Tune Up (Recorded at Vara Studio 5, Hillversum, The Netherlands) (Rollins in Holland)

In de eerste helft van de aflevering platen die er zonder de coronapandemie niet waren geweest – in ieder geval niet dít jaar. Een langgekoesterde droom om een duoplaat te maken kwam uit voor saxofonist Yuri Honing en pianist Wolfert Brederode, die het stuk 'Avalon' dat ze maakten voor een tentoonstelling het Zwolse museum de Fundatie uitwerkten tot een heel album, geïnspireerd op het mistige, mythische eiland uit de Arthur-legende. Intussen vond drummer Joost Lijbaart tijd en ruimte voor introspectie, wat een prachtige soloplaat opleverde, met naast drums een wereld aan andere geluiden. Lijbaart presenteert het album in duovorm tijdens de coronaconcertreeks Walk the Line in TivoliVredenburg, wat een mooie concerttip oplevert.

Ook mondharmonicaspeler Hermine Deurloo toont zich creatief in de coronaperiode: in het Beauforthuis in Austerlitz is ze een concertreeks gestart waarin ze elke zondag steeds met andere muzikanten een livestreamconcert speelt. In die reeks komt de veelzijdigheid en de breedte aan muzikale mogelijkheden van haar instrument volop aan bod. Dát die mondharmonica zo veelzijdig is, dat weten veel mensen eigenlijk niet. In het laatste interview van de miniserie van vier over de relatie van topmuzikanten met hun instrument vertelt ze over de underdog-positie van de mondharmonica, hoe ze omgaat met de erfenis van harmonica-icoon Toots Thielemans, en waarom je met haar instrument toch echt het móóist kunt 'buigen'

Shownotes:
– Hier luister je de uitzending terug van Vrije Geluiden op Radio 4 over Yuri Honing en Wolfert Brederode's Avalon Songs, met interview en meerdere tracks van het album:
https://www.nporadio4.nl/vrijegeluiden/uitzendingen/2020-11-21-vrije-geluiden-23
– Het volledige interview dat Aad van Nieuwkerk deed met Honing is hier te horen: https://www.nporadio4.nl/vrijegeluiden/nieuws/6736-yuri-honing-wolfert-brederode
– Alles over de streamingconcerten 'Hermine Deurloo Invites' in het Beauforthuis: https://www.beauforthuis.nl/news/3560/18/Hermine-Deurloo-Invites/d,bf-agenda
– Hier kun je de concerten op zondag vanaf 18.30 uur (terug)kijken: https://www.youtube.com/channel/UCRE8M81BPEcw4gcOZsAq7XQ
– Op Spotify vind je een lijst met alle muziek uit de podcast Vrije Geluiden 2 Go: https://open.spotify.com/playlist/2WrwS3njSC6eCJQb14WgWG

Met (fragmenten uit) deze muziek:
Ibrahim Maalouf ft. Marcus Miller – Harlem (duo version ft.  Francois Delporte ) (40 Melodies)
Yuri Honing & Wolfert Brederode – Avalon (Avalon Songs)
Joost Lijbaart – Strangers From the Sky (Free)
Joost Lijbaart – Velocity (Free)
Joost Lijbaart – Interstellar (Free)
Toots Thielemans – Circle of Smile (Baantjer theme)
Toots Thielemans – Tenor Madness (live)
Hermine Deurloo – Achiltibuie (Living Here)
Toots Thielemans – Killer Joe
Hermine Deurloo – Doctors Wind (Riverbeast)
Toots Thielemans, Joe Pass & NHØP – Autumn Leaves (live)
West Coast Big Band ft. Hermine Deurloo – Holland (Unox-reclame)
Hermine Deurloo – Zombi Zua (Living Here)
Larry Adler – Smoke Gets In Your Eyes
Hermine Deurloo & Zapp4 – Het Gouden Wagentje (Welling)
Hermine Deurloo – Self Portrait (Living Here)
Hermine Deurloo – A Long Story Short (Living Here)
Hermine Deurloo – Hoop and Pole (Riverbeast)

