De Taxioorlog | BNR BNR Nieuwsradio

‘Als we alle taxi’s nu aan de kant zetten, dan heb je de grootste drugsvangst van Nederland’. Ruim 20 jaar na de liberalisering van de taximarkt is het nog altijd onrustig in de taxiwereld. De concurrentie is groot en de kwaliteit laat vaak te wensen over. Daarom gaan chauffeurs op zoek naar alternatieve manieren om geld te verdienen.

Uber beheerst sinds de introductie van het bedrijf in Amsterdam in 2012 een groot deel van de taximarkt. Omdat het officieel ‘georganiseerd vervoer’ is, en daardoor niet valt onder de opstapmarkt, hoeven deze taxi’s zich niet aan alle regels te houden waar ‘gewone’ chauffeurs dat wel moeten. Zo rijden platformtaxi's niet met een daklicht en gelden voor hen geen maximumtarieven.

Wethouder Melanie van der Horst, portefeuillehouder van Verkeer, vervoer en luchtkwaliteit: ‘Nergens rijden zoveel taxi’s als in Amsterdam. Bijna een kwart van het verkeer in de binnenstad is taxi’. De gemeente kan alleen maar handhaven op de opstap taxi’s, en heeft niets te zeggen over de Ubers van deze wereld. En dat is natuurlijk oneerlijk'.

Voor de oorspronkelijke chauffeurs in Amsterdam is het sappelen sinds de komst van die bedrijven. De weinige ritjes leveren niet genoeg op. Dan is de verleiding groot om 'ja' te zeggen tegen het vervoeren van een lucratief – vaak schimmig - vrachtje, bevestigt een onderzoek van Bureau Beke, dat in 2021 uitkwam. Soms worden complete taxibedrijven opgezet die nooit een persoon vervoeren.

De taxioorlog: hoe zat het ook alweer?

Tot het jaar 2000 was een beperkt aantal taxivergunningen beschikbaar in de hoofdstad. Die vergunningen waren duur in aanschaf, maar eenmaal in bezit was je verzekerd van werk en inkomen. Dit systeem werkte goed, al had de Taxi Centrale Amsterdam wel het monopolie.

Een nieuwe wet maakte een einde aan die uitzonderingspositie. De taximarkt werd geliberaliseerd. Vergunningen werden voor iedereen en door het hele land beschikbaar, zonder de hoge prijzen die daar eerder voor moesten worden betaald. Tot grote woede van chauffeurs van het eerste uur, want hun duurbetaalde vergunningen waren ineens niets meer waard. Dit werd het startpunt van de taxioorlog.

Over de maker

Sander ‘t Sas (Amsterdam, 1975) is documentairemaker en tv verslaggever bij EenVandaag. In 2023 kwam De Taxioorlog uit, een podcast bij BNR. Recent verscheen het gelijknamige boek bij uitgeverij Nieuw Amsterdam.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

In de zomer van 2023 besluit de gemeente Amsterdam om de Weesperstraat af te sluiten, bij wijze van proef. Het is een hoofdader in het Amsterdamse verkeer. De gemeente wil de binnenstad autoluw maken, want dat zou beter zijn voor het milieu. De afgesloten straat is weliswaar verkeersluw, maar de drukte op andere straten neemt enorm toe. Dat leidt dan weer tot enorme verkeersoverlast, waardoor overal mensen te laat komen.

De gemeente wil meer proeven zoals die op de Weesperstraat, en dat is tegen het zere been van de taxichauffeurs. Ze kunnen hun klanten niet op de bestemming afzetten of moeten tientallen kilometers omrijden om op de plek van bestemming te komen. Niet alleen de chauffeurs zijn boos, maar ook de omwonenden.

Het is het zoveelste voorbeeld van dat de taxichauffeurs en de gemeente met elkaar overhoop liggen. Waar Jan den Hartog en Cees Meester twintig jaar geleden voorop liepen in de strijd tegen de gemeente, werpt chauffeur Stef Keij zich nu op als leider voor een rechtvaardiger taxibeleid.

Er wordt nog steeds gewerkt met wetgeving uit het jaar 2000. Het idee was dat marktwerking ervoor zou zorgen dat de kwaliteit van de taxi’s zou toenemen, en dat de prijzen zouden gaan dalen. Alleen is de wereld wel een beetje veranderd. Taxi’s kun je bestellen middels een app, en iedereen kan taxichauffeur worden.

De branche is zeer gevoelig voor ondermijning en het is erg makkelijk om zwart geld wit te wassen. Dat gebeurt dan ook op grote schaal. Dat zou je als gemeente niet moeten willen, en daarom moet je het beroep beter beschermen middels een gedegen taxiwet die aansluit bij de huidige tijdsgeest. Maak de drempel hoger om taxichauffeur te worden, voer de vakbekwaamheidstoets en het ondernemersexamen weer in. Échte chauffeurs zijn ontevreden over het huidige beleid, en die groep wordt alleen maar groter.

