Pier review - brengt de bodem tot leven Wervel vzw

Podcast episode 3 over syntropische landbouw met Jos Willemsen

Opname 23 februari 2024

Jos Willemsen is syntropische landbouwer en belichamer van de mens als nuttige soort (bekijk de film)⁠. Hij werkt aan een boek en ⁠geeft cursussen⁠ over voedselbossen en syntropische landbouw. Heel erg aan te raden zijn de artikels op zijn blog. Beluister ook de eerste en tweede episode.

Waar gaat dit gesprek over?

We bespraken hoe je met syntropie een economisch groeimodel vormgeeft zowel op korte als langere termijn en hoe je op bestaande gangbare bedrijven elementen van syntropie in kan brengen. We staan ook stil bij de techniek van enten om de bestaande groeikracht in ecosystemen optimaal aan te wenden voor voedselproductie. En tot slot hadden we het over hoe syntropie water opnieuw door de fijnste haarvaten van het landschap wil doen stromen en hoe we door in te grijpen in vegetatiestructuur, met vortexen water kunnen uitnodigen in het landschap.

Het belang van bodemgezondheid en biodiversiteit: hoe we planten zoals klis, perzikkruid, en pitrus inzetten om de bodemgezondheid te verbeteren en biodiversiteit te stimuleren. 

Duurzaam verdienmodel in de landbouw: hoe syntropische landbouw kan bijdragen aan een verdienmodel door diversificatie en stapelen van functies. "Je hebt vier, vijf teelten door elkaar, of misschien zelfs meer, en daarmee heb je vijf keer veertig procent opbrengst, dus tweehonderd procent." Hoe je plantensoorten selecteert: "Wat we vaak doen is de toekomst uitproberen."

Synergie met Natuurlijke Processen: hoe belangrijk samenwerking is met natuurlijke processen en andere levensvormen om gezamenlijk oplossingen te creëren. "We moeten zorgen dat al die andere levensvormen die staan te popelen om mee te werken, mee kunnen werken." 

Watermanagement en klimaatverandering: hoe een divers bos impact heeft op de condensatie van waterdamp en het genereren van regen op continentale schaal. "Een bos dat bestaat uit één soort en allemaal van dezelfde leeftijd en een gesloten kroondak heeft, iets heel anders is dan een divers bos wat een open kroondak heeft."  "Een gezond bos is beneden kouder en boven warmer." Aan te bevelen literatuur over het werk van Victor Schauberger over oa. water en vortexen: “Living energies (Callum Coats)”

Deze podcast kwam er met steun van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen, meer info op ⁠www.agroforestryvlaanderen.be


---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message

Podcast episode 2 over syntropische landbouw met Jos Willemsen
Opname 23 februari 2024

Jos Willemsen is syntropische landbouwer en belichamer van de mens als nuttige soort (bekijk de film)⁠. Hij werkt aan een boek en ⁠geeft cursussen⁠ over voedselbossen en syntropische landbouw. Heel erg aan te raden zijn de artikels op zijn blog. Beluister ook de eerste episode.

Waar gaat dit gesprek over?

We duiken diep in de wereld van syntropische landbouw, een innovatieve benadering die streeft naar een harmonieuze samenwerking tussen verschillende plantensoorten om biodiversiteit en productiviteit te verhogen. Zowel de theorie achter syntropische landbouw als de praktische uitvoering ervan in het veld komen aan bod.

Syntropische Landbouw vs. Traditionele Landbouw"In plaats van ze eruit te halen, snijden we ze af en voeden we het vervolgens aan de bodem." De syntropische landbouw benadert onkruid en andere planten niet als hinder maar als een middel om de bodem te voeden. Dat bevordert een snellere groei en voeding van de bodem. De noodzaak voor een verschuiving van traditionele landbouwpraktijken die bodems degraderen naar een model dat focust op vruchtbaarheid en regeneratie, zoals binnen syntropische landbouw. Hoe syntropie de antithese vormt van entropie, waarbij chaos en verval van ecosystemen worden tegengegaan. "De landbouw van morgen produceert voedsel voor mens, dier en de aarde, gelijktijdig in één systeem."

Praktische Uitvoering en Uitdagingen"Hoe maak je van zonlicht duizenden kilo's pruimen en miljoenen wormen?" Fascinerende kijk op de praktijk van het dicht aanplanten in syntropische systemen en hoe dit bijdraagt aan meer productie en biodiversiteit. Welke specifieke technieken van bodemvoorbereiding en nazorg.

