ئەدەبی کوردی - Kurdish literature Kurdish Poem Podcast

چێشتی مجێور ژیننامەی خۆنووسی مامۆستا ھەژار (عەبدولڕەحمان شەرەفکەندی) یە کە تێیدا باسی سەرگوزشتەکانی ژیانی خۆی دەکات. ئەمە یەکێکە لە پەڕتووکە دەگمەنەکانی ئۆتۆبیۆگرافی بە زمانی کوردی، کە مامۆستا ھەژار بە زمان و گێڕانەوەیەکی شیرین باسی خۆی و بەسەرھاتەکانی کردووە.[١] ئەم کتێبە بەنرخە پاش کۆچی دوایی مامۆستا هەژار بڵاو بۆتەوە.


گەشتێک لە گوڵزاری شیعر و پەخشانی هەژار
خوێندنەوەی ماجد مردوخ روحانی

All rights reserved belongs to Rūḥānī, Mājid Mardūkh , Please buy the orginal disc

ئەی کوردی خەفەت بار و بریندار و پەرێشان
ئەی میللەتی بێ پشت و بەبێ یاوەر و عوریان
جێماوی لەگەڵ نەوعی بەشەر تاقمی یاران
ماڵداری بەبێ ماڵ و سەری بێ سەر و سامان
ڕاستۆ بە لەخەو سەیری بکە عالەمی ئیمکان
کوردینە ئیتر خزمەتی ئەغیار هەتا کەی؟
شوێن کەوتنی بێگانەیی خونخوار هەتاکەی؟
دڵپاکی لەگەڵ عەقرەبی چزدار هەتا کەی؟
هەڵگرتن و ماچکردنی ڕەشمار هەتا کەی؟
عالەم هەموو خەندان و ئەتۆش زاری و گریان
کوردینە وەرن حاڵی ببن زاری و شینم
بۆچ وا بەخەم و قوڕ بەسەر مات و حەزینم
وا من ئەمرم بۆ وەتەنم دیدە گرینم
لەم حاڵەتی مەحکوومیە بێزار لە ژینم
هاوارە دەسا غیرەتێ ئەی کۆمەڵی شێران
ئەو ڕۆژە کە مەیدانی مەقاماتی خوایە
مەیدانی حەسابات و گوناهان و جەزایە
ئەوباڵی ئەم ئەوزاعە لەسەر پیاوی بەڵایە
بڕوانە چ غەوغایە چ هاوار و هەرایە
یەک ڕاوکەری... و یەکێ پاس کەری....
ئەی کوردی ستەمدیدە هەتا کەی لە مەلالا
بێگانە لەسەر نێعمەتی تۆ وا لە جەلالا
بەو خوێنە قەسەم جارییە ئەمڕۆ لە شیمالا
بێ خوێن نییە سوودت لە جواب و لە سوئالا
گەر مەردی وەرە حازرە سەربازی و موریدان
سەد خۆزگە بەوەی مرد و نەما ناوی لە کایە
بێ خەم لە خەمی هام وەتەن و باوک و برایە
دووبارە دووسەد خۆزگە بەوەی غەرقی فەنایە
نازانێ کە ئەوزاعی زەمانە لە چ دایە
سا من چی بکەم دەربەدەر و بێکەس و حەیران؟
خۆ من بە تەمای تاجی کەی و تەختی قەجەڕ نیم
خاوەن قەڵەمم ساحبی شمشێر و سپەر نیم
دانیشتووی سەر ماڵم و سەیاحی سەفەر نیم
چی بکەم وەکوو یارانی ترم بێ سەر و دەر نیم
تا ڕۆح لەبەدەنمایە ئەنووسم خەمی کوردان
ئەی کوردی جەفا دیدە بەسە قەیدی ئەسارەت
نادان بە کوتەک حاڵییە دانا بە ئیشارەت
ئەم شینی منە بگرە لە دڵ مەیدە بە غارەت
تاکەی بە کزی و لارەملی بەند و نەزارەت؟
هەی هاتە دە هەی هاتە ئەیا جەمعی دلێران

یه دوسی دیرم

هێمن - ناڵەی جودایی- خوێندنەوەی باست غەریب


---ساقیا! وا بادەوە، وا بادەوە،

ڕوو لە لای من کە بە جامی بادەوە،

موشتەری وەک من لە مەیخانێ کەمن،

زۆربەیان شاد و بە کەیف و بێ خەمن،

مەی حەرامە بۆ سەھەندە و بێ خەمان،

مەستی بێ خەم بۆچی بگرن ئێخەمان؟!

