Kanał historyczny Dariusz Wasilewski

Od starożytnego Iranu, Egiptu, Indii i Chin przez Bliski Wschód, na cywilizacjach prekolumbijskich kończąc. Jak przedstawiano krainy potępionych w różnych religiach? Sprawdźmy, co o piekle mówią święte księgi. Które piekło jest najstraszniejsze? Dlaczego łatwiej załatwić sprawę w polskim sądzie, niż w egipskim świecie umarłych. Jeżeli na samą myśl o wizycie w urzędzie jest Ci niedobrze lepiej, żebyś nigdy nie trafił do chińskiego piekła.



Na zdjęciu: Lucyfer, Cornelis Galle Starszy.

 […]

Wiedźmy po domach straszą dzieci, - Masła nie ma, wzięli "Sowieci".

Tłuste dewotki straszą głodem, - Zatruł antychryst chleb i wodę Pasibrzuch wiejski chłopów judzi - Na Sybir będą wywozić ludzi
[…]Żyje, mąci, knowa podziemie, Walka trwa dalej, wróg nie drzemie,

[…]Który tam? Z drogi. Partia kroczy,

[…]Maszerować! Partio, prowadź!

Jan Brzechwa „Marsz”



To nie bajka, to wydarzyło się naprawdę. W centrum Warszawy zbudowano "dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego", symbol podporządkowania, upokorzenia i przymusowej przyjaźni ze ZSRR. Partia pewnie uchwyciła stery. Odrąbując ręce nawet potencjalnej konkurencji. Podjęto kolejną już próbę budowy postępowego, dobrze zarządzanego, socjalistycznego społeczeństwa. Współcześnie polski stalinizm jest przedstawiony jako czas terroru. Słusznie! Jednak jednocześnie nowe władze otworzyły najbiedniejszym i chętnym drogę do spektakularnych karier.



W odcinku wykorzystano fragmenty, w kolejności:


Leopold Nowosad, Pieśń o Stalinie – Za Stalinem idzie naród nasz.
PKF 25/50, Walka ze stonką.
Bernard Ładysz, Cześć Partii!
Chór Męski Polskiego Radia w Krakowie, Pionierska brygada szturmowa.
PKF 17/53, Operator was podpatrzył.
PKF 3/53, Oto Ameryka.

Na zdjęciu: ZSRR obrońca pokoju, przyjaciel dzieci, plakat autorstwa Tadeusza Trepkowskiego z 1953 r.



Możesz do mnie bezpośrednio napisać przez Instagram: instagram.com/historyczny/

Rozważ wsparcie kanału: buycoffee.to/kanalhistoryczny

Rok 1944 był niezwykle tragiczny dla Polaków. To wtedy rozpoczęła się brutalna gra o przejęcie władzy w Polsce. Komuniści błyskawicznie instalowali agenturalne struktury władzy. Krajową Radę Narodową i Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego. Pod koniec roku PKWN przekształcono w Rząd Tymczasowy. Zasłona pozorów skrywała rzeczywiste cele. Jak powstawała nowa, socjalistyczna Polska?



Mieczysław 18 lat.

4 XI 1945

„Dzisiejsze dzieci, które przeżyły okropności wojenne, drwią sobie z duchów.”

 

Maria 23 lata.

 23 I 1947

„O kłamcy, zbiry! Myślą, że kto im uwierzy, że otumanią oni i narzucą nam i światu nielogiczność myślenia… dokąd zaprowadzi nas polityka obecnego rządu? Jak oni wychowują społeczeństwo, gdy dają przykład obłudy i kłamstwa? Jak mogą żądać od społeczeństwa tego, by pracowało wydajnie i było posłuszne, gdy sami oszukują i karmią nas pustymi frazesami?”

 

5 XI 1947

„Powiedzieliśmy jawnie, że my chcemy Boga w szkole, chcemy służyć Polsce demokratycznej, ale nie w spaczonym tego słowa znaczeniu… nie zrobią z nas właśnie tych mocno postępowych wykolejonych przywódców młodzieży.”

Cytaty za: Wstaje świt. Dzienniki młodych z pierwszych lat powojennych, pod red. A. Janiszewskiej, Warszawa 2017.

 

Na zdjęciu: Bolesław Bierut klęczy podczas mszy świętej.

Powstanie państwa Izrael rozpętało burzę na Bliskim Wschodzie. Stopniowo zyskujące niezależność od słabnących mocarstw europejskich państwa arabskie uwikłały się w konflikty arabsko-żydowski oraz wewnątrz świata wyznawców Allaha w sporze o przywództwo. Jak państwa Bliskiego Wschodu funkcjonowały w czasach zimnej wojny? Jak lokalne wydarzenia wpływały na światową politykę? Kryzys sueski, wojna sześciodniowa, wojna Yom Kippur, rywalizacja w Zatoce Perskiej. Izrael - państwo, które nie przegrywa.



