Teknofilia Ahval

Sedat Peker’in video ve tweet paylaşımları, Türkiye'de gündem olmaya devam ederken, ilk defa YouTube ve Twitter ile diğer sosyal medya hesaplarına erişim engeli getirme kararı alındı.

Bu karar, teknoloji devlerini geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren Sosyal Medya Yasası ile karşı karşıya bıraktı.

Şu ana kadar Türkiye'nin bu kararı yerine getirilmiş değil...

1 Ekim 2020’de yürürlüğe giren Sosyal Medya Yasası, Türkiye’de 1 milyon ve üzeri kullanıcı sayısına sahip platformların temsilci atamasını zorunlu kılmıştı. YouTube, Twitter, Facebook, TikTok ve Pinterest gibi devler, platformları adına Türkiye’ye temsilcilerini atamışlardı.

Peker kararının yerine getirilmemesinin ardından bazı bilişim uzmanları, "Sosyal medya devleri Türkiye'de dize getirilemedi" yorumları yapmaya başladı.

Peki işin aslı ne, eğer bu kararlar uygulanmazsa hangi süreç devreye girer?

Ahval editörleri Ali Aslangül, Ali Abaday ve Evren Dede, Teknofilia'da bu sorunun cevabı üzerinden değerlendirmelerini yapıyorlar.

Öte yandan haftalardır devam eden kripto para, UFO ve uzay konularındaki son gelişmeleri de ele alan editörler, yakın gelecekte dünyayı nelerin bekleyebileceği konusundaki yorumlarını paylaşıyorlar.

Dünyanın en zengin insanları çoğu zaman rol model olurlar. Kimi zaman ise nefret objesi hâline gelirler.

Bunlardan birisi de, her yıl dünyanın en zenginleri listesinde zirvelerde yer alan Amazon'un sahibi Jeff Bezos.

Bezos, 20 Temmuz'da ABD’nin Teksas eyaletinden havalanacak Blue Origin roketi ile birlikte 11 dakikalık bir uzay yolculuğuna hazırlık yapıyor.

Milyarder iş insanını yolculuğunda kardeşi Mark Bezos’un yanı sıra, açık artırmada 28 milyon dolar ödeyen bir talihli katılacak.

Ancak, dünyanın en zengin insanının Dünya’ya geri dönmesini istemeyen bir topluluk, internette bir imza kampanyası başlattı. Altı binden fazla imzanın toplandığı kampanyada Bezos, Süpermen’in azılı düşmanı Lex Luthor’a benzetildi.

Ahval editörleri Ali Aslangül, Ali Abaday ve Evren Dede, Teknofilia'da Bezoss'un neden Dünya'da istenmeyen adam ilan edildiğini, kendisine yönelik tepkilerin geçerliliği olup olmadığını konuştular. Bezoss'un uzay yolculuğunun nasıl olacağını da kamuoyu ile paylaşılan bilgiler eşliğinde değerlendirdiler.

“Jeff Bezos'un Dünya'ya Yeniden Girişine İzin Vermeme Kampanyası” adlı girişim, “İinsanlığın kaderi sizin ellerinizde. Bezos’u Dünya'dan uzak tutalım” ifadeleriyle destekçi bulmaya çalışıyor.

Bununla birlikte, 30 yıl önce online alışveriş potansiyelini fark ettikten ve Amazon'u bir internet kitapçısı olarak kurduktan sonra 193,4 milyar dolarlık (Forbes, 2021) net servete sahip olan dünyanın en zengin insanı, gelecek ay şirketin zirvesindeki pozisyonunu bırakıyor.

Diğer taraftan Bezos, Amazon üzerinden rekabete aykırı uygulamalar yaptığı iddiasıyla sıklıkla eleştirildi. Ayrıca, düşük ücretler, çalışanların sürekli gözetimi ve ücretsiz fazla mesai de dahil olmak üzere Amazon'daki tartışmalı çalışma politikaları nedeniyle bir hedef hâline geldi.