Wie synthesizers, elektrische piano's en jazz zegt, zegt Herbie Hancock, Joe Zawinul en Chick Corea. Van oorsprong gebonden aan de akoestische piano, deinsden deze vernieuwers niet terug toen allerlei elektrisch aangedreven toetseninstrumenten hun intrede deden. Ook op de Fender Rhodes, Wurlitzer en diverse synthesizers bleken deze jazzgiganten pioniers. Dat hun avontuurlijke inslag nog steeds rondwaart, hoor je in de muziek in de eerste helft van deze aflevering.

Is er eigenlijk een wezenlijk verschil tussen een pianist en een toetsenist? Alexander van Popta vindt van wel. Hij kan het weten, want ook hij is zowel op de akoestische piano als op een uitgebreide selectie andere toetseninstrumenten thuis. Elk project waar hij aan werkt vraagt om andere geluiden: de Fender Rhodes bij het RE:Freshed Orchestra, Giovanca of Ntjam Rosie, de synth bij KOFFIE!, en de mellotron bij Benjamin Herman. Welke relatie heb je als muzikant tot je instrument, wanneer je er eigenlijk oneindig veel tot je beschikking hebt? Om het antwoord hierop te geven stelde Van Popta zich speciaal voor deze aflevering op temidden van zijn favoriete toetseninstrumenten: een oude Fender Rhodes, ditto akoestische piano en een moderne klassieker: de Prophet 6- synthesizer. Hoe kiest hij welk instrument hij wanneer gebruikt? En heeft hij tussen al zijn geliefde instrumenten tóch een favoriet? Die laatste vraag beantwoordt hij op zijn nieuwe album Methods to Madness, waarop Van Popta terugkeert naar de akoestische piano. Of zijn er op het album stiekem tóch synthesizers te horen?

Dit is de derde aflevering in een miniserie van vier waarin toonaangevende Nederlandse jazzmuzikanten vertellen hoe zij juist met hún instrument muziek maken. Hoe vinden ze een eigen stem op hun instrument? En hoe krijgen ze de eigenaardigheden ervan onder controle? In eerdere afleveringen hoorde je al gitarist Reinier Baas (#9) en saxofonist Benjamin Herman (#10). Volgende week hoor je een bijzonder, minder vaak voorkomend instrument!

Shownotes:
Hier vind je de Vrije Geluiden 2 Go Spotify-playlist met alle muziek uit de aflevering
(voorzover beschikbaar): https://open.spotify.com/playlist/2WrwS3njSC6eCJQb14WgWG?si=Id_VJIfbTouDOFszXaOSIA

Met (fragmenten uit) deze muziek:
Apifera – Énék Hamaguro (Overstand)
Apifera – Lake VU (Overstand)
Herbie Hancock – Chameleon (Headhunters)
Herbie Hancock – Sly (Headhunters)
Herbie Hancock – Vein Melter (Headhunters)
Flying Lotus – Moment of Hesitation
Terrace Martin, Robert Glasper & 9th Wonder – The Mighty Tree (feat. Herbie Hancock, Rapsody & Kamasi Washington)
Robert Glasper – Trade Bars Yo (feat. Herbie Hancock)
Maylee Todd – No Other
Idris Muhammed – Loran's Dance (Power of Soul)
Bob James – One Mint Julep (Three)
Chick Corea & Return to Forever – 500 Miles High (Light as a Feather)
Jamiroquai – Too Young To Die (Emergency on Planet Earth)
The Beatles – Strawberry Fields Forever
ALEXANDER – Kubus, Dittepottel & Plom (Methods to Madness)
ALEXANDER – Nothing About Priorities is Fair (Methods to Madness)
ALEXANDER – Bokkenpoot (Methods to Madness)