ئەم شەرابە تاڵە دەرمانی خەمە،

لێی حەرام بێ ئەو کەسەی دەردی کەمە،

ئەم شەرابە ئاڵە بۆ بێ دەرد نییە،

لێی حەرام بێ ئەو کەسەی ڕەنگ زەرد نییە،

بۆ کەسێکە مەی چزیلکی پێوەنێ،

بۆچی ملھوڕ لێرە بینی پێوەنێ؟!

بۆ کەسێکە مەی کە دەردی کارییە،

بێ خەمێک بیخواتەوە زۆردارییە،

بۆ کەسێکە مەی، دڵی پڕ بێ لە داخ،

بۆچی لێی بخواتەوە بەرزە دەماخ؟!

ئەو کەسەی بێکەس نییە و خانە خەراب،

دەک بە ژاری ماری بێ بادە و شەراب!

ئەو کەسەی نەیچێشتووە دەردی ژیان،

ئەو کەسەی نەیدیوە ئێش و بڕک و ژان

ئەو کەسەی نەکرا نیشانەی تیری خەم،

شانی دانەخزا لە بن باری ستەم،

ئەو کەسەی ھەستی بە زۆرداری نەکرد،

تیخی زۆرداری برینداری نەکرد،

ئەو کەسەی دەستی لە ئەوکێ بەردرا،

ئەو کەسەی دوژمن لە ماڵی دەرکرا،

ئەو کەسەی نەیبینی ھاتی دوژمنی،

نیری یەخسیری لە ئەستۆ داڕنی

ئەو کەسەی ھێندە نەبوو زویر و زگار

وا نەکەوتە بەر چەپۆکی ڕۆژگار

ئەو کەسەی نەیھاڕی بەرداشی زەمان،

ئەو کەسەی "زیڕەی نەگەییە ئاسمان"

ئەو کەسەی دووری عەزیزانی نەدی

تیر و تانەی بێ تەمیزانی نەدی

تۆزی بەدبەختی لەسەر شانی نەنیشت

لێی نەگیرا دەور و پشت و چوار تەنیشت

ئەو کەسەی خواردی و لە بن سێبەر کەوت،

شەو لە بۆ کەیفێ لە ماڵی دەرکەوت

بۆ دەبێ بێت و بکا مەیخانە تەنگ؟

شوێنی دیکە زۆرە بۆ گاڵتە و جەفەنگ،

ئەو کەسەى ڕاوى نەنێن لێرەو لەوێ

ئەو کەسەى ماچى کچانى دەست کەوێ

ئەو کوڕەی ھێشتا لە ژوانێ ڕێی ھەیە،

سەیرە زۆر سەیرە کە ئالوودەی مەیە

ئەو کوڕەى دۆى داوەتى دەستى دەنێ

بێتە ئێرە چۆنە هەى دێى ناکەنێ

ئەو کەسەی دەستى لە مەمکان گیر ببێ

ئەو کەسەی "تفڵی دڵی بۆ ژیر ببێ"

ئەو کوڕەى کیژێک بەرەو ڕووى پێکەنێ

ئەو کەسەى هەر سووکە ئاوڕێکى دەنێ

ئەو کەسەى پەنجۆڵە بگوشێ جاروبار

ئەو کەسەى دەستى بگاتە گەردنى یار

ئەو کەسەى ڕاموسێ کوڵمى تاس و لوس

ئەو کەسەی تێی ھەڵنەدابێ چارەنووس

ئەو کەسەى بمژێ خوناوەى گەردەنێ

کوفرە یەک قەترە شەڕابی گەر دەنێ

...