Öte yandan Teknofilia yayınında bu hafta Almanya'da istihbarat kurumlarına WhatsApp ve benzeri uygulamalardan yapılan şifreli yazışmaları okuma imkânı veren yasa tasarısı Federal Meclis’ten geçmesi de ele alındı.

Hükümetin hazırladığı ve daha önce Bakanlar Kurulu'ndan geçen tasarı 280'e karşı 355 oyla kabul edildi, 4 milletvekili çekimser kaldı.

Böylelikle özellikle ülkenin iç istihbarat servisi Alman Anayasayı Koruma Teşkilatına (BfV) WhatsApp ve benzeri uygulamaları izleme imkânı verilecek ve BfV’nin kişileri takip etmesinin önündeki engeller kalkacak.

Ahval editörleri, bu izlemenin hangi şartlar oluştuğunda gerçekleşeceği konusunu masaya yatırıyor ve istihbarat kafasına göre her mesaja ulaşabilecek mi sorusuna cevap arıyorlar.

Alman hükümeti bu yasayla özellikle aşırı sağla mücadelede BfV ile Askeri İstihbarat Servisi (MAD) arasındaki iletişimi iyileştirmeyi de hedefliyor.

Muhalefet partileri ise yasayı vatandaşların haklarına müdahale olarak değerlendiriyor.

New York merkezli araştırmacı gazetecilik kuruluşu ProPublica; Jeff Bezos, Elon Musk ve Michael Bloomberg gibi dünyanın en zengin insanlarının hemen hemen hiç vergi ödemediğini belgeledi.

Buna göre Amazon kurucusu Bezos 2007 ve 2011, Tesla kurucusu Elon Musk ise 2018 yılında hiç gelir vergisi ödemedi.

15 yıldan uzun süredir ABD Vergi Dairesi'ne (Internal Revenue Service) gönderilen vergi beyannamelerinden alınan bilgilere dayanan belgeler, teknoloji milyarderlerinin vergi borçlarını nasıl “sıfırladıklarını” ortaya koydu.

Peki, bu ifşaat, milyarderlerin vergi beyannamelerinde yasa dışı işler çevirdiği anlamına mı geliyor, ABD Vergi Kanunu bu konuda nasıl bir kapı açıyor?

Ahval editörleri Ali Aslangül, Ali Abaday ve Evren Dede, Teknofilia yayınında bu hafta bu sorulara yanıt ararken, teknoloji dünyasında öne çıkan diğer gelişmeleri de ele alıyorlar.

Teknoloji dünyasında artık Elon Musk’sız bir gündem neredeyse hiç olmuyor.

Son haftalarda kripto para piyasasındaki manipülasyoncu tavırları ile tepkileri üzerine çeken Musk, bir kez daha yine sahnedeydi. 

Bitcoin’i Tesla ödeme opsiyonları arasından çıkararak düşüşü tetikleyen Elon Musk sonrasında elindeki Bitcoin yatırımını sattığını ima ederken çark ederek satmadığını söylemişti. Musk bu kez ayrılma imasıyla Bitcoin’e bir kırık kalp emojisi bırakarak yüzde 8 civarında düşmesine neden oldu. 

Teknofilia yayınında bu hafta Elon Musk neyin peşinde sorusuna yanıt arıyoruz.

Yayında Bitcoin üzerinden Türkiye’deki kripto para piyasasının hacmini de Merkez Bankası'nın ilk kez gündeme getirdiği raporundan ayrıntılarla konuştuk.

ABD Savunma Bakanlığının (Pentagon) elindeki UFO görüntüleri hakkındaki tartışmalar da yine bu haftanın öne çıkan başlıklarındandı. 

Ülkenin San Diego kenti kıyılarında siyah bir objenin denize inerek ortadan kaybolduğu görüntülerine ilişkin ABD’nin eski başkanı Barack Obama yeni açıklamalarda bulundu. 