Over de maker

Sander ‘t Sas (Amsterdam, 1975) is documentairemaker en tv verslaggever bij EenVandaag. In 2023 kwam De Taxioorlog uit, een podcast bij BNR. Recent verscheen het gelijknamige boek bij uitgeverij Nieuw Amsterdam.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

‘Ze verkopen pillen en coke’. Criminaliteit in de taxiwereld is van alle tijden, al is de taxiwereld nu gevaarlijker en crimineler dan 25 jaar geleden. Er wordt op allerlei manieren gesjoemeld om een beeld neer te zetten dat niet helemaal overeenkomt met de werkelijkheid. Zo komt het aantal chauffeurs op de payroll niet overeen met het aantal chauffeurs op de weg en zijn er adresjes waar de kilometerstand van de auto’s kan worden veranderd.

Met de komst van platformen als Uber zijn nu zoveel taxi’s in Amsterdam dat controle eigenlijk onmogelijk is geworden. Daarnaast heerst er een enorm personeelstekort bij de politie.  

25 jaar geleden werden chauffeurs door criminelen onder druk gezet, gechanteerd en bedreigd. Ook de reclassering speelde een dubieuze rol. De taxibranche leek een ideale plek om veroordeelden te begeleiden naar de opbouw van een leven zonder criminaliteit.  

Dagelijks rijden er zo’n 2800 taxi’s rond in Amsterdam, en die vervoeren lang niet altijd personen. Het zijn gesloten circuits waar altijd handel is. Drugs zijn overal te regelen, en datzelfde geldt voor prostituees. Ook criminelen willen weleens van A naar B en maken dan gebruik van chauffeurs waar ze wel vaker mee ‘samenwerken’.  

Ook nu nog is de taxibranche is in de greep van de georganiseerde misdaad. Beruchte crimineel John Mieremet heeft in het verleden gesuggereerd de eigenaar te zijn van de Taxi Centrale Amsterdam, maar het OM heeft dit nooit kunnen bewijzen. Jan en Cees zijn hier echter van overtuigd.

Over de maker

Sander ‘t Sas (Amsterdam, 1975) is documentairemaker en tv verslaggever bij EenVandaag. In 2023 kwam De Taxioorlog uit, een podcast bij BNR. Recent verscheen het gelijknamige boek bij uitgeverij Nieuw Amsterdam.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Twintig jaar na de Taxioorlog is het nog steeds chaos in de Amsterdamse taxiwereld. Chauffeurs zijn ontevreden. Er is te weinig werk, en teveel concurrentie. Daar zitten chauffeurs tussen die geen passagiers meenemen, maar andere vrachtjes. Opnieuw wordt de strijd gevoerd tegen nieuwkomers op de markt.

Verslaggever Sander 't Sas duikt in de Amsterdamse taxiwereld voor seizoen twee van De Taxioorlog. Hoe verschilt de oude taxioorlog van de nieuwe? En krijgen chauffeurs Jan den Hartog en Cees Meester eindelijk antwoord op de vragen die ze al 25 jaar stellen? 

Luister vanaf 15 mei naar seizoen 2 van de Taxioorlog.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

“Als jullie oorlog willen, dan krijgen jullie oorlog!” Woedende taxichauffeurs komen in opstand tegen de nieuwe taxiwet. De wet is volgens hen met Haagse arrogantie gemaakt en betekent het einde aan het monopolie van de Taxi Centrale Amsterdam. En dat pikken de chauffeurs, die zich flink in de schulden hebben gestoken om zich aan te kunnen sluiten bij de TCA, absoluut niet. Al snel ontmoet verslaggever Sander ’t Sas chauffeurs Cees Meester en Jan den Hartog, die de troepen taxichauffeurs aanvoeren.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR. Sander maakt als jonge verslaggever de taxioorlog mee, en bewaarde alle geluidsfragmenten jarenlang in zijn persoonlijke archief. Met de verhalen van Jan en Cees schetsen die fragmenten een ontluisterende beeld, én komen ze samen tot nieuwe inzichten.

Over de aflevering: Tot 2000 had Amsterdam slechts één taxicentrale: de Taxi Centrale Amsterdam (TCA), dat een beperkt aantal auto’s met taxilicentie had rondrijden in de hoofdstad. Aangesloten chauffeurs staken zich voor tonnen in de schulden om zo’n licentie te bemachtigen. Dat loonde, want chauffeurs waren hierdoor verzekerd van werk en de prijzen konden kunstmatig hoog worden gehouden.