ئەو کەسەی ئاسوودەوو خۆش رایبوارد،

قەت خەمی یەخسیرو کۆیلانی نەخوارد،

یەک لە ماڵێ چاوەڕێی بوو بێتەوە،

دەرکی نێوە ماڵێکی لێ بکرێتەوە،

خەم ڕەوێنێک گوێ بداتە رازی ئەو،

نازەنینێک بێ بکێشی نازی ئەو،

بگرێ پەنجەى نەرم و نۆڵى ناسکێ

بۆی کرابێتە سەرینێ باسکێ

ھەیبێ ھێز و گورد و تین و تاو و گوڕ،

رۆژگاری ڕەش نەبێ، بەختی مکو

تووشی لافاوی عیلم بووم و بەڵام زوو دەرپەڕیم
سواری وا پۆڕی جەهل بووم و بەناویا تێ پەڕیم
سەد شوکر ئۆخەی نەجاتم بوو لە باسی عیلم و فەن
نامگرن جارێکی تر بۆیە لە کەیفا هەڵپەڕیم
گەرچی تا ئێستا وتوومە! تێ بگەن زوو پێ بگەن
بەو قسانەم قەتعییەن باوەڕ مەکەن، سەگ بووم وەڕیم
خوێندەواری شێتییە، هەر جەهلە ئینسان سەر ئەخا
گەر لەمەولا ناوی عیلمم برد بزانن سەرسەریم
هێندە تەعقیبی هەقم کرد تاکوو نانی خۆمم بڕی
سووک و ڕیسوا بووم لەناوا گیرەوەی ئاخر شەڕیم
من کە زانیم حاڵی زانا نەفیە. حەپسە- یا شەقە
هەر کیتابێکم هەبوو دوێنێ لە داخانا دڕیم
پیاوی دانا عەقڵی دانا زانیی بۆی ناچێتە سەر
بەرگی نادانیی لەبەر کرد بوو بە خاوەن زێڕ و سیم
شەرتە کەر بم بارە گوێزم لێ بنێن خڕڕەی نەبێ
با دەمێ زۆر و کەمێ وەک بێ غەمێ بۆ خۆم بژیم

مژدە
گوێم لێ بگرن!
مژدەم پێیە، بۆ هەمووتان:
کەفەڵپان و ڕیوەڵەتان،
زڕتەبۆز و بوودەڵەتان،
سیخوڕ و بەچکەسیخوڕتان،
سکرتێر و تڕژمێر و میراخوڕتان،
یەک یەک وەزیر و گزیرتان
قونکی پیاز و سەری سیرتان
دەیڵێمەوە،
مژدەم پێیە بۆ هەمووتان:
سەر و سەکوت بە بۆیاخ و بێ بۆیاختان،
فایلسووک و فایلقورسی شار و شاختان
ملیۆنێر و ملیاردێرتان
یەکژنداری بەردکونکەرە و
دەژنداری بنزگتێرتان،
گوێم لێ بگرن،
چونکە ئێوە لەم دنیایە،
کۆبوونەوەی شەووڕۆژتان دوایی نایە،
چونکە ئێوە،
هەموو عومر
ئەم بۆ لای ئەو،
ئەو بۆ لای ئەم،
هەر خەریکی ڕاکەڕاکەن
چونکە ئێوە لە گۆڕیشدا
بێ یەکتری قەت هەڵناکەن،
خەونم دیوە
مژدەم پێیە بۆ هەمووتان:
کە دەشمرن،
خەمتان نەبێ، دڵنیا بن…
لە دۆزەخدا کۆ دەبنەوە،
کۆ دەبنەوە و هاوێر نابن!
عەبدوڵڵا پەشێو
٢٠١٩/٢/٢
gwêm lê bigirin!
mijdem pêye, bo hemûtan:
kefeɫpan û řîweɫetan,
ziřteboz û bûdeɫetan,
sîxuř û beçkesîxuřtan,
sikirtêr û tiřjmêr û mîraxuřtan,
yek yek wezîr û gizîrtan
qunkî pyaz û serî sîrtan
deyɫêmewe,
mijdem pêye bo hemûtan:
ser û sekut be boyax û bê boyaxtan,
faylsûk û faylqursî şar û şaxtan
milyonêr û milyardêrtan
yekijndarî beridkunkere û
dejindarî binizgtêrtan,
gwêm lê bigirin,
çunke êwe lem dinyaye,
kobûnewey şewuřojtan dwayî naye,
çunke êwe,
hemû 'umir
em bo lay ew,
ew bo lay em,
her xerîkî řakeřaken
çunke êwe le gořîşda
bê yektrî qet heɫnaken,
xewnm dîwe
mijdem pêye bo hemûtan:
ke deşimrn,
xemtan nebê, diɫnya bin…
le dozexda ko debnewe,
ko debnewe û hawêr nabin!
'ebduɫɫa peşêw