Yazı Hari‪ç‬ Podfresh: Caner Almaz

Sesli edebiyat tantanası.
*
Sosyal medya:  
Instagram: https://www.instagram.com/yaziharic/  
Twitter: https://twitter.com/yaziharic 
Mail: yaziharic@outlook.com  
*
Bu bölümde bir konuğum var, bu konuk biraz sıra dışı bir konuk. Geçtiğimiz ay, yani 2022 yılının aralık ayında son sürümü yayına alınan ChatGPT ile edebiyat, yazarlık, yazma süreçleri üzerine bir sohbet gerçekleştirdim.
ChatGPT nedir?
Chatgpt sorduğunuz sorulara database'i üzerinden mantıklı cevaplar verebilen bir araç. chat.openai.com/chat üzerinden ulaşabiliyorsunuz ve dilediğiniz her konu hakkında bu robotla sohbet edebiliyorsunuz. Benzerlerinden farkı sohbetinizin gidişatı ve önceki sorularınızı temellendirerek mantıklı, bağlam dahilinde ve ummadığınız cevapları size sunabiliyor. Açıkçası ben etkilendim. Biraz kurcaladıktan sonra podcast için bir sohbet gerçekleştirdim. Burada konuştuğumuz konuları sordum ve bir yapay zekanın edebiyat ve yazmak üzerine düşüncelerini toparladım. Baştan söyleyeyim: Sohbet uzadıkça uzadık, ben kendimi kaptırmış bulundum. Konu oradan oraya oradan buraya döndü. Ben bu sohbeti derleyip size bir özetini aktaracağım. Detaylı cevaplarını ise caneralmaz.com’a yükleyeceğim.
Bölüm akışı / Sorular:
(0:35 ) Nedir bu ChatGPT?
(2:35) Edebiyat podcastleri hakkında ne düşünüyorsun?
(3:30) Neden okuruz, neden yazarız?
(4:30) Roman yazmak isteyen bir yazar, kendini bu sürece nasıl hazırlamalıdır?
(6:10) Kendini yazarlık konusunda geliştirmek isteyen insanlara neler önerirsin?
(8:50) Türkiye'de yazarlık mesleğinin saygınlığı konusundaki fikirlerin nelerdir?
(10:55) Biraz sıkıştırayım istedim, öykü mü roman mı, diye sordum.
(12:45) Peki yazar olmak isteyen birisi öyküyle mi başlamalı ya da roman mı yazmalıdır?
(15:20) Bir roman karakterini mükemmel kılmak için yazarı onu nasıl yaratmalıdır?
(17:45) Bir önceki soruma vermiş olduğun beşinci yanıtta karakterin açık bir amacı olması gerektiğini söyledin. Amacı olmayan bir karakter yaratmak da yazarın bir karakter yaratma konusunda seçmiş olduğu yöntemlerden birisi olamaz mı?
(19:25) Bir romanın ilk cümlesi nasıl olmalıdır?
Örnekler:
"Babasının cesedi odanın ortasında yatarken, ona nasıl olduğunu sormak aklına bile gelmemişti"
"O gün, hayatımı değiştirecek bir karar vermek zorunda kaldım"
"O sabah, yürürken yolun kenarındaki bir kutuya rastladım ve içindekiler hayatımı değiştirdi"
(24:35) Peki hangi anlatıcı dili şeçilmelidir?
(26:40) Bir yazar, karakterinin diyaloglarını nasıl yazmalıdır?
(29:05) Yazar tıkanması hakkında neler düşünüyorsun? Yazma hevesini kaybeden ya da yazacak konu bulamayan bir yazara tavsiyelerin nelerdir?
(30:35) Bir yazar Türkiye'de kitaplarının daha çok okunması için ne yapmalıdır?
(33:50) Sence Türkiye'deki en önemli edebiyat olayı nedir?
*
Hazırlayan: Caner Almaz
https://caneralmaz.com/

Sesli edebiyat tantanası.
*
Sosyal medya:  
Instagram: https://www.instagram.com/yaziharic/  
Twitter: https://twitter.com/yaziharic 
Mail: yaziharic@outlook.com  
*
Yazı Hariç podcast serisinin 20. bölümünde geçtiğimiz yılın bir dökümünü yapıyoruz.

