Bach & Co Concertzender

Podcast over Bach, aflevering 62

‘Bach en de Dood’ – deel 10



In de afleveringen van Bach & Co | Bach en de Dood onderzoeken we hoe de mensen in de tijd van Johann Sebastian Bach omgingen met de dood.

In de nadagen van Bach’s leven stellen we vast dat zijn veerkracht steeds groter wordt als hij ook bij tegenslagen bijna vrolijke muziek gaat componeren, alsof hij in zijn leven genoeg gerouwd heeft. En dan wordt Johann Sebastian Bach langzaam blind. Een ramp voor een componist die z’n muziek moet opschrijven. In 1750 was het gezichtsvermogen van Bach zo achteruitgegaan dat hij besloot zich te laten opereren. Hij koos voor ‘chevalier’ John Taylor, oogchirurg en fameus kwakzalver. Hij werd in korte tijd maar liefst twee keer geopereerd maar werd volledig blind. Na de tweede ingreep ontwikkelde Bach meerdere complicaties, waaronder hoge koorts en een bacteriële infectie. Het ziekbed werd een sterfbed. Bach liet het koraal ‘Wenn wir in höchsten Nöten sein’ op klavecimbel spelen, en gaf aanwijzingen voor veranderingen en zo componeerde hij z’n laatste werk. Met ‘Vor deinen Thron tret’ ich’ componeert hij zich letterlijk de hemel in.



Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

0. Tune Bach en de Dood

Uit: Ich Hatte Viel Bekümmernis, BWV 21

– Sinfonia

Akademie Für Alte Musik Berlin olv. Bernhard Forck

Isabelle Faust, viool

1. Choral – Wenn wir in höchsten Nöten sein, BWV 668a

Masaaki Suzuki, klavecimbel

2. Vor deinen Thron tret’ ich – BWV 668

Daniel Taylor

3. Uit: Messe h-Moll, BWV 232

XXI. Credo “Et expecto” (Chor)

Chor & Orchester Der J.S. Bach-Stiftung, olv Rudolf Lutz

4. Uit: Bach Musikalisches Opfer, BWV 1079

– 1. Largo

Krijn Koetsveld, Netherlands Bach Ensemble

5. Fürchte dich nicht, ich bin bei dir, BWV 228

Solomon’s Knot

6. Uit: Die Kunst der Fuge, BWV 1080

– Fuga a 3 Soggetti

Masaaki Suzuki, klavecimbel

7: Uit: Die Kunst der Fuge, BWV 1080

– Contrapunctus 1

Stephen Limbaugh, Virus TI Synthesizer

8. Uit: Ich Habe Genug, BWV 82

Aria/ Ich Freue Mich Auf Meinen Tod

Capricornus Consort Basel olv Peter Barczi

Miriam Feuersinger – sopraan

Uit: Messe h-Moll, BWV 232

9. XXVII. Agnus Dei (Alt)

10. XXVIII. Dona nobis pacem (Chor)

Chor & Orchester Der J.S. Bach-Stiftung, olv Rudolf Lutz

Alex Potter, Altus

Podcast over Bach, aflevering 61

‘Bach en de Dood’ – deel 9



In de komende afleveringen van Bach & Co onderzoeken we hoe de mensen in de tijd van Johann Sebastian Bach omgingen met de dood. Deze 11-delige reeks hebben we even moeten onderbreken i.v.m. de Passietijd en onze afleveringen met Nikolaus Matthes en zijn Markus Passion.

1731. Bach sluit naar wat we aannemen zijn passionendrieluik af met de Markus Passion. In de afgelopen afleveringen hebben we Nikolaus Matthes als gast gehad, en vastgesteld dat we eigenlijk niet met zekerheid weten of Bach ooit de Markus Passion heeft gecomponeerd. Het is een aanname. Musicologen gaan er van uit dat Bach hiervoor de muziek van de Trauerode (BWV 198) hergebruikte. Matthes heeft een geheel nieuwe Markus Passion gecomponeerd op de tekst van Pikander, en zelfs hij laat de Trauerode duidelijk terugkomen in zijn nieuw gecomponeerde Markus Passion. In de nadagen van Bach’s leven stellen we vast dat zijn veerkracht steeds groter wordt als hij ook bij tegenslagen bijna vrolijke muziek gaat componeren, alsof hij in zijn leven genoeg gerouwd heeft.