Biodiversiteit en Ecosysteem Diensten"Wanneer je dat dus maait en dus voorkomt dat het in bloei komt, dan verjongt dat en kan het waterdamp uit de atmosfeer halen." Het maaien van vegetatie voordat deze bloeit, voorkomt uitzaaien en houdt het systeem verjongd, wat bijdraagt aan de capaciteit van de vegetatie om waterdamp uit de atmosfeer te halen en groen te blijven. Het belang van biodiversiteit binnen syntropische landbouw en hoe het benutten van de unieke talenten van verschillende soorten kan leiden tot een gezonder, veerkrachtiger ecosysteem. "Iedere soort is een orgaan die een bepaalde functie heeft, een bepaald talent heeft, om in dat ophopen van energie succesvol te zijn."

Aanplantstrategieën en Bodemgezondheid"Dus wij bootsen dat na door hout in de grond te doen." Hoe gaan we natuurlijke bodemcondities herstellen door het gebruik van hout en ander organisch materiaal, cruciaal voor het succes van de aanplant. "De meerkost van syntropisch zit denk ik vooral in de arbeid... Dus het werk zelf. Er niet vlug vanaf willen zijn."

Ziekten en Plagen "De ziekte is niet de oorzaak, de ziekte is een gevolg." Een paradigmaverschuiving in hoe we naar ziekten en plagen kijken, met een focus op het creëren van een gezond systeem.

Deze podcast kwam er met steun van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen, meer info op ⁠www.agroforestryvlaanderen.be




---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message

Opname: oktober 2022

Je hoort het 2de deel van mijn gesprek met Peter Vanhoof, bodemconsultant in de regeneratieve landbouw, die ook tijdens onze bodemconferentie een presentatie gaf. We bespraken het beleid dat ver staat van de boer en agro-ecologisch perspectief mist, en hoe we de performantie van landbouw beter zouden kunnen benaderen. Nutriëntendichtheid van gras en melk komen aan bod, en ook een andere kijk op plantenvoeding, bodemgezondheid en een meetmethode die Peter zelf ontwikkelde. Tot slot horen we waar Peter zijn inspiratie haalt.

Het gesprek gaat over:


Beleid en regelgeving: de mogelijkheid voor boeren om afwijkingen te verkrijgen op regels, zoals in het geval van boeren in Nederland die toestemming kregen om bovengronds mest uit te rijden. Gebrekkige respons van beleidsmakers op agro-ecologische benaderingen en het gevoel dat beleid vaak een vooraf vastgestelde agenda volgt zonder rekening te houden met boeren.


Economische aspecten van landbouw: de noodzaak van eerlijke prijzen voor boeren, bewustwording om bedrijven anders te runnen, wellicht met minder kosten en een betere biologie om vergelijkbare resultaten te behalen.


Mestonderzoek en bodemkwaliteit: relatie tussen mestinjectie en bodemkwaliteit


Meetindicatoren voor landbouwprestaties: droge stof per hectare, inkomen per hectare, voedingswaarde per hectare en de kwaliteit van eiwitten en mineralen in gewassen.


Kwaliteit van vlees en melk: biodiverse graslanden, Duitse kruidenspecialist Hubert Kramer analyseert vetzuren in melk en constateert gezondheidsimpacten bij mensen


Plantenvoeding: belang van praktijkervaring, metingen, en aandacht voor koolstof (CO2) als cruciaal voor de groei.


Bodemtestmethoden: de Vanhoof bodemtest meet afbraakorganismen en rhizosfeerreacties, en hoe deze metingen inzicht geven in bodemkwaliteit.


Inspiratiebronnen van Peter, waaronder Elaine Ingham, Rusch, Lundegårdh, Michel Barbeau, Will Brinton, en hun gemeenschappelijke boodschap van samenwerking met de natuur.




---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message

Opname: oktober 2022

Peter Vanhoof is bodemconsultant in de regeneratieve landbouw, en gaf tijdens onze bodemconferentie een presentatie. Tijdens ons gesprek hadden we het over Peter's onconventionele reis in de landbouw, van België naar Polen en via bijenteelt tot bio-elektronische metingen. We bekeken kritisch de gangbare bodemanalyses en ontdekten Peters eigen meetmethoden. Ook het belang van bewortelingsdiepte en de complexe relatie tussen drijfmest en bodemleven kwamen aan bod, net als de destijds door Wageningen bewezen praktijken voor hogere stikstofefficiëntie die dringend aan herontdekking toe zijn, maar ook meer recente ervaringen van boeren die verrast worden door positieve resultaten na eenvoudige veranderingen. Dit is pas het eerste deel, want er was stof genoeg voor een tweede episode.