Bölüm Akışı:
(1:10) Coşkuyu kaybetmek
(1:40) Yeni eski bir haber: Duvarlar
(2:35) İstifayla başlayan bir yıl: 2022 - Neler oldu?
(7:55) Gana halkına sevgiler: İstatistiklerle Yazı Hariç?
(11:00) Okuduğum, sevdiğim ve önerdiğim kitaplar

Sevgi Soysal - Yenişehir'de Bir Öğle Vakti

Oya Baydar - Sıcak Külleri Kaldı

Domenico Starnone - Şaka

Claire Keegan - Emanet Çocuk

Devrim Koçak - Nergis Hanım Hakkında Bazı Şeyler

Fatma Nur Kaptanoğlu - Ateşten Atlamak

Melih Cevdet Anday - İsa'nın Güncesi

Orhan Pamuk - Kırmızı Saçlı Kadın

Başak Baysallı - Sarkaç (İnceleme için tık tık...)

Arlin Çiçekçi - Servi Nine ve Üç Güzeller (İnceleme için tık tık...)

*
Hazırlayan:  
Caner Almaz  
www.caneralmaz.com

Sesli edebiyat tantanası.
*
Sosyal medya:  
Instagram: https://www.instagram.com/yaziharic/  
Twitter: https://twitter.com/yaziharic 
Mail: yaziharic@outlook.com  
*
Bu bölümde bir konuğum var. İlk öykü kitabı Yankı, 2020 Aralık'ta Can Yayınları tarafından yayımlanan yazar Müge Koçak ile sohbet edeceğiz.
Müge Koçak kimdir?
İlk yazılarını Yaşam Dersleri adlı internet sitesinde yayımladı. Bu sitede uzun süre editörlük ve yazarlık yaptı; öykü, çeviri, röportaj, inceleme türlerinde yazılar kaleme aldı. Kayıp Rıhtım/Öykü Seçkisi, Lemur, Edebiyat Haber, Hayal-Et, Kil-tablet, Kurgusal.net, Yazarevi Öykü Seçkisi, Trendeki Yabancı gibi platformlarda yayımlanmış öyküleri var. Dokuz arkadaşıyla hazırladığı “Zaman” adlı fankitte bir öyküsüyle yer aldı. Yazar Evi Özel Koleksiyonu’nun hazırladığı Edebiyatist yayınevi tarafından yayımlanan “Düş Tıkırtıları” öykü seçkisine bir öyküsüyle katkıda bulundu. 12 öyküden oluşan ilk öykü kitabı "Yankı" Aralık 2020'de Can Yayınları tarafından yayımladı. 2022 yılında İthaki Yayınları tarafından yayımlanan “Tüm Panayırların Heyulası: Kayıp Rıhtım Öykü Antolojisi” kitabında bir öyküsüyle yer aldı.
*
Bölüm akışı / Sorular:
(1:55) 1. Zor bir soruyla başlayalım. Seni hiç tanımayan birisine kendini nasıl tanıtırsın? Kimdir Müge Koçak, ne yapar?
(9:45) 2. Nasıl ve neden yazmaya başladın? Bu yolculuğa çıktığın için kendini hiç pişman ya da hayal kırıklığına uğramış hissettin mi? Bugüne kadar yazdıkların sana neler hissettiriyor?
(22:00) 3. İlk öykü kitabın Yankı çıkalı neredeyse iki yıl olacak. (Favori öyküm Duman) Öykülerin yazılma hikâyesini, karakterlerinin doğuşunu bizlere biraz anlatmak ister misin? Hâlâ görüştüğün bir karakterin var mı?
(32:50) 4. Şiddet, adalet noksanlığı, aç gözlülük, sahte kimlikler, benlik arayışı... Daha pek çok odak noktası ve temel tema bulabiliriz öykülerinde. Ancak ben biri üzerinde durmak istiyorum daha çok: Öykülerinin neredeyse çoğunda örtük ya da açık bir fiziksel veya psikolojik şiddet kullanımı söz konusu diyebiliriz sanırım, en azından ben böyle düşünüyorum. Yaşadığımız toplum sanat eserlerini ne denli biçimlendirir sence? Olayları ve yaşananları kullanma eşiği ne olmalı?
(42:20) 6. Bir ilk kitabın yorucu ve stresli yolculuğunda yolun başında olanlara tavsiyelerin neler?
(48:10) 7. Yeni kitabının da bitmek üzere olduğunu (ya da bitirdiğini) sosyal medyada bir paylaşımında gördüm. Biraz yeni kitaba dair çalışmalarından bahsetmek ister misin? Ne kadar sürede yazdın?
(50:55) 8. Yazmaya dair alışkanlıkların, ritüellerin var mı?
(1:00:20) 9. Matbu kitap mı, elektronik okuyucu mu, yoksa sesli kitap mı?
(1:06:20) 10. En son:
Ne okudun?
Ne izledin?
Ne dinledin?
Ne yazdın?
*
Hazırlayan: Caner Almaz
https://caneralmaz.com/