 

Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

0. Tune Bach en de Dood

Uit: Ich Hatte Viel Bekümmernis, BWV 21

– Sinfonia

Akademie Für Alte Musik Berlin olv. Bernhard Forck

Isabelle Faust, viool

Nikolaus Matthes (*1981)

1. Jesu, geh zu deiner Pein

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

Uit: Laß, Fürstin, laß noch einen Strahl (Trauer-Ode), BWV 198

2. – Lass, Fürstin, Lass Noch Einen Strahl

3. – Der Ewigkeit Saphirnes Haus

Tenor: Gerd Türk;

Bach Collegium Japan, Masaaki Suzuki

Uit: Messe h-Moll, BWV 232

4. I. Kyrie “Kyrie eleison” (Chor)

Chor & Orchester Der J.S. Bach-Stiftung, olv Rudolf Lutz

Uit: Weihnachtsoratorium, BWV 248

5. – Part 1/ Jauchzet, Frohlocket, Auf, Preiset Die Tage

6. – Part 4/ Immanuel, O Susses Wort

Chor & Orchester Der J.S. Bach-Stiftung, olv Rudolf Lutz

Miriam Feuersinger, Sopraan

Tobias Wicky, Bas

Uit: Messe h-Moll, BWV 232

7. XX. Credo “Confiteor” (Chor)

8. XXVII. Agnus Dei (Alt)

Chor & Orchester Der J.S. Bach-Stiftung, olv Rudolf Lutz

Alex Potter, Altus

Uit: Goldberg Variations, BWV 988

9. – Variatio 1

Mahan Esfahani, klavecimbel

Podcast over Bach, aflevering 60

Markus Passion van Nikolaus Matthes, deel 2



In deze aflevering een gesprek met de Zwitserse componist en musicoloog Nikolaus Matthes. Matthes heeft een paar jaar gewerkt aan een geheel nieuwe versie van de Markus Passion gebaseerd op de bestaande tekst van Picander, die Bach ook gebruikte voor zijn Markus Passion. Maar Matthes heeft juist nieuwe muziek gecomponeerd en met een zeer verrassend resultaat. Hoewel het voor Matthes geen doel was om een reconstructie te maken, is hij opgegroeid met de muziek van Bach. Hij heeft daarnaast internationale solisten gekozen die juist veel te horen zijn bij uitvoeringen van werken van Johann Sebastian Bach. En bij het componeren van de nieuwe muziek, was het evangelie van Markus en was de tekst van Picander zijn leidraad. De invloeden van Bach, het idioom van Bach, is duidelijk te horen. Een zeer verrassend werk vinden wij.

Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

0. Tune Bach & Co

Uit: Sonate voor viool en klavecimbel nr.4 in c-klein, BWV 1017: (Largo)

Janine Jansen & Friends

Nikolaus Matthes (1981)

Uit: Matthes Markus Passion:

