Günlerin Götürdüğ‪ü‬ Magic Circus

Yine karşınızda Günlerin Götürdüğü... Peki, ya günlerin getirdiği? Anlatalım:

2022 Mayıs'ında, Ankara'da yeni bir sanat mahfili açıldı: Yermekân. Karamsarlığın, gerçekçilikten ibaret olduğunu düşündüğümüz halde heyecanlandık; mekâna sızmayı başardık. "Günlükten Edebiyata, Edebiyattan Tarihe" başlıklı söyleşilerin, 11 Kasım 2022'de gerçekleşen üçüncüsüne Caesar Čiček'in de dâhil olmasıyla, bir bölümü daha aradan çıkardık. ilk defa seyircilerle bir arada olmanın haklı gururunu yaşadık.

İstanbullu yazar Zaven Biberyan'ın Karıncaların Günbatımı romanı üzerinden Türkiye'nin 1940'lı yıllarını konuştuk bu sefer. Türkiye'de gayrimüslim olmayı, Varlık Vergisi'ni, II. Dünya Savaşı'nı konuşmakla kalmadık; insanın kendine karşı verdiği savaşı, insan olmanın zorluğunu konuştuk, kaplumbağa olmanın yeterli olacağı kanısına vardık. Yılların götürdüğünü konuştuk velhasıl, 1940'lı yılların götürdüğünü.

Yermekân'a ve bizi dinlemeye gelen herkese çok teşekkür ederiz, yine bekleriz!



Bahsedilen Eserler:


Zaven Biberyan, Karıncaların Günbatımı.
Zaven Biberyan, Mahkûmların Şafağı.
Ayhan Aktar, Varlık Vergisi ve Türkleştirme Politikaları.
Faik Ökte, Varlık Vergisi Faciası.
Albert Camus, Yabancı.
Turgut Uyar, Korkulu Ustalık.
Yılmaz Güney, Yol.

Gününüzü götüren program Günlerin Götürdüğü, yine kendini unutturduğu anda geri döndü; ama döndüğü yer, bıraktığı yer değildi. Kendi içimizde çıktığımız yolculukta o kadar mesafe kat ettik ki geri dönüş yolunu kaybettik. Fakat geldiğimiz yerde kafa dengi hiç kimseyi göremedik. "Bütün insanlık nerede?" dedik, elimizi alnımıza siper edip, ufka baktık; aptalları, aptallığı gördük. Aptallar komikti, güldük; kalabalıktılar, öfkelendik. Bir Köroğlu bir Ayvaz, ancak konuşabildik:


Mercimek mi, ezogelin mi, domates mi? Vincent van Gogh'un en sevdiği çorba hangisi?
Max Horkheimer'ın Akıl Tutulması'nı hâlâ okumadınız mı? Plebler sizi...
Woke Culture, Cancel Culture... What about counter-culture, profane culture?
Mademki plebsiniz, Proleter dinleyiniz: https://open.spotify.com/artist/5dCpFeKxLbycrnsjWZjha8?si=cX_1iwTHS82Dtgw9lAReMg

"I read the news today—oh, boy!"

— The Beatles, "A Day in the Life".

Dipten ve derinden gelen sesiyle intellectual garage punk tarzını yaratan, lo-fi'dan ödün vermeyen program, Günlerin Götürdüğü tüm umutsuzluğuyla homurdanmaya devam ediyor.

Sömürü düzenini bu sefer 1990'ların kayıp ruhuyla, grunge'ın umutsuz isyankârlığıyla, İngiltere üzerinden eleştirdik. Liberallerin kibrinden bir kez daha tiksindik. Dünyada aklı başında pek insan kalmadığını, üstelik aklı başında olanların bile büyük bir ukalalıkla zırvaladığını görünce hayret ettik. Haliyle, her zamanki gibi küfrettik. Fakat biz bu küfürleri ne Kemal Sunal'dan ne de Cem Yılmaz'dan öğrendik. Sadece çaresizdik.

Bu sefer kitaplardan bahsetmedik; fakat İrlandalı yazar Keith Ridgway ile İngiliz yazar Evelyn Waugh'yu anmadan edemedik.

Meraklısı için bahsedilen ve kullanılan eserler:


Temple of the Dog, "Hunger Strike."
Metallica, "Fuel."
Bulutsuzluk Özlemi, "Acil Demokrasi."
Bulutsuzluk Özlemi, "Evinde Gitarın Var mı?"
Death, Symbolic.
Death, "Crystal Mountain."

