6 episoder
Vísindaknokkar Vísindaknokkar
-
- Videnskab
Hetta poddvarpið, er sprottið úr einari blanding av forvitni, og eldhuga fyri at læra og miðla vitan.
Endamálið er at lýsa gransking í Føroyum, umframt at lýsa ymisku møguleikarnar fyri at nema sær náttúruvísindarliga útbúgving og starv, bæði heima og í útlegd.
Hetta verður gjørt, við at bjóða granskarum ein pall har tey kunnu miðla tí gransking sum fer fram í løtuni, umframt áhugaverda og týdningarmikla gransking sum longu er framd.
Ynski okkara er at verða ein miðil, ið ger tað lættari fyri ein og hvønn FORVITNISKNOKK, at fáa atgongd til náttúruvísindaliga vitan, sum hevur serligan týdning fyri Føroyar og okkum føroyingar.
Finn okkum á Facebook og Instagram.
Allir tónarnir, sum vit hava brúkt í okkara poddvarpi eru frá: Flawed Mangoes
All soundtracks in this podcast are the courtesy of: Flawed Mangoes
-
#5: Inflammatión og metabolisma, Helga Ellingsgaard, PhD.
Gesturin hesaferð er Helga Ellingsgaard, granskari á TrygFondens Center for Aktiv Sundhed á Ríkissjúkrahúsinum.
Vit práta um IL-6 og hvussu tað vísir seg at hava ávirkan á inkretinið GLP1 (eisini kent sum tað virkandi evnið í heilivágunum Wegovy og Ozempic), metabolismuna og feitt mobilisering.
Helga greiður eisini frá hvussu luttakarir í teirra granskingarverkætlanum ofta vera kannaði bæði við at máta isotopar í blóð- og vevnaðarroyndum. -
#4: Norn kyknur. Bjørt Katrinardóttir Kragesteen, PhD í mýlalívfrøði og arvalæru
Hesaferð hava vit eina spennandi samrøðu við Bjørt Katrinardóttir Kragesteen, PhD í mýlalívfrøði og arvalæru, um Norn kyknur, sum hon hevur staðið fyri at finna og lýsa.
Vísindaliga greinin hjá Bjørt og starvsfeløgum hennara er at finna her:
www.nature.com/articles/s41591-023-02314-7
Í hesum táttinum verður Human Cell Atlas eisini nevnt. Sí meir her:
Human Cell Atlas – To create comprehensive reference maps of all human cells—the fundamental units of life—as a basis for both understanding human health and diagnosing, monitoring, and treating disease.
Vísindaknokkar er stuðlað av Amplexa Genetics.
Amplexa Genetics hevur onga ávirkan á innihaldið í poddvarpinum.
Tónleikurin er frá: Flawed Mangoes -
#3 Alduorka í Føroyum. Bárður Joensen, PhD.
Vit práta við Bárður Joensen, PhD, um møguleikarnar fyri at útvinna og gagnnýta alduorku í Føroyum. Bárður hevur m.a. kannað umstøðurnar fyri at seta alduorkuverk út í Føroyum, umframt um tað kann loysa seg.
Vísindaknokkar er stuðlað av Amplexa Genetics. Amplexa Genetics hevur onga ávirkan á innihaldið í poddvarpinum.
Tónleikurin í poddvarpinum er frá Flawed Mangoes. -
#2: August G. Wang, professari og serlækni innan psykiatri
Poddlýsing:
Gesturin hesaferð er August G. Wang, professari og serlækni innan psykiatri. Umframt drúgvar royndir, sum granskari hevur August eisini starvast innan psykiatriina bæði í Føroyum og Danmark.
Vit hoyra um hansara yrkisleið og gransking sum hevur snúð seg um m.a. Sjálvmorð og sjálvmorðsroyndir í Føroyum, samanborið við londini rundanum okkum og eisini um týdningin av ílegufyribrigdum í samband við sálarligar sjúkur.
Keldutilvísingar:
Arvaligheit viðv. ADHD: Genetics of attention deficit hyperactivity disorder - PubMed (nih.gov)
Dimma.fo | Nýtslan av heilivági fyri ADHD er fýra faldað upp á sjey ár
https://nhwstat.org/health/pharmaceutical-products/prevalence/adhd-medicine-centrally-acting-sympathomimetic
Psykiatriens dilemma | Se online her | DRTV
Vísindaknokkar er stuðlað av Amplexa Genetics.
Amplexa Genetics hevur onga ávirkan á innihaldið í poddvarpinum.
Tónleikurin er frá: Flawed Mangoes -
#1: Noomi Oddmarsdóttir Gregersen, PhD, verkætlanarleiðari fyri FarGen
Í fyrsta tátti av Vísindaknokkum snýr prátið seg um arvaíløgur og FarGen verkætlanina.
Vit hoyra um FarGen verkætlanina, hvussu dáturnar verða innsavnaðar - og tryggjaðar, og hvat endamálið við verkætlanini er.
Gesturin í hesum táttinum er Noomi Oddmarsdóttir Gregersen, sum hevur eina PhD í mílalívfrøði (molekylærbiologi) og til dagligt starvast sum verkætlanarleiðari á FarGen og harumframt er limur í etiska ráðnum.
Í táttinum verður ein grein nevnd, har SNP (Single nucleotide polymorphism) frá føroyingum verður samanlíknað við finnar og ikki-finskar europearar. Greinin er at finna her:
FarGen: Elucidating the distribution of coding variants in the isolated population of the Faroe Islands - PubMed (nih.gov)
(PMID: 36404349)
Allur tónleikurin sum er at hoyra í Vísindaknokkum, er frá Flawed Mangoes. -
Introtáttur til Vísindaknokkar
Vertirnir Annetta og Durita greiða frá hvussu Vísindaknokkar blivu til og hvat ætlanin er við poddvarpinum.