1. 37a REZITATIV Er pflegete aber ihnen auf das Oster-Fest

2. 37b CHOR Creutzige ihn – I

3. 37c REZITATIV Pilatus aber sprach zu ihnen

4. 37d CHOR Creutzige ihn – II

5. 43a REZITATIV Und es war um die dritte Stunde

6. 43b CHOR Pfui dich, wie fein zerbrichst du den Tempel

7. 43c REZITATIV Desselben gleichen die Hohen-Priester

8. 43d CHOR Er hat andern geholffen

9. 43e REZITATIV Und die mit ihm gecreutziget waren

10. 44 CHORAL Keinen hat GOtt verlassen

11. 47d SINFONIA

12. 50 CHORUS Bey deinem Grab und Leichen-Stein

13. 13 ARIE – Bariton Ich lasse dich, mein JEsu, nicht

14. 36 ARIE – Bariton Will ich doch gar gerne schweigen

Koor en orkest: Gli Aspetti, olv Nikolaus Matthes. Maya Boog, sopraan; Annekathrin Laabs, alt; Daniel Johannsen en Georg Poplutz, tenoren en evangelisten (deze passion heeft twee evangelisten!); Matthias Helm, bas; Daniel Pérez, bas (Jezus).

Podcast over Bach, aflevering 59. Markus Passion – Nikolaus Matthes, deel 1.



In deze aflevering een gesprek met de Zwitserse componist en musicoloog Nikolaus Matthes. Matthes heeft een paar jaar gewerkt aan een geheel nieuwe versie van de Markus Passion gebaseerd op de bestaande tekst van Picander, die Bach ook gebruikte voor zijn Markus Passion. Maar Matthes heeft juist nieuwe muziek gecomponeerd en met een zeer verrassend resultaat. Hoewel het voor Matthes geen doel was om een reconstructie te maken, is hij opgegroeid met de muziek van Bach. Hij heeft daarnaast internationale solisten gekozen die juist veel te horen zijn bij uitvoeringen van werken van Johann Sebastian Bach. En bij het componeren van de nieuwe muziek, waren het evangelie van Markus en de tekst van Picander zijn leidraad. De invloeden van Bach, het idioom van Bach, is duidelijk te horen. Een zeer verrassend werk vinden wij.

Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

0. Tune Bach & Co

Uit: Sonate voor viool en klavecimbel nr.4 in c-klein, BWV 1017: (Largo)

Janine Jansen & Friends

Nikolaus Matthes (1981)

Uit: Matthes Markus Passion:

1. 01 CHORUS Geh, Jesu, geh zu deiner Pein

2. 04 REZITATIV Jesus aber sprach Lasset sie zufrieden

3. 05 CHORAL Mir hat die Welt trueglich gericht

4. 09 ARIE – Tenor Mein Heyland, dich vergess ich nicht

5. 21 ARIE – Alt Falsche Welt, dein schmeichelnd Kuessen

6. 25 CHORAL Ich will hier bey dir stehen

7. 27a REZITATIV Und sie fuehreten JESUM zu dem Hohen-Priester

8. 27b CHOR Wir haben gehoeret, dass er sagete

9. 27c REZITATIV Aber ihr Zeugniss stimmete noch nicht ueberein

Koor en orkest van Gli Aspetti olv Nikolaus Matthes

Maya Boog, sopraan; Annekathrin Laabs, alt; Daniel Johannsen en Georg Poplutz, tenoren en evangelisten (deze passion heeft twee evangelisten!); Matthias Helm, bas; Daniel Pérez, bas (Jezus)

 

(Uitgelichte foto: Bettina Brotbek Fotografie)

Podcast over Bach, aflevering 58

‘Bach en de Dood’ – deel 8



In de komende afleveringen van Bach & Co onderzoeken we hoe de mensen in de tijd van Johann Sebastian Bach omgingen met de dood.

1727.

Bach componeert de Leipziger solo cantate voor bas: ‘Ich habe genung’, BWV 82.

We noemen het de voltooid leven cantate van Bach. In deze aflevering luisteren we naar de cantate en proberen deze te doorgronden in het licht van hoe Bach met de dood omging.

De aria ‘Schlummert ein’, als rustpunt via een slaapliedje, als overgave aan dood. Een van de mooiste aria’s van Johann Sebastian Bach naar ons oordeel.

Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

0. Tune Bach en de Dood

Uit: Ich Hatte Viel Bekümmernis, BWV 21

– Sinfonia

Akademie Für Alte Musik Berlin olv. Bernhard Forck

Isabelle Faust, viool

Uit de cantate ‘Ich have genung’, BWV 82:

1. Aria “Ich Habe Genug”

2. Recitativo/ Ich Habe Genug! Mein Trost Ist Nur Allein

3. Aria/ Schlummert Ein, Ihr Matten Augen

4. Recitativo/ Mein Gott! Wann Kommt Das Schöne Nun!

5. Aria/ Ich Freue Mich Auf Meinen Tod

Le Concert Lorain olv. Stephan Schultz

Christoph Prégardien, bariton

 

Uit de cantate ‘Ich have genung’, BWV 82a:

6. Aria/ Schlummert Ein, Ihr Matten Augen

7. Aria/ Ich Freue Mich Auf Meinen Tod

Capricornus Consort Basel olv. Peter Barczi

Miriam Feuersinger – sopraan

https://www.eduardvanhengel.nl/werken/BWV_82

8. Uit: “Laß, Fürstin, laß noch einen Strahl”, BWV 198:

I. Coro “Laß, Fürstin, laß noch einen Strahl”

Collegium Vocale Gent olv Philippe Herreweghe

(uitgelichte afbeelding: Christoph Prégardien, foto: Jean-Baptiste Millot)

Podcast over Bach, aflevering 57

‘Bach en de Dood’ – deel 7

In de komende afleveringen van Bach & Co onderzoeken we hoe de mensen in de tijd van Johann Sebastian Bach omgingen met de dood.

Bij het maken van de Matthäus Passion ondervond Bach veel weerstand van de gemeenteraad van Leipzig. Het mocht niet te ‘Operahaft’ zijn, en belangrijk, het moest de kerkgangers aanzetten tot berouw, tot tranen. Hoe verwerkt Bach het sterven in her relaas van Mattheus?

Fragmenten van:

Johann Sebastian Bach (1685–1750)

0. Tune Bach en de Dood

Uit: Ich Hatte Viel Bekümmernis, BWV 21

– Sinfonia

Akademie Für Alte Musik Berlin olv. Bernhard Forck

Isabelle Faust, viool

Uit de Mathäus Passion, BWV 244:

1 – 01. Chor. “Kommt, ihr Töchter, helft mir klagen”

2 – 19. Recitative and Chorale. “O Schmerz, hier zittert das gequälte Herz” (Tenor)

3 – 20. Aria and Chorus. “Ich will bei meinem Jesu wachen” (Tenor)

4 – 18. Recitative. “Da kam Jesus mit ihnen zu einem Hofe” (Evangelist, Jesus)

5 – 06. Aria. “Buss und Reu” (Alt)

6 – 52. Arie. “Können Tränen meiner Wangen” (Alt)

7 – 57. Arie. “Komm, süsses Kreuz” (Bass)

8 – 60. Arie und Chor. “Sehet, Jesus hat die Hand” (Alt) 9 – 61. Rezitativ und Chor. “Und von der sechsten Stunde an” (Evangelist, Jesus) 10- 62. Choral. “Wenn ich einmal soll scheiden”

11- 65. Arie. “Mache dich, mein Herze, rein” (Bass) 12- 67. Rezitativ und Chor. “Nun ist der Herr zur Ruh gebracht” (Bass, Tenor, Alt, Sopran) 13- 68. Chor. “Wir setzen uns mit Tränen nieder”

Chor & Orchester Der J.S. Bach-Stiftung, Rudolf Lutz

Sopran: Joanne Lunn

Alt/Altus: Margot Oitzinger

Tenor: Charles Daniels

Bass: Peter Harvey, Wolf Matthias Friedrich

https://www.eduardvanhengel.nl/werken/BWV_244

13. Uit: “Ich Habe Genug”, BWV 82

– Arie, Ich Habe Genug (Bass)

Dunedin Consort – John Butt

Bass: Matthew Brook

 

(uitgelichte afbeelding: De kruisafneming door Peter Paul Rubens, foto: Remi Jouan)