De top kijkt om Interviews met oud-bewindspersonen en oud-topambtenaren

Ronald Plasterk was minister van OCW in Balkenende IV (2007 tot 2010), daarna was hij PvdA-Kamerlid. Na een flinke verkiezingswinst voor de PvdA in 2012 werd hij minister van BZK in Rutte II. Als bewindspersoon vond hij het belangrijk blindelings te kunnen bouwen op zijn mensen. “Je moet vertrouwen schenken om het te krijgen.” Terugkijkend vindt hij dat de PvdA haar kiezers heeft laten zitten. “We hebben een aantal draconische bezuinigingen op sociale onderwerpen doorgevoerd.” Hij trekt daar een les uit: “Vecht zichtbaar voor je electoraat.” Luister naar Ronald Plasterk in gesprek met politiek historicus Anne Bos en hoogleraar Bestuurskunde Caspar van den Berg.

Hans Borstlap begon zijn ambtelijke loopbaan als raadadviseur bij het ministerie van Algemene Zaken tijdens de kabinetten Lubbers I en II. Daarna werd hij DG Algemene Beleidsaangelegenheden bij SZW en DG Strategie en arbeidsmarkt bij OCW. Tussen 2002 en 2016 was hij lid van de Raad van State. Twee belangrijke lessen leerde hij al vroeg in zijn loopbaan: ‘begin bij het probleem’ en ‘zorg dat je je rol scherp hebt’. Tegenspraak leveren vindt hij essentieel voor ambtenaren: “Waar geen tegenspraak is, gaat het vroeg of laat fout. Meestal vroeg.” Luister naar Hans Borstlap in gesprek met politiek historicus Anne Bos en hoogleraar Bestuurskunde Caspar van den Berg.

Hedy (Hedwig) d’Ancona was staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) in het kabinet-Van Agt I (1981 en 1982), en minister van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur (WVC) in Lubbers III (1989 tot 1994). Als bekend activiste en feministe voelde ze zich nooit one of the boys. Door haar female gaze wist ze wie ze kon vertrouwen. Ze bleef dan ook dichtbij zichzelf: "Ik heb nooit anders gedaan of gepraat.” Tijdens haar Haagse werk voelde ze de plicht zoveel mogelijk haar feministische idealen te realiseren. Luister naar Hedy d’Ancona in gesprek met onderzoeker Anne Bos en hoogleraar Bestuurskunde Paul ’t Hart.

Annette Roeters was van 2008 tot 2015 inspecteur-generaal (IG) bij de Inspectie van het Onderwijs, en daarna tot 2020 directeur van de Raad voor de Kinderbescherming. Voor haar IG-schap had ze verschillende functies in het onderwijs. Zo zat ze in het college van bestuur van de Vrije Universiteit en de Christelijke Hogeschool Windesheim. Roeters houdt ervan feedback te krijgen. “Ik heb ervaren dat kritiek me beter en opener maakt.” Na een aantal incidenten bij scholen werd de inspectie zelf object van onderzoek. Het inspectiekader werd daarna verbreed, maar dat betekent niet dat de inspectie een te grote broek aan moet trekken, vindt ze. “De kracht van de inspectie is de begrenzing”. Luister naar Annette Roeters in gesprek met communicatieadviseur Guido Rijnja en hoogleraar Bestuurskunde Paul ’t Hart.

Johan Remkes begon als raadslid, statenlid en gedeputeerde in Groningen. Later werd hij Kamerlid, (in)formateur, adviseur in crisissen en commissaris van de Koning(in). Hij was staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) van 1998 tot 2002 en minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in drie kabinetten-Balkenende (2002 tot 2007). Na een nieuw Kamerlidmaatschap kwam hij meer buiten de ‘Haagse bubbel’ te staan. Hij zag in de jaren de tijdsgeest veranderen: “Alles heeft zijn eigen dynamiek, dat moet je rustig laten plaatsvinden.” Luisteren is voor hem van cruciaal belang. “Geef mensen niet altijd gelijk, maar leef je in en ga de dialoog aan.” Luister naar Johan Remkes in gesprek met Caspar van den Berg en Anne Bos.

Ronnie van Diemen begon als kinderarts, werd hoogleraar, en nam daarna verschillende bestuurlijke rollen op zich. Ze was bestuursvoorzitter van een ggz-instelling, en maakte in 2012 de overstap naar het Haagse waar ze inspecteur-generaal (IG) Gezondheidszorg werd. Ze moest de inspectie uit een crisis loodsen. “De inspectie moest meer rekening leren houden met de samenleving.” In 2020 werd ze directeur-generaal (DG) Curatieve Zorg bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Ze kon vaak terugvallen op de kwaliteiten die ze als arts ontwikkelde: “Ik heb geleerd door de ogen van anderen te kijken.” Ook haar drive ‘goede zorg voor iedereen’ bleef overeind. “In mijn genen blijf ik een dokter.” Luister naar Ronnie van Diemen in gesprek met hoogleraar Bestuurskunde Paul ‘t Hart en docent Bestuurskunde Erik-Jan van Dorp.