Duurzaam | BNR BNR Nieuwsradio

De één zegt dat kunstmatige intelligentie de opwarming van de aarde kan stoppen. De ander is vooral bezorgd over de energiehonger van deze technologie.Deze aflevering in het kort:⇨ De impact van AI op het klimaat⇨ Energieslurpers versus slimme oplossingen⇨ Katoenplantages is BraziliëGaat AI het klimaatprobleem oplossen of juist verergeren? Die vraag staat centraal in deze aflevering van BNR Duurzaam. Te gast is Remy Gieling van AI.nl. Kunstmatige intelligentie blijkt een soort dubbelzijdig zwaard als het gaat om klimaatimpact. De technologie slurpt aanzienlijke hoeveelheden elektriciteit voor datacentra en dat leidt tot meer CO2-uitstoot. Alle datacenters in de Verenigde Staten gebruiken straks net zoveel stroom als heel Japan. Laat dat even op je inwerken.Slimme oplossingenAan de andere kant biedt AI veelbelovende mogelijkheden om klimaatverandering tegen te gaan. Zo wordt AI al op tal van plekken ingezet voor duurzamere processen. Denk aan slim energiebeheer waarbij AI helpt bij het optimaliseren van het energieverbruik in smart grids. Ook kijken we naar AI-gedreven monitoring van ecosystemen, waarbij algoritmes worden gebruikt om de gezondheid van oceanen te volgen. Het Wereld Natuur Fonds zet deze technologie in om ontbossing tegen te gaan. En in de precisielandbouw helpt AI om water en meststoffen efficiënter te gebruiken, wat de impact op het milieu vermindert.Earthsight Harm windt zich intussen op over katoenplantages in Brazilië en de kledingfabrikanten in Azië die leveren aan H&M en Zara. De Britse onderzoeks-ngo Earthsight deed hier ruim een jaar lang onderzoek naar. Ze hebben satellietbeelden geanalyseerd, gerechtelijke uitspraken en transportgegevens doorgrond en ze zijn undercover gegaan op wereldwijde beurzen. ‘De katoenplantages in Brazilië waar ze uitkwamen, zijn van een paar steenrijke families en worden in verband gebracht met grootschalige illegale ontbossing, landroof, geweld en corruptie’, aldus Harm.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Nederland kampt nog steeds met een enorm mestoverschot. Europa heeft er genoeg van en duldt geen uitstel meer. Dit thema zorgt aan de formatietafel voor verhitte discussies. Deze aflevering in het kort:⇨ Johan Vollenbroek over de mestproblematiek⇨ De startup Grassa haalt eiwit uit gras⇨ Nieuwe strategische agenda EUHet mestoverschot in ons land liep het afgelopen jaar op tot bijna 25 miljoen kilo fosfaat. Te gast is stikstofstrijder Johan Vollenbroek, de bekendste milieuactivist van Nederland. Met hem praten we over het ontstaan van dit probleem, de gevolgen en het meest recente plan van landbouwminister Adema. Die stelt een uitkoopregeling voor boeren, een kleinere veestapel, hogere graslandsubsidies en minder eiwitrijk voedsel voor de dieren voor. Wat is een mestoverschot?Mestoverschot is een situatie waarbij een veehouderij meer mest produceert dan de landbouwgronden kunnen absorberen of gebruiken als bemesting zonder negatieve milieueffecten te veroorzaken. Dit leidt tot problemen zoals watervervuiling en bodemverzuring. Nederlandse boeren produceren al heel lang meer mest dan ze op hun eigen erf kwijt kunnen. In Brussel zagen ze dat mestoverschot lange tijd door de vingers, maar aan die uitzonderingspositie komt nu een einde. De startup Grassa claimt een technologie te hebben ontwikkeld die eiwit uit gras haalt, waardoor koeien uiteindelijk minder stikstof produceren. Rieks Smook legt uit hoe het werkt.Strategische agenda EUHarm windt zich intussen op over de nieuwe strategische agenda van de EU. Daarin is de kop over een klimaatneutraal Europa geschrapt en verder wordt het woord klimaat maar twee keer genoemd. Zo staat er bijvoorbeeld niet dat de Green Deal het concurrentievermogen versterkt en duizenden nieuwe banen creëert. Er staat niets in over natuur en biodiversiteit en evenmin iets over vervuiling en gezondheid. Ook rept de EU met geen woord over dringende klimaatmaatregelen om de uitstoot tijdig te beteugelen. ‘Het gaat hier om een intern document dat nog kan worden aangepast, maar deze conceptversie heeft al wel de eerste twee ontwikkelfasen doorlopen en dat doet het ergste vermoeden’, aldus Harm.