Azja Kręci - podkast Pięciu Smaków Azjatycki Festiwal Filmowy Pięć Smaków

Wielki sukces "Squid Game", które stało się nie tylko najchętniej oglądanym serialem w historii Netflixa, ale także fenomenem popkulturowym, zmieniającym myślenie o tym, co globalnie może osiągnąć rozrywka nieanglojęzyczna; umocnienie się Chin jako największego kinowego rynku świata - dzięki niezwykłym wynikom lokalnych blockbusterów, nie tylko o tematyce patriotycznej; przebudzenie kinematografii japońskiej i tryumfalny rajd po kolejne nagrody Ryusuke Hamaguchiego, którego "Drive My Car" zmierza obecnie prosto ku Oscarom.


Można więc uznać, że rok 2021 był dla filmowej Azji więcej niż dobry.


Z drugie strony mogliśmy jednak zaobserwować dalsze problemy związane z pandemią, zapaść komercyjnego kina koreańskiego i coraz trudniejszą sytuację autorów w Państwie Środka i w Hongkongu, na których szyjach konsekwentnie zaciska swoją pętlę cenzura polityczna.


W 41. odcinku Azja Kręci ważymy plusy i minusy, zastanawiając się jaki był miniony sezon dla najważniejszych azjatyckich rynków filmowych. Rozmawiamy o wielkich przebojach mistrzów o ugruntowanej pozycji, ale także o skromnym kinie autorskim, którego twórcy, mamy nadzieję, jeszcze nie raz nas w przyszłości zaskoczą.

Historia często służy narodom do kreowania teraźniejszości. Tak jest np. w przypadku Chin, które od jakiegoś czasu skupiają się na przypomnieniu światu o swoim udziale w II Wojnie Światowej i roli w budowaniu porządku, który wyłonił się z tego największego konfliktu w dziejach ludzkości.


II Wojna Światowa rozpoczęła się 1 września 1939 roku od ataku Niemców na Polskę. A może dwa lata wcześniej, gdy Japonia dokonała agresji na Chiny? Państwo Środka mocno stawia w tę narrację, tworząc filmy dokumentalne i fabularne, opłacając badania historyczne.


O wojnie narodowo-wyzwoleńczej opowiadają znakomici "Wędrowcy na krawędzi" Zhanga Yimou. Co ciekawe, o tym samym okresie opowiada "Żona szpiega", japońskiego mistrza Kiyoshiego Kurosawy. Czym różnią się perspektywy chińska i japońska? Po co dzisiaj tworzyć takie kino i jaką ma ono funkcję? Rozmawiamy o tym w 39. odcinku Azja Kręci, a naszą gościnią jest dr Katarzyna Starecka z Katedry Japonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.


 


"Żona szpiega" i "Wędrowcy na krawędzi" prezentowani są w ramach 15. Azjatyckiego Festiwalu Filmowego Pięć Smaków.  

Nikt nie spodziewał się takiego szaleństwa. Ponad 111 milionów wyświetleń serialu, globalna dyskusja, kontrowersje, popkulturowy fenomen.


456 graczy, ludzi z potężnymi problemami życiowymi, trafia do dziwnego świata, w którym wezmą udział w grze, opartej na dziecięcych zabawach. Ten, kto wygra, zgarnie masę pieniędzy. Reszta - nie przeżyje.


Jak powstał "Squid Game" i dlaczego stał się niespodziewanie amabasadorem koreańskiej rozrywki? Co przygotowało grunt pod jego popularność? Czym inspirował się jego twórca? Czego możemy dowiedzieć się z niego o świecie - i o Korei?


W nowym odcinku podkastu szukamy przyczyn niezwykłej popularności serialu i przyglądamy się różnym jego formalnym i kulturowym aspektom. 


Filmy odcinka
Alice in Borderland / Imawa no Kuni no Arisu, reż. Shinsuke Sato, Japonia 2020 (serial)

As the Gods Will / Kamisama no iu tôri, reż. Takashi Miike, Japonia 2014

Battle Royale / Batoru rowaiaru, reż. Kinji Fukasaku, Japonia 2000

Forteca / The Fortress / Namhansanseong, reż. Hwang Dong-hyuk, Korea Południowa 2017

Hunger Games, reż. Gary Ross, Stany Zjednoczone 2012

Miss Granny / Soo-sang-han geun-yeo, reż. Hwang Dong-hyuk, Korea Południowa 2014

Silenced / Do-ga-ni, reż. Hwang Dong-hyuk, Korea Południowa 2011

Squid Game, reż. Hwang Dong-hyuk, Korea Południowa 2021 (serial)


 


 

Pema Tseden to jeden z najciekawszych i najbardziej wyrazistych głosów współczesnego kina. Pierwszy Tybetańczyk, któremu udaje się realizować filmy we własnym regionie i języku - ale też twórca obdarzony wyjątkową wrażliwością na przewrotne metafory, nieoczywiste piękno i filozoficzne paradoksy kryjące się w prozie egzystencji. 


Z okazji kinowej premiery jego "Jinpy", który trafi do kin 24 września, na VOD Pięć Smaków w Domu można poznać również dwa inne filmy mistrza, tworzące razem swoistą tybetańską trylogię. W 35. odcinku podkastu rozmawiamy o dzisiejszej rzeczywistości Tybetu i jego miejscu w chińskiej strategii rozwoju państwa, a także o trudnej historii kina tego regionu. Przede wszystkim przyglądamy się jednak twórczości samego Tsedena i jego fascynującej drodze z tybetańskich stepów na światowe festiwale. 