Obama, ABD'nin uzaylılara kendini savunmak için silah sistemlerine çok daha fazla para harcayabileceği ve yeni dinlerin ortaya çıkabileceği konusunda uyardı.

Obama’nın açıklamaları, ABD Ulusal İstihbarat Direktörlüğü'nün UFO'larla ilgili gizli dosyalarına ilişkin raporunu açıklamaya hazırlandığı sırada gelirken, “Uzaylıların olduğu bilgisinin, insanların ortak noktalarını pekiştireceğini düşünüyorum” ifadesi yeni bir tartışmanın da fitilini ateşledi.

Ahval editörleri Obama’nın mesajları üzerinden uzay ve uzaylıların varlığına ilişkin tezler konusunda değerlendirmelerini paylaştılar.

Teknoloji dünyasında son bir haftada yaşananları konuştuğumuz Teknofilia yayında bu hafta sosyal medya devi Facebook’un koronavirüsle ilgili pandoranın kutusunu açan kararı, film dünyasında dengeleri değiştirecek satın almayı ve öne çıkan başlıkları ele aldık.

Facebook, salgının kaynağının insan yapımı olduğu yönündeki paylaşımlara getirdiği yasağı kaldırdığını duyurdu.

Facebook'un internet sitesinden yapılan açıklamada, "Virüsün kökenine ilişkin devam eden araştırmalar ışığında ve halk sağlığı uzmanlarına danışmamız sonucunda, insan yapımı olduğu veya üretildiği iddialarını artık engellemeyeceğiz" ifadesine yer verildi.

Açıklamada, salgınının değişen doğasına ayak uydurmak için sağlık uzmanlarıyla çalışmaya devam edileceği, yeni gerçekler ve eğilimler ortaya çıktıkça Facebook politikalarının düzenli olarak güncelleneceği kaydedildi.

Facebook, Şubat 2021'den bu yana buna izin vermiyordu.

Ahval editörleri Ali Abaday, Ali Aslangül ve Evren Dede, Teknofilia'da Facebook’un bu adımı üzerinden “Sansür, acaba sosyal medya şirketlerinin görevi mi?” sorusuna cevap arıyorlar.

Haftanın bir diğer önemli gelişmesi ise Amazon’un, 8,45 milyar dolara Metro Goldwyn Mayer'i satın almasıydı.

MGM’nin kütüphanesinde 4 bini aşan film ve 17 binden fazla televizyon içeriği bulunuyor.

Amazon’un hisseleri haber sonrasında yüzde 0,5 yükseliş kaydetti. Amazon'un bu satın alması 2017 yılındaki 13,7 milyar dolarlık Whole Foods alımından sonraki en büyük ikinci anlaşma oldu.

Abaday, “stream dünyasında bir ya da iki şirketin düşmesine yönelik tarihin ilk adımı” olarak yorumluyor bu satın almayı.

“Çok erken bir tahmin belki ama ilerisi için inanılmaz önemli bir satın alma” diyen Abaday, “Artık Amazon’un elinde dev bir arşiv var. Netflix’in giderek ivme kaybeden içerik yelpazesini kırabilecek bir durumdan bahsediyoruz” diyor.

Teknoloji dünyasında yine sıcak gelişmelerin yaşandığı bir haftayı geride bıraktık.

Dünyanın en zengin insanlarından biri olan ve SpaceX ile Tesla’yı yöneten Elon Musk, kripto para piyasasında spekülatif hareketlerine devam ediyor.

Tesla'nın satış planından vazgeçmesi sonrası Bitcoin'e darbe indiren Musk, bu kez Starbase (STAR) Coin'e el veren paylaşımları ile gündem oldu.

Musk'ın paylaşımı sonrasında Starbase Coin'de rekor yükselişler yaşandı.