Waar gaat dit gesprek over?


Peter's rol als bodemadviseur en zijn connectie met Wervel, met aandacht voor soja-gerelateerde kwesties, betrokkenheid bij bijenteelt en ontdekking van bio-elektronische metingen.


Kritiek op conventionele methoden en de introductie van natuurlijke voedingspraktijken voor koeien door Jaap van Bruchem, focus op gras en natuurlijke rantsoenen, de impact op diergezondheid.


Peter's betrokkenheid bij onderzoek, de emotionele reactie van Wageningen en het belang van praktische observaties in agrarische systemen.


Erkenning van boeren die duurzame veranderingen doorvoeren en succesverhalen van boerderijen die overstappen op natuurlijke voeding.


Bodemanalyses: kritiek op gangbare methoden, gebruik van geleidbaarheid als indicator, impact van kunstmest, verschillen in mineralisatie en symbiose met suikers.


Belang van diepe beworteling en effecten van mestinjectie op bodemstructuur en overbemesting, drijfmest en bodemleven: problemen, de rol van de C-n-verhouding.


Rol van schimmels in koolstofopslag en waarnemingen op duurzame boerderijen.


Plantgezondheid en exudatie, Azotobacter en lignine voor stikstofbinding en groeihormonen.


Agro-ecologische principes in de varkenshouderij, veranderingen in melkveebedrijven, doorzaaien van grasland, milieu-invloeden en veranderende perspectieven bij boeren.


Voorbeelden van boeren met positieve resultaten, discussie over stikstofoverschot en kostenvergelijking tussen bio en gangbaar, en toekomstverwachtingen voor regeneratieve systemen.




---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message

Notities bij de podcast episode met Dave Buchan

Opname oktober 2022

Dave Buchan is sedert 2015 medeboer op het Wijveld, een biologische CSA-zelfoogstboerderij met groenten en kleinfruit op 5 hectare in Destelbergen. Na zijn doctoraat in de bodemecologie werd hij niet alleen boer maar ook docent bodem bij Landwijzer,  het vormingscentrum voor biologische en biodynamische landbouw en voeding in Vlaanderen.

In het vervolg van het gesprek met Dave hebben we het over het belang van het culinaire, de smaak en versheid, de voldoening van het werk maar ook de zwaarte van het beroep, hoe bewaring verbetert en ziektedruk afneemt met agro-ecologische maatregelen, het ondergewaardeerde belang van bovengrondse biodiversiteit. Dave deelde zijn ongenoegen over hoe het gebrek aan focus op biodiversiteit in academia samenhangt met winstgedreven onderzoeksfinanciering en korte termijn agenda’s, over waarom hij - ondanks een uitgesproken wetenschappelijke attitude - academia achter zich liet, maar toch nog probeert bij te blijven met nieuwe interessante inzichten van de laatste jaren. Dave benadrukt dat een zekere graad van vrijheid nodig is voor innovatie en is dus teleurgesteld in het beleid, dat vooral bestraft en bovendien te weinig doet aan de toegang tot landbouwgrond voor mensen die willen starten. Het gesprek eindigt met enkele inspiratiebronnen en zijn visie op het integreren van dieren.


---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message

Notities bij de podcast episode met Dave Buchan

Opname oktober 2022

Dave Buchan is sedert 2015 medeboer op het Wijveld, een biologische CSA-zelfoogstboerderij met groenten en kleinfruit op 5 hectare in Destelbergen. Na zijn doctoraat in de bodemecologie werd hij niet alleen boer maar ook docent bodem bij Landwijzer,  het vormingscentrum voor biologische en biodynamische landbouw en voeding in Vlaanderen. 



Ik sprak met Dave over de paradigmashift in de plantenvoeding, nl. dat planten zich kunnen voeden met veel complexere nutriënten dan alleen die in minerale vorm, over hoe hij na het wetenschappelijke onderzoek en het vele microscoop speurwerk naar nematoden het lichamelijk positief effect heeft ervan bij het “thuiskomen” als medeboer op het Wijveld, de tweede CSA-boerderij in Vlaanderen. We bespraken composteringstechnieken en -kwaliteiten, mulchen, de effecten van wormenthee, groenbemesting, het belang van bodemanalyse met een spade in de grond, en de noodzaak aan agroforestry, of behaging van het landschap. Het vervolg hoor je in de 2de episode want we waren niet meteen uitgepraat.


---

Send in a voice message: https://podcasters.spotify.com/pod/show/wervelvzw/message