De Erfrechtadvocaat Advocaten Familie- & Erfrecht

Inge Diepman en mr. Joost Diks vertellen waarom het erfrecht nu ‘hot’ is. Er is veel media-aandacht voor ruzies rond de erfenissen van BN’ers en de tv-programma’s ‘Waar is mijn erfenis?’ (SBS6) en ‘De Erfgenaam’ (RTL4) droegen ook bij aan de belangstelling. Daarnaast is het erfrecht zelf onderwerp van discussie. Door het letterlijk toe te passen, kunnen daders erven van hun slachtoffers, zoals het geval was bij de Beuningse martelmoord en de Gifmoord. Maar te veel ruimte voor interpretatie binnen het erfrecht kan ook problemen opleveren. Dat blijkt uit het voorbeeld dat Joost behandelt, waarin een testament op verschillende manieren kon worden uitgelegd en daardoor rechters de nodige hoofdbrekens bezorgde. De Hoge Raad oordeelde vervolgens met een bijna filosofisch arrest.

In deze aflevering ontvangen presentatrice Inge Diepman en erfrechtadvocaat mr. Joost Diks Frank Theunissen. Als relatiemanager van Artsen zonder Grenzen begeleidt hij donateurs die zijn organisatie hebben opgenomen in hun testament, of overwegen om dat te doen. Zij willen ook na hun dood iets betekenen voor een ander, vandaar dat ze kiezen voor een goed doel als erfgenaam. Als een erflater geen kinderen heeft, verloopt de afwikkeling van een erfenis of legaat meestal probleemloos. Dat is anders als er kinderen in het spel zijn; als zij van het goede doel niets afweten kan dat zorgen voor conflicten. Ouders, práat over uw plannen, is dan ook het advies van Frank.
Ook Joost heeft een tip: vermeld bij onzekerheid over de ontwikkeling van uw vermogen in uw testament bij legaten geen bedragen maar percentages. Ook de Oostenrijkse erfgename, die haar miljoenen weggeeft omdat ze het oneerlijk vindt dat ze geen erfbelasting hoeft te betalen, komt in deze aflevering voorbij.

Inge Diepman en mr. Joost Diks praten in deze aflevering met Maaike Steegmans. Deze expert op het gebied van familievermogens is een kantoorgenoot van Joost; samen werken ze regelmatig aan zaken rond nalatenschappen van vermogende families.
Het gebeurt binnen familiebedrijven bijvoorbeeld vaak dat experts op het gebied van het familie-, erf- en ondernemingsrecht langs elkaar heen werken, zodat de inhoud van een testament kan afwijken van de statuten van de BV. Een voorbeeld daarvan is een familielid dat volgens een testament aandelen kan verkrijgen en volgens de statuten niet. Ook kan het voortbestaan van een familiebedrijf in gevaar komen, als de opvolging niet tijdig is geregeld. Een beheerfiguur als rechtsfiguur bestaat niet in het Nederlands wetboek.
Maaike vertelt over de STAK als alternatief en over haar missie: ze adviseert aan de hand van haar promotie-onderzoek hoe families het afwikkelen van nalatenschappen en het benoemen van opvolgers soepel en harmonieus kunnen laten verlopen.

In serie 3, aflevering 1 bespreken Joost, Bregje en Inge aan de hand van twee uitspraken van de Hoge Raad, twee belangrijke onderwerpen binnen het familie- en het erfrecht. Allereerst komt de uitleg van het testament aan bod. Waarom dient een testament te worden uitgelegd als de tekst ervan duidelijk lijkt?

Erflaatster heeft haar broer in haar testament tot enig erfgenaam benoemd. Omdat erflaatster geen partner had, was dit voor haar destijds de enige mogelijkheid om te voorkomen dat haar ouders haar nalatenschap zouden verkrijgen. Enige tijd later trouwt erflaatster alsnog. Haar testament heeft zij echter nooit aangepast. De echtgenoot stelt na het overlijden van erflaatster dat niet haar broer, maar hijzelf als enig erfgenaam dient te worden aangemerkt.