Intellectual garage punk türünün ilk örneği Günlerin Götürdüğü ağır aksak da olsa ilerlemeye devam ediyor. Günler alıp götürmeye, hayaletlerse içimizden koparmaya devam ederken biz edebiyat hakkında edepsizce konuşmayı seçtik: Modernliğin yükünü taşımayı reddedip peygamber üslubuyla kendi kutsal kitabını yazan İsmet Özel, niçin İkinci Yeni kavminin helak olduğunu söylüyor? Kitapta öyle mi yazıyor? Kitaba, yani Şiir Okuma Kılavuzu'na göre Türkiye'de şiir yazılmıyor, yazılamıyor. Yazılanlar gericiliğe hizmet ediyor; çünkü hayıflanmaktan başka bir amaç taşımıyor. İyi de kaç kişi şiir okuyor, kaç kişi politik tavrını şiir okuyarak kazanıyor? Peki kılavuz ortadan kalkınca kerteriz noktası ne yana düşüyor? Kılavuzsuz, kerterizsiz kalanlar; Refik Anadol ve Esra Gülmen yüzünden hep aynı sabaha mı uyanıyor? Cumhuriyetimizin akim kalan aydınlanma hamlesi olan Halkevlerinden absürt fragmanlar ise kara mizaha kerteriz olmayı sürdürüyor.

Evet, küfrediyoruz, hatta az bile söylüyoruz; çünkü Teoman'a katılıyoruz: "Kişisel bir şey değil bu, yaşamak zor buralarda."

Evet, şiir okuyoruz; ama fonda çalan müziği de kendimiz besteliyoruz: Made by Magic Circus.

Meraklısı için bahsi geçen eserler:


İsmet Özel, Erbain.
İsmet Özel, Of Not Being a Jew.
İsmet Özel, Şiir Okuma Kılavuzu.
Akif Kurtuluş, Daktilo Yazıları.
Turgut Uyar, Korkulu Ustalık.
Turgut Uyar, Büyük Saat.
Will Gompertz, Pardon Neye Bakmıştınız?
Metin Eloğlu, İstanbullu.
Sabahattin Ali, Yeni Dünya.
Sabahattin Ali, Mahkemelerde.
Sevgi Soysal, Yürümek.
Murat Uyurkulak, Bazuka.
Richard Llewellyn, How Green Was My Valley.

Her zamanki gibi uzun bir aranın ardından Günlerin Götürdüğü, bu sefer ikinci sezonuyla; zıpkın gibi, fişek gibi bir bölümle geri döndü. Murat Can Kabagöz ile Caesar Čiček; Karl Marx'tan Mustafa Sarıgül'e, Jean-Paul Sartre'dan Tosun Paşa'ya, değinmedik mevzu bırakmadı. Asıl mevzu ise Perry Anderson'ın Batı Marksizmi Üzerine Düşünceler kitabından hareketle, sosyalist teorinin pratikten kopuşu; bu kopuşun ise modernleşme sürecinin getirdiği "dekadans"tan, yani çözülmeden bağımsız düşünülemeyeceği.

Yer yer küfre girdik; çünkü Frank Zappa'nın dediğini unutmadık: "Şarkılarımda küfretmeseydim, insanları dövmek zorunda kalabilirdim." Üstelik biz şarkı yazmadığımız gibi, kesin dayak yeriz.

Meraklısı için bahsi geçen yayınlar:


Metin Eloğlu, Sultan Palamut.
Ahmet Rasim, Şehir Mektupları.
Abdülhak Hamit Tarhan, "Makber".
Ahmet Haşim, Gurabahane-i Laklakan.
Ahmet Haşim, Bize Göre.
Perry Anderson, Batı Marksizmi Üzerine Düşünceler.
Karl Marx, Feuerbach Üzerine Tezler.
Karl Marx, 1844 El Yazmaları.
Karl Marx, Grundrisse.
Kazimir Malevich, "Siyah Kare".
Marcel Duchamp, "Nude Descending a Staircase".
Marcel Duchamp. "King and Queen Surrounded by Swift Nudes".
Jean-Jacques Rousseau, Bilimler ve Sanatlar Üzerine Söylev.
Max Horkheimer, Akıl Tutulması.
György Lukacs, Tarih ve Sınıf Bilinci.
Jean- Paul Sartre, Yöntem Araştırmaları.
Ulus Baker, Sanat ve Arzu.
Hüseyin Kıran, Madde Kara.

Bir Gün Tek Başına romanında geç '50'li yılların şehir hayatı, öğrenci hareketleri ve Türkiye'nin entelektüel taşralığı.
Hatasıyla sevabıyla Orhan Pamuk edebiyatı.
Dersini çalışıp yazmak mı, gündelik hayatın içinden yazmak mı?
Klasik roman ve post-modern roman mevzuu.

Meraklısı için bahsedilen yayınlar:


Vedat Türkali, Bir Gün Tek Başına.
Orhan Pamuk, Cevdet Bey ve Oğulları.
Orhan Pamuk, Sessiz Ev.
Orhan Pamuk, Beyaz Kale.
Orhan Pamuk, Kara Kitap.
Orhan Pamuk, Yeni Hayat.
Orhan Pamuk, Kar.
Orhan Pamuk, Kafamda Bir Tuhaflık.
Orhan Pamuk, Veba Geceleri.
Marshall Berman, "Orhan Pamuk and Modernist Liberalism."
Friedrich Engels, Anti-Duhring.
Karl Marx, Grundrisse.
György Lukacs, Tarih ve Sınıf Bilinci.