Öte yandan haftanın en flaş gelişmesi ise, WhatsApp'ın Türkiye'de kullanıcılara gizlilik sözleşmesi dayatmasından vazgeçmesi oldu.

Rekabet Kurumu’nun başlattığı soruşturma kapsamında savunması alınan WhatsApp temsilcileri, güncellemenin Türkiye’de yürürlüğe girmeyeceğini iletti. Sözleşmeyi kabul edenler dahil sözleşmeden muaf tutulacak ve güncellemeye onay vermelerini talep eden bildirimler almayacak.

Ahval editörleri Ali Abaday, Ali Aslangül ve Evren Dede, Teknofilia'da bu hafta teknoloji dünyasındaki son gelişmeleri ele aldı.

Dede, Abaday ve Aslangül, WhatsApp'ın Türkiye'de neden pes ettiğini ve bunun bir zafer olup olmadığını tartışırken, gündemin öne çıkan başlıkları arasındaki Uzay ve UFO'ya dair açıklamaları da yorumluyorlar.

Amazon'un kurucusu Bezos'un uzay şirketi Blue Origin, uzay yolculuğunda bir kişilik koltuğu müzayede ile satışa çıkarmıştı. Açık artırma devam ederken şirket New Shepard roketindeki bir koltuk için verilen en yüksek teklifi de açıkladı. Buna göre teklif, çoğu insan için 2.6 milyon dolar gibi astronomik sayılabilecek bir rakam oldu...

Japon milyarder Maezawa ise, 8 Aralık'ta Baykonur Uzay Üssü'nden Rus Soyuz MS-20'ye gitmeyi planladığı uzay seyahatine ilişkin 20 milyon ila 40 milyon doları gözden çıkardığı açıkladı.

Bu fiyatlar gerçekten de astronomik mi, sıradan vatandaşların Uzay'a yolculuk hayali bir hayalden öte değil mi?

Ahval editörleri konuya ilişkin örneklerle değerlendirmeler yapıyorlar.

Öte yandan Pentagon geçtiğimiz günlerde 'Tanımlanamayan Hava Olayları'nı gösteren birkaç videonun gerçek olduğunu ve ABD ordusu tarafından kaydedildiğini doğrulamış ve gündem olmuştu.

O tartışmaların ardından bir açıklama da ABD Eski Başkanı Barack Obama'dan geldi.

Komedyen James Corden'in The Late Show programına katılan Obama, kafaları karıştıran şu açıklamayı yaptı:

"Uzaylılar söz konusu olduğunda, size yayında söyleyemeyeceğim bazı şeyler var" dedi ve "Gerçek şu ki, göreve geldiğimde 'uzaylı veya uzay gemilerini sakladığımız bir laboratuvar var mı?' diye sordum. Biraz araştırma yaptılar ve cevapları 'hayır' oldu" diye ekledi.

Ama gerçek şu ki, gökyüzünde tam olarak ne olduklarını bilmediğimiz nesnelerin görüntüleri ve kayıtları var. Nasıl hareket ettiklerini yörüngelerini bilmiyoruz. Kolayca açıklanabilecek bir kalıpları yoktu. Bence insanlar bunun ne olduğunu anlamaya çalışıyor. Ama bunun hakkında bugün size rapor edeceğim hiçbir şey yok."

Uzaylılar gerçekten var mı, yoksa süper güçler bir planın parçası kapsamında mı UFO iddialarını gündeme getiriyorlar?

Bu haftaki yayında ayrıca bir dönem internet tarayıcıları piyasasında yüzde 95'lik bir pazar payına sahip olan Internet Explorer'ın çöküş hikâyesi de işleniyor.

Son olarak yapay zekânın durdurak bilmeyen gelişimini de değinilen yayında, Google'un cilt hastalıklarını tespit eden uygulaması ve dublajlı filmlerde devrim niteliğindeki çeviri teknolojisi ile Twitter'ın mavi tiki tüm kullanıcılara açması masaya yatırılıyor.