Ook wordt de peildatum voor de waardering van de huwelijksgoederengemeenschap besproken. Na een echtscheiding dient de huwelijksgemeenschap te worden verdeeld tussen de ex-echtgenoten. Het moment van waardering van die gemeenschap kan echter grote gevolgen hebben voor de omvang ervan.

Twee ex-echtgenoten moesten de huwelijksgoederengemeenschap verdelen. De vrouw stelt in hoger beroep dat de rechtbank van een foute peildatum voor de waardering van huwelijksgemeenschap is uitgegaan. De Hoge Raad moest hierover oordelen.

Joost Diks en Bregje Boelens bespreken met Inge Diepman de twee uitspraken van de Hoge Raad en de rechtsregels die hieruit voortvloeien.

In serie 3, aflevering 2 bespreken Joost, Bregje en Inge allereerst de stilzwijgende aanvaarding van de nalatenschap. Onbewust kunnen erfgenamen een nalatenschap zuiver aanvaarden door feitelijk handelen. De vraag is echter in welke gevallen van een dergelijke stilzwijgende aanvaarding kan worden gesproken.

Broer en zus besluiten samen te gaan eten bij restaurant de Koperen Pan om het een en ander te regelen voor de uitvaart van hun overleden moeder. Zonder erbij na te denken, betalen zij het etentje met de pinpas van moeder. De vraag waar de Hoge Raad zich over moest buigen was of de broer en zus door deze handeling de nalatenschap van moeder zuiver hebben aanvaard.
Ook komt de rechtsingang voor minderjarigen aan bod. Minderjarige kinderen hebben een informele rechtsingang bij de rechtbank; zij kunnen een briefje sturen aan de rechtbank met hun verzoek.
Twee minderjarige kinderen verzoeken de rechtbank een bijzondere curator te benoemen die de belangen van de kinderen behartigt. Ook verzoeken zij de moeder te gelasten met het eenhoofdig gezag. De kinderen zijn het echter niet eens met de uitspraak van de rechtbank en gaan in hoger beroep. De Hoge Raad moest oordelen of de kinderen tegen de beslissing van de rechtbank in hoger beroep konden gaan.
Joost Diks en Bregje Boelens bespreken met Inge Diepman de overwegingen van de Hoge Raad in de twee genoemde zaken en de gevolgen van deze uitspraken voor de rechtspraktijk.

In serie 3, aflevering 3 bespreken Joost, Bregje en Inge allereerst de omkering van de bewijslast bij een beroep op misbruik van omstandigheden. Een partij wil een door hem, of zijn rechtsvoorganger, gedane schenking vernietigen en beweert dat de schenking is gedaan onder misbruik van omstandigheden. De andere partij, de ontvanger van de schenking beweert daarentegen dat er helemaal geen sprake was van misbruik van omstandigheden. Welke partij moet nu het bewijs voor zijn stelling leveren?

Broer en zus zijn de erfgenamen van hun overleden moeder. Tijdens leven heeft moeder behoorlijke geldbedragen aan broer geschonken. De zus wil de schenkingen vernietigen op grond van misbruik van omstandigheden. De vraag waarover de Hoge Raad moest oordelen was of de zus haar stellingen moet bewijzen.

Ook komt statusvoorlichting aan bod. Kinderen hebben het recht om informatie te krijgen over hun afstamming. Het is daarom aan de ouder die het gezag uitoefent om het kind die informatie te geven.

Twee vrouwen kregen met behulp van een spermadonor een kind. De man zag het kind maandelijks, maar dit contact werd uiteindelijk door de moeders verbroken. De man verzocht de rechtbank een omgangsregeling te treffen, waarbij de rechtbank eveneens ingaat op de vraag of de moeders het kind statusvoorlichting dienen te geven.

Joost Diks en Bregje Boelens bespreken met Inge Diepman de twee uitspraken van de Hoge Raad en de gevolgen hiervan voor de rechtspraktijk.