Sesli edebiyat tantanası.
*
Sosyal medya:  
Instagram: https://www.instagram.com/yaziharic/  
Twitter: https://twitter.com/yaziharic 
Mail: yaziharic@outlook.com  
*
Yazı Hariç podcast serisinin 18. bölümünde ünlü yazarların yazma alışkanlıkları ve ritüelleri üzerine konuşuyoruz.
Bölüm Akışı:
(0:35) Kaynak kitap: Günlük Ritüeller – Büyük Eserlerin Yaratıcıları Nasıl Çalışır? / Mason Curey
(2:05) Simone de Beauvoir
(3:15) Patricia Highsimth
(4:50) Jane Austen
(6:25) Gustave Flaubert: “Zaman zaman kollarımın yorgunluktan nasıl olup da vücudumdan ayrılmadığını, beynimin neden eriyip yok olmadığını anlamıyorum. Her türlü harici zevkten arınmış konforsuz bir hayat sürüyorum ve devam etmemi sağlayan tek şey, bir tür kalıcı coşku hali. Bazen bu coşku karşısında gözyaşlarına boğuluyorum ama o asla hafiflemiyor. İşimi çileci bir dervişin sırtını kaşındıran keçe kumaşı sevmesi gibi çılgınca ve sapkınca bir hisle seviyorum. Bazen bomboş hissettiğimde hiçbir sözcük çıkmadığında bütün sayfaları karalamalarla doldurduktan sonra tek bir cümle bile yazmadığımı fark ettiğimde bir umutsuzluk batağına saplanıp kalmış halde kendimden nefret ederek bir kuruntunun peşinde beni nefes nefese bırakan bu çılgın gururdan ötürü kendimi suçlayarak kanepe çöküp sersemlemiş halde öyle yatıyorum. On beş dakika sonra her şey değişiyor. Kalbim sevinçle çarpıyor.”
(9:45) Thomas Mann
(11:15) Ernest Hemingway
(13:30) Scott Fitzgerald: “Uzun bir kitabın mükemmel bir şekilde planlamak ya da gözden geçirme zamanında keskin bir gözlem ve muhakeme yeteneğine sahip olmak için içkinin pek de iyi bir seçenek olmadığına gittikçe daha fazla inanıyorum.”
(15:25) Balzac
(16:10) Haruki Murakami
(17:05) Stephen King
(17:50) Peki Caner Almaz? :)
*
Hazırlayan:  
Caner Almaz  
www.caneralmaz.com