Na zdjęciu: Samoloty Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych przelatują nad pożarami ropy w Kuwejcie. Operacja Pustynna Burza. 1991 r. Wikimedia Commons.

Minęło ponad 50 lat. Z punktu widzenia długiej historii to niewiele. Lecz w tak krótkim czasie całkowicie zmienił się zachodni krąg kulturowy. Na co dzień nie zauważamy efektów rewolucji. Są naszą codziennością.

Polaków może dziwić zacietrzewienie, może nawet przesada w podejściu do rasizmu, równych szans i tolerancji prezentowanych przez kraje germańskie i anglosaskie. Jesteśmy bombardowani wiadomościami o nikłym przyroście naturalnym i problemach jakie to rodzi. Kryzysie męskości, a to o cnotach niewieścich, czy też ich braku. Mass media zmieniły sposób przetwarzania informacji, ale i komunikowania się na linii rządzący - rządzeni. W jaki sposób wpływ na to miały wydarzenia sprzed półwiecza?

 

„Pytanie brzmi: kto nas wyzwoli spod jarzma zachodniej cywilizacji?”

György Lukács



W odcinku użyto fragmentów, w kolejności:


George Wallace's (gubernator stanu Alabama), orędzie, 1963,
Dwie wypowiedzi Muhammada Alego dotyczące odmowy służby wojskowej,
Przemówienie dot. wojny w Wietnamie i przemian społecznych - Spiro Agnew (wiceprezydent USA),
Dwie wypowiedzi Malcolma X o ruchu Black Power,
George Wallace's (gubernator stanu Alabama), orędzie, 1963,
Martin Luther King „I have a dream”, 1963,
Liderka feministek drugiej fali Gloria Steinem – przemówienie do kobiet Ameryki,
Liderka feministek drugiej fali Betty Friedan, CBC Archives, 1964.

 

Przykładowe decyzje Sądu Najwyższego Stanów Zjednoczonych:


Reed v. Reed,
Loving v. Virginia,
Roe v. Wade.



Na zdjęciu u góry: Marsz proaborcyjny, Wellington, 1973, URL: https://nzhistory.govt.nz/media/photo/pro-abortion-march-1973, (Ministry for Culture and Heritage), updated 7-Mar-2018. Na dole: James Meredith leży na ziemi po trzykrotnym postrzeleniu podczas Marszu Przeciw Strachowi w Missisipi. Spogląda na napastnika ukrytego w krzakach. Fotografia - Jack R. Thornell.

Atomowa rywalizacja i kosmiczny wyścig. Wolna i zakrwawiona Afryka. Zmiany w systemie finansowym świata. Blok wschodni po śmierci Stalina. Chruszczow i Breżniew. Powstanie węgierskie 1956 r. i Praska Wiosna 1968 r. Rozpad systemu kolonialnego i problemy mocarstw z utrzymaniem stref wpływów.



W odcinku wykorzystano:


Polska Kronika Filmowa - 1953 r.
„To mały krok dla człowieka, ale wielki dla ludzkości.” NASA.
Test pierwszej bomby wodorowej 1954 r. Kronika filmowa.
Harry Truman. Przemówienie wigilijne 1950 r.
Przemówienie Nikity Chruszczowa. ONZ.
Fragmenty przemówień Johna Kennedy'ego. Kubański kryzys rakietowy. 1962 r. Kennedy Center.
Przemówienie Kennedy'ego pod murem berlińskim. „Jestem Berlińczykiem.” 1963 r. NBC.
Przemówienie Kennedy'ego. „Człowiek na Księżycu.” 1961 r.
„To mały krok dla człowieka, ale wielki dla ludzkości.” NASA.
Rozmowa telefoniczna Richarda Nixona z astronautami Nilem Armstrongiem i Buzzem Aldrinem ze statku Apollo 11. Ziemia - Księżyc 1969 r. Richard Nixon Presidential Library.
Przemówienie Kennedy'ego. „Nie pytaj co twój kraj może zrobić dla ciebie, ale co ty możesz robić
dla kraju.” 1961 r.
Przemówienie Nixona. Załamanie systemu z Bretton Woods. 1971 r.



Na zdjęciu: Leonid Breżniew i Erich Honecker. Braterski, socjalistyczny pocałunek. Graffiti z muru berlińskiego "My God, Help Me to Survive This Deadly Love". Bundesarchiv, B 145 Bild-F088809-0038 / Joachim F. Thurn