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Het gaat helemaal niet goed met de bij in ons land. Dat heeft mogelijk desastreuze gevolgen voor de natuur en onze voedselvoorziening.Deze aflevering in het kort:⇨ Waarom bijen zo belangrijk zijn⇨ Grote bedrijven stoten iets minder CO2 uit⇨ Hun winst, ons verliesIn heel Nederland gaan vrijwilligers de komende dagen weer bijen tellen. Dat ze er minder vinden dan twintig jaar geleden, staat wel vast. Het gaat namelijk helemaal niet goed met onze zoemende vriend. In Nederland komen zo'n 360 bijensoorten voor, de helft ervan wordt bedreigd en staat daarom op een rode lijst. Er zijn de laatste decennia al 34 soorten verdwenen. Zo’n 80 procent van de eetbare gewassen wordt door bijen en andere insecten bestoven. Minder bijen betekent dus minder groente en fruit.Voer de bij bijTwee mannen die daar iets aan willen doen zijn Tom van de Beek van The Pollinators en William Mosch van Mo-bees. Van de Beek is de initiatiefnemer van de nieuwe campagne ‘Voer de bij bij’. Deze dagen worden maar liefst 90.000 bijen-voedselpakketten uitgedeeld, die op 22 april tijdens de Nationale Zaaidag worden uitgestrooid. Mosch geeft met Mo-bees presentaties op scholen en werkvloeren. Via zijn stichting kun je ook een bij adopteren.Hun Winst, Ons VerliesHarm windt zich intussen op over een rapport van Milieudefensie,  Profundo en SOMO met de titel: Hun Winst, Ons Verlies. Vervuilende bedrijven blijken nogal genereus voor hun aandeelhouders, maar doen dan wel ten koste van het klimaat. Twintig grote vervuilers, waaronder ABN AMRO, Ahold Delhaize, Air France KLM, Tata Steel en Unilever, Vopak, hebben sinds het Klimaatakkoord van Parijs bijna € 300 miljard uitbetaald aan hun aandeelhouders Er is ook een schatting gemaakt van de totale klimaatschade van deze groep, tot en met 2022 was dat 761 miljard.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een klein groepje groene koplopers geeft de natuur een stem in de boardroom. Hoe werkt dat voor bedrijven in de praktijk en wat bereiken ze er eigenlijk mee?Deze aflevering in het kort:⇨ Hoe je de natuur betrekt bij bedrijfsbeslissingen⇨ PR-bureau Blyde heeft de natuur als CEO⇨ Earth Overshoot DayBedrijven moeten omzet draaien en winst maken. En, als ze heel groot zijn, hun aandeelhouders pleasen. Als het puntje bij paaltje komt, dan legt de natuur het bijna altijd af tegen de economische belangen. Maar het kan ook anders. Hier en daar zien we de eerste bedrijven die moeder natuur een plek geven aan de directietafel. Nature inclusive governance, zo heet deze groene strategie.Onboarding NatureTessa van Soest is directeur van B Lab Benelux en legt uit dat je dit op vier manieren kunt uitrollen. Om bedrijven een handje te helpen, lanceren Nyenrode Business Universiteit en Earth Law Centre deze week het online platform Onboarding Nature. Zo hoeven bedrijven dus niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden. Nynke Geus is directeur van Blyde, een pr-bureau dat de natuur zelfs als CEO heeft aangesteld. Ze legt uit hoe dat werkt en welke invloed deze keuze heeft op belangrijke bedrijfsbeslissingen. Earth Overshoot DayHarm vertelt intussen over Earth Overshoot Day, de dag waarop we als mensheid meer van de planeet afhalen dan die planeet in één jaar weer kan herstellen en aangroeien. Deze dag is wereldwijd begin augustus, maar in Nederland hebben we de datum alweer gepasseerd. Dat was op 1 april, het afgelopen jaar was dat nog 12 april. ‘Dit vertelt dat we als Nederland de aarde aan het plunderen zijn. Deze roofbouw op de planeet ligt aan de basis van de klimaatverandering en de biodiversiteits- en stikstofcrisis’, aldus Harm in zijn betoog.