Sesli edebiyat tantanası.
*
Sosyal medya:  
Instagram: https://www.instagram.com/yaziharic/  
Twitter: https://twitter.com/yaziharic 
Mail: yaziharic@outlook.com  
*
Yazı Hariç podcast serisinin 17. bölümünde yazar tıkanmasına dair konuşuyoruz.
Bölüm Akışı:
(1:45) Adım kadar eminim ama ispat edemem!
(3:30) Ferit Edgü'den Tezer Özlü'ye mektup:
“Yazmıyorum. Ya da yazamıyorum. Dosyamda birikmiş yazıları, taslakları bile gözdeen geçirip yayımlamak gelmiyor içimden.
Tükenmiş kitaplarımı bile yeniden basılı görmek istemiyorum. Senin hastalığın, Amelie’ninki, Demir’in durumu, burada hiçbir şeylerin yürümeyişi vs. vs.
Yoo, şikayet mektubu yazmaya oturmadım.
Geçenlerde, madem yazmıyorsun, yazamıyorsun, öyleyse oku dedim.
İlkin Canetti’nin özyaşamöyküsünün ikinci cildine el attım. Birinci cildinden pek hoşlanmamıştım. Bunu pek sevdim. Sonra Thomas Bernhard’ın Paris’teyken aldığım Beton’unu okumaya başladım. Bir kez daha, yazmamamın, yazamamanın yazılabileceğini gördüm. Bu karanlık kitabı okurken, garip değil mi, içim ışıdı sanki. Ve her şeye karşın yazılabileceğini (bir-iki eş dost için de olsun) düşündüm.
Yazı masamın başına oturup bir sayfaya, yaz yaz yaz yaz yaz ma ama ma mamamamamama, yazaaamama diye yazmaya başladım.
Her yazıya başlayışta yazmayı yeniden öğrenme zorunda olmak. Ne güç!” s. 99
(6:40) İki araştırma: Edmund Bergler / Jerome Singer ve Michael Barrios
“Artan öz eleştiri ve azalmış heyecan ve iş yerindeki gurur dahil olmak üzere depresyon ve anksiyete belirtileri, tıkanan grupta yükselmişti; Tekrarlama, kendinden şüphe duyma, erteleme ve mükemmeliyetçilik gibi obsesif-kompulsif bozukluğun semptomları da ortaya çıktı, çaresizlik ve “yalnızlıktan kaçınma” duyguları da ortaya çıktı - yazmak genellikle yalnız zaman gerektirdiğinden büyük bir sorun.
Ancak tüm mutsuz yazarlar eşit yaratılmamıştır. Barrios ve Singer keşfettiklerine göre dört genel tipe ayrıldılar. Bir grupta kaygı ve stres baskındı; Onlara göre yazmanın önündeki en büyük engel, yazma sevincini azaltan derin bir duygusal sıkıntıydı. Başka bir grupta yer alanlarda mutsuzluk, toplumsal ilişkilerde öfke ve kızgınlık yoluyla ortaya çıktı. Üçüncü grup kayıtsız ve ilgisizken, dördüncü grup öfkeli, düşmanca ve hayal kırıklığına uğramış olma eğilimindeydi - duyguları sadece üzgün değil, güçlü bir şekilde olumsuzdu." Kaynak
(9:45) Kimler kimler: Joseph Conrad, Gustave Flaubert, Ernest Hemingway, Herman Melville, Tolstoy ve Virginia Woolf
(12:50) Oyun oynarak tıkanmamı aşabildim mi?
(14:25) Özet
*
Hazırlayan:  
Caner Almaz  
www.caneralmaz.com

Sesli edebiyat tantanası.
*
Sosyal medya:  
Instagram: https://www.instagram.com/yaziharic/  
Twitter: https://twitter.com/yaziharic 
Mail: yaziharic@outlook.com  
*
Yazı Hariç podcast serisinin 16. bölümünde üzerine çalıştığımız metnin içerisine girmeye çalışacağız.
Bölüm akışı:
(1:45) Yeni romanda son durum, yapılanlar, yapılacaklar
(3:15) Yazmayı düşünenlere tavsiyeler
(4:30) Roman yazarı mühendis midir?
(5:50) İki soru:
Kafka’nın uzun öyküsü Dönüşüm’ü bilirsiniz. Okumadıysanız bile muhakkak konusundan ve karakterinden haberdar olmuşsunuzdur diye düşünüyorum. Şöyle başlar Dönüşüm:
“Gregor Samsa bir sabah huzursuz düşlerinden uyandığında kendini yatağında kocaman bir böceğe dönüşmüş buldu.”
Böyle başlıyor kitap. Peki Franz Kafka, durup dururken karakterini neden bir böceğe dönüştürmüştür?
Sizce “Bir yarasa olmak nasıl bir histir?”
(6:55) Peki anlatıcımız, bize bu hikâyeyi nasıl anlatacak?
(9:10) Sorulara cevap: Bir yarasa olmak nasıl histir?
(9:50) İddia: Thomas Nagel: “Bu, hayal edebildiğim kadarıyla (ki çok fazla değil), bir yarasa gibi davranmanın benim için nasıl bir his olacağını anlatır. Fakat mesele bu değildir. Ben bir yarasa için bir yarasa olmanın nasıl bir his olduğunu bilmek istiyorum.”
(10:20) Cevap: “Castello, bir yarasanın nasıl hissettiğini hayal etmenin, kısaca iyi bir romancının tanımı olduğunu söyler. Ben bir ceset olduğumu hayal edebilirim, der Castello, öyleyse, neden bir yarasa olduğumu hayal edemeyeyim?” 
(11:35) Sorulara cevap: Franz Kafka, durup dururken karakterini neden bir böceğe dönüştürmüştür?
(12:35) Bir masa, bir sorun: İyi de, o karakter öyle konuşmaz ki?
(13:20) Flaubert'in takıntısı
(14:10) Kendi metinlerimde üslup çabaları
(15:10) Özet
Kaynak kitap: Kurmaca Nasıl İşler? - James Wood
*
Hazırlayan:  
Caner Almaz  
www.caneralmaz.com