Een nieuwe taxiwet maakte een einde aan het monopolie van de TCA waardoor de markt in 2000 werd geliberaliseerd. Met andere woorden: de duurbetaalde licenties waren niets meer waard, en andere taxibedrijven gingen er met de klandizie vandoor.

Geweld en intimidatie wordt door de TCA-chauffeurs niet geschuwd om hun boosheid te uiten. Ze zijn woedend op de overheid, maar vieren hun frustraties bot op rijders van de nieuwbakken concurrent TaxiDirect.

Cees Meester is chauffeur en manusje van alles van de TCA. Hij loopt bij de demonstraties voorop, evenals Jan den Hartog. TaxiDirekt directeur Peter Fonkert maakt zich zorgen om zijn chauffeurs, die met honkbalknuppels in elkaar worden geslagen. Ook wordt een kritisch gemeenteraadslid korte tijd ‘ontvoerd’ door chauffeurs die hem even de waarheid willen vertellen. TCA-directeur Dick Grijpink ,die geen blad voor de mond neemt, lijkt het geweld tegen TaxiDirekt aan te moedigen, door aan te bieden de advocaatkosten te betalen voor chauffeurs die in de problemen komen.

Over BNRBNR is met ruim 5 miljoen luisteraars per maand volgens de NLO-ranker de tweede podcastuitgeverij van Nederland. Je vindt de podcasts van BNR op alle podcastapps. Als je ‘De Taxioorlog’ interessant vond, luister dan ook eens naar Hoge Bomen, Jumbo, van supermarkt tot superkracht.

Foto: © ANP / Jörgen Caris

Taxi Oorlog/ De Taxi Oorlog/ De Taxioorlog/ De Taxi-oorlog
See omnystudio.com/listener for privacy information.

“Ondernemersrisico.” En daarmee is de kous af voor Den Haag. Daar nemen de duizenden taxichauffeurs van de TCA echter geen genoegen mee. Het geweld zwelt aan, niet in de laatste plaats aangestuurd door het bestuur en directie van de TCA. Ook politie en justitie hebben directeur Grijpink en bestuurders Hans Janmaat en Bub Van Gelderen op de korrel en beginnen een onderzoek. Cees en Jan besluiten samen te gaan werken met de politie.

De Taxioorlog is een journalistiek onafhankelijke productie van onderzoeksjournalist Sander 't Sas, in samenwerking met BNR. Sander maakt als jonge verslaggever de taxioorlog mee, en bewaarde alle geluidsfragmenten jarenlang in zijn persoonlijke archief. Met de verhalen van Jan en Cees schetsen die fragmenten een ontluisterende beeld, én komen ze samen tot nieuwe inzichten.

Over de aflevering:

Moeten de chauffeurs van de TCA, die tonnen betaalden voor nu waardeloze vergunningen, gecompenseerd worden? Oud-minister Max Rood wordt aangesteld om hierover een advies te geven, maar geeft de chauffeurs uiteindelijk nul op het rekest. “Dat is ondernemersrisico”, is zijn overtuiging.

De situatie op straat wordt er niet beter van, want nog steeds wordt hierdoor concurrenten het leven zuur gemaakt door boze TCA-chauffeurs. TaxiDirekt directeur Peter Fonkert laat zijn chauffeurs voor het oog van de media de standplaatsen oprijden, om op die manier aandacht te krijgen voor het directe geweld dat hierdoor wordt uitgelokt. Vaak grijpt de ME voor draaiende camera’s in, waardoor de taxioorlog deels via de media wordt gevoerd.

In de Amsterdamse taxiwereld gaan ondertussen geruchten dat de TCA-directie onderwerp van onderzoek is door Justitie. TCA-directeur Dick Grijpink bevestigt dit in een interview en steekt zijn woede hierover niet onder stoelen of banken.  

Taxichauffeur Cees Meester blijkt geen oproerkraaier, zoals zijn meeste collega’s hem zien, maar een informant van de Amsterdamse politie. Al lange tijd ziet hij dat er dingen binnen de TCA gebeuren die het daglicht niet kunnen verdragen en praat hierover met de politie.

Over BNRBNR is met ruim 5 miljoen luisteraars per maand volgens de NLO-ranker de tweede podcastuitgeverij van Nederland. Je vindt de podcasts van BNR op alle podcastapps. Als je ‘De Taxioorlog’ interessant vond, luister dan ook eens naar Hoge Bomen, Jumbo, van supermarkt tot superkracht. 

Foto: © ANP / Jörgen Caris

Taxi Oorlog/ De Taxi Oorlog/ De Taxioorlog/ De Taxi-oorlog
See omnystudio.com/listener for privacy information.