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Miljoenen woningen moeten van het gas af, vóór 2050. Maar op veel plekken in het land waar initiatieven worden genomen, groeit de weerstand. Hoe gaan we daar mee om? Deze aflevering in het kort:⇨ Aardgasvrije wijken, de stand van zaken⇨ De derde succesfactor⇨ Klimaatplannen van financiële sectorAnderhalf miljoen huizen van het gas af, vóór 2030. Dat is wat de overheid als eerste stip op de horizon heeft gezet. Met nog maar zes jaar voor de boeg lijkt dat inmiddels een schier onmogelijke opgave te worden. Er zijn weliswaar op veel plekken initiatieven, maar van een grootschalige verbouwing lijkt nog geen sprake. Zo is er bijvoorbeeld veel weerstand tegen de aanleg van een nieuw warmtenet in Amsterdam. Anke van Hal heeft wel een idee hoe dat komt. Ze is van Nyenrode Business Universiteit en was eerder ook betrokken bij de Projectgroep Aardgasvrije Wijken.De derde succesfactorZe benadrukt het belang van - wat zij noemt - de derde succesfactor. ‘Veel gesprekken over aardgasvrij gaan al snel over techniek en geld. Initiatiefnemers vergeten de mensen om wie het gaat er in een vroegtijdig stadium echt bij te betrekken’, aldus Van Hal. Ze woonde een poosje in Canada en zag daar van dichtbij hoe ze dit project daar aanpakken. Met buurtfestijnen, dreamwalls en ijsjes in ruil voor ingevulde feedbackformulieren. ‘Heel laagdrempelig, maar wel effectief.’Klimaatplannen financiële sectorOns Groene Geweten is Nikki Trip. Zij heeft het over De Nederlandsche Bank die de klimaatplannen van financiële instellingen in kaart heeft gebracht. Veel banken, pensioenfondsen en vermogensbeheerders hebben in 2019 het klimaat-commitment van de financiële sector ondertekend. Uit de voortgangsanalyse van DNB blijkt dat het regelmatig ontbreekt aan concrete vertaling van doelstellingen naar acties. Ook worden bepaalde beleggingscategorieën soms buiten beschouwing gelaten.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Van wortels met een bochel tot appels met een deukje. Allerlei groenten en fruitsoorten die niet aan het nu geldende schoonheidsideaal voldoen, krijgen in Nederland al snel een enkeltje naar de afvalbak.Deze aflevering in het kort:⇨ De strijd van No Waste Army⇨ Poetin en het klimaat⇨ Elektrisch rijden zwaar onder drukEr zijn al diverse partijen die hier tegen knokken en No Waste Army heeft zich bij die strijd aangesloten. Het initiatief helpt boeren die blijven zitten met hun afgekeurde groenten en fruit. In een paar maanden hebben zich al meer dan 12.000 mensen zich bij No Waste Army aangemeld. Zij krijgen elke maand een box met groenten die net iets afwijken. Niet recht genoeg, een klein bobbeltje, een deukje of vlekje bijvoorbeeld. Daarnaast wordt geprobeerd om de groenten en fruit alsnog aan supermarkten te slijten, voor een eerlijke prijs.De inkooporganisatiesOp deze manier heeft No Waste Army al ruim 200.000 kilo groente en fruit kunnen redden. Het probleem zit ‘m volgens Thibaud van der Steen bij de inkooporganisaties. Die stellen allerlei esthetische eisen aan de producten die in de supermarktschappen liggen. Wel ziet Van der Steen voorzichtig wat beweging in deze opstelling. Binnenkort gaat zijn stichting met een inkooporganisatie in gesprek.Europese NatuurwetEn ken je het verhaal over de Europese Natuurwet? Nou, die kwam er niet. Ongelooflijk, onverantwoord en onwelriekend zijn de gedachten die bij Harm naar boven kwamen borrelen. Italië, Polen, Hongarije en ook Nederland zijn tegen de wet die voor een grootschalige renovatie en uitbreiding van Europese natuurgebieden moet zorgen. ‘De natuur betekent leven, bestaansrecht, welvaart en ga zo maar door. Daar kun je niet tegen zijn’, aldus Harm. ‘Ik ben boos en wil er nog één o-woord aan toevoegen: onbedaarlijk dom.’Poetin en het klimaatOns Groene Geweten Aniek Moonen blikt terug op de presidentsverkiezingen in Rusland. Dat Poetin nog zes jaar aan de macht blijft, heeft ook gevolgen voor het klimaat. Het land heeft zich op het internationale wereldtoneel gecommitteerd aan klimaatneutraliteit in 2060. In de praktijk is de uitstoot de laatste jaren alleen maar verder toegenomen. ‘Klimaatverandering komt hem eigenlijk wel goed uit, want smeltend zeeijs op de Noordelijke IJszee opent nieuwe zeevaartroutes en maakt nieuwe winning mogelijk van olie, gas, mineralen en kritieke metalen’, aldus Moonen.
See omnystudio.com/listener for privacy information.