 


Tybetańska trylogia Pemy Tsedena na VOD Pięć Smaków w Domu 


 


Pema Tseden
Urodzony w 1969 roku tybetański reżyser, pisarz i scenarzysta. Pierwszy Tybetańczyk, który ukończył prestiżową Akademię Filmową w Pekinie. Jego pełnometrażowy debiut, "The Silent Holy Stones" był pierwszym filmem zrealizowanym w języku tybetańskim, z ekipą filmową w całości złożoną z Tybetańczyków. Jego filmy pokazywane i nagradzane były na wielu międzynarodowych festiwalach, między innymi w Bangkoku, Tajpej, Locarno, Hongkongu, Tokio i Wenecji. Opublikował ponad 50 pisanych zarówno w języku tybetańskim jak i mandaryńskim opowiadań i powieści, które doczekały się przekładów na wiele języków.


 


Filmy odcinka 


Balon / Qi qiu / Balloon, reż. Pema Tseden, Chiny 2019

Dreaming Lhasa, reż. Tenzin Sonam, Ritu Sarin, Indie, Wielka Brytania 2005

Jinpa / Zhuang si le yi zhi yang, reż. Pema Tseden, Chiny 2018

Old Dog / Khyi rgan, reż. Pema Tseden, Chiny 2010

Poszukiwana / Xunzhao zhimei gengdeng / The Search, reż. Pema Tseden, Chiny 2009

Puchar Himalajów, reż. Khyentse Norbu, Bhutan, Australia 1999

The Sacred Arrow / Yangdar, reż. Pema Tseden, Chiny 2014  

The Silent Holy Stones / Lhing vjags kyi ma ni rdo vbum, reż. Pema Tseden, Chiny 2005

Tharlo, reż. Pema Tseden, Chiny 2015

Windhorse, reż. Paul Wagner, Thupten Tsering, Stany Zjednoczone 1998

Ostra bójka na ręce i nogi w autobusie pędzącym ulicami San Francisco oraz epicka bitwa, której stawką są losy świata, z użyciem smoków i łuków w mitycznej krainie Ta Lo... Jak konwencje chińskiego kina o niezwykłych wojownikach łączą się ze spektaklem rozgrywanym przez amerykańskich superbohaterów? I czy tak naprawdę te światy spotykają się po raz pierwszy?
W 34. odcinku podkastu rozmawiamy, nietypowo, o filmie hollywoodzkim, który właśnie podbija światowe kina. "Shang-chi i legenda dziesięciu pierścieni" Destina Daniela Crettona to 25. odsłona uniwersum Marvela, ale dopiero pierwsza, której (super)bohater jest azjatyckiego pochodzenia. Twórcy zadali sobie dużo trudu, aby poznać elementy chińskiej kultury i odwzorować je w filmie. Czy to się udało i jak reagują widzowie pochodzenia azjatyckiego? Dlaczego Shang-chi powinien tak naprawdę pojawić się wcześniej?

W podkaście sprawdzamy, co udało się twórcom, a nad czym mogli jeszcze popracować; zastanawiamy się nad azjatycką genezą superbohaterskich blockbusterów, i przyglądamy się konwencjom kina sztuk walk, wykorzystanym przez twórców "Shang-chi".
Gościem specjalnym odcinka jest publicystka popkulturowa, specjalistka od marvelowskiego uniwersum, Kaja Klimek - @kajutex!

Seria o wędrującym samuraju, który nie zabija, Kenshinie Himurze, to cykl cieszący się ogromną popularnością od momentu powstania. Dziś "Rurouni Kenshin" to mangi, anime, gry wideo, spektakle teatralne i pięć filmów aktorskich - z których dwa, zrealizowane z ogromnym rozmachem, doczekały się premiery tej wiosny. 


Historie o samurajach to jeden z najważniejszych filarów japońskiej popkultury, a kino przez lata odgrywało ogromną rolę w budowaniu mitologii honorowych wojowników. Porywające historie o etosie walki, relacjach władzy, stawaniu w obliczu śmierci przez dekady ewoluowały, łącząc tradycje kina chanbara z najróżniejszymi gatunkami. Doskonałym medium dla sprawdzania pojemności gatunku stało się anime, gdzie samuraje mogli stawać się wampirami czy wędrować przez futurystyczne światy. 


Rurouni Kenshin jest dzieckiem lat 90., jednak kolejne sukcesy sagi w XXI wieku pokazują, jak żywotna jest samurajska legenda i w jak ciekawy sposób może splatać się z aktualnymi dylematami japońskiego społeczeństwa. W nowym odcinku podkastu rozmawiamy o fenomenie tego bohatera, dzielimy wrażeniami z seansów "Rurouni Kenshin: The Final" i "Rurouni Kenshin: The Beginning" i zastanawiamy, jaką rolę samuraje dziś pełnią w japońskiej kulturze. 


Filmy odcinka
Rurouni Kenshin: Origins / Rurôni Kenshin: Meiji kenkaku roman tan, reż. Keishi Otomo, Japonia 2012

Rurouni Kenshin: Kyoto Inferno / Rurôni Kenshin: Kyôto taika-hen, reż. Keishi Otomo, Japonia 2014

Rurouni Kenshin: The Legend Ends / Rurôni Kenshin: Densetsu no saigo-hen, reż. Keishi Otomo, Japonia 2014

Rurouni Kenshin: The Final / Rurôni Kenshin: Sai shûshô - The Final, reż. Keishi Otomo, Japonia 2021

Rurouni Kenshin: The Beginning / Rurôni Kenshin: Sai shûshô - The Beginning, reż. Keishi Otomo, Japonia 2021