Samfélagi‪ð‬ RÚV

Við ætlum að ræða friðlýst svæði og þjóðgarða, en starfshópur skilaði inn fyrir áramót skýrslu þar sem stöðu þessara svæða og áskorunum er lýst. Árni Finnsson hjá náttúruverndarsamtökum Íslands var formaður starfshópsins, og hann ætlar að ræða við okkur um helstu lykilþætti sem þarna komu fram, meðal annars hvað varðar mögulega fjölgun og stækkun friðlýstra svæða, þanþol svæðanna hvað varðar ágang, skipulag og umsjón - sem og fýsileika gjaldtöku. Svo veltum við fyrir okkur fjarkennslu og möguleikum hennar við Háskóla Íslands. Nú eru boðið upp á nokkur hundruð námskeið í fjarkennslu við skólann og áform um að fjölga þeim. Hólmfríður Árnadóttir, er verkefnisstýra fjarnáms við Háskóla Íslands. Hún ætlar að ræða þessi mál við okkur á eftir. Málfarsmínúta verður á sínum stað og svo kemur Edda Olgudóttir til okkar í sitt reglubundna vísindaspjall.

VIð förum á brúarráðstefnu sem var haldin í gær á vegum vegagerðarinnar. Það er næstum 1200 brýr á Íslandi, 229 á hringveginum. Á ráðstefnunni var farið yfir sögu brúa, hvernig fækkun einbreiðra brúa gengur, litið til brúa sem eru í framkvæmd eða á plani og rætt um áskoranir og breytingar. Semsagt, algerlega tilvalið umræðuefni fyrir Samfélagið, sem var auðvitað á staðnum og rak hljóðneman undir nefið á tveimur sérfræðingum sem tóku til máls á ráðstefnunni, Hrein Haraldsson fv vegamálastjóra og Reyni Georgsson, sérfræðingur hjá Vegagerðinni. Svo forvitnumst við um átak í öryggismálum vegna notkunar á rafskútum. Alvarlegum slysum á slíkum farartækjum hefur fjölgað og ekki allir notendur þeirra sem fylgja reglum. Við tölum við Gunnar Geir Gunnarsson, deildarstjóra öryggis og fræðslu hjá Samgöngustofu. Hann segir okkur meðal annars frá átakinu ?Ekki skúta upp á bak,? sem fer af stað í dag. Stefán Gíslason er svo með umhverfispistilinn í dag. Hann ætlar meðal annars að skoða stöðu verkafólks sem vinnur á lúsarlaunum eða engum við að búa til föt fyrir okkur vesturlandabúa.

Undirbúningur fyrir leiðtogafund Evrópuráðsins fer að ná hámarki, en sá stóri fundur fer fram 16.-17. maí í Hörpu. Forsætisráðherra og utanríkisráðherra Íslands eru gestgjafar fundarins enda gegnir Ísland formennsku í Evrópuráðinu. Það er mikil og ströng öryggisgæsla vegna fundarins og eitt sem hefur komið fram í fjölmiðlum undanfarið er auknar líkur á hvers kyns netárásum. Og þá borgar sig að vera undirbúinn. Guðmundur Arnar Sigmundsson er forstöðumaður Cert-ís, netöryggissveitar Fjarskiptastofu. Við ætlum að velta fyrir okkur kolefnisbindingu og kolefnisjöfnun og hverju það a að skila. Það er töluvert deilt um þessi mál, þau tengjast mikið inn í umræður um skógrækt og landgræðslu og hvaða stefnu Íslendingar eiga að taka í þeim efnum. Árni Finnsson formaður náttúruverndarsamtaka Íslands og einn stofnfélaga VÍN - sem eru vinir íslenskrar náttúru og Hreinn Óskarsson hjá skógræktinni, skógfræðingur og sviðsstjóri þjóðskóga líta þessi mál ólíkum augum. Við tölum við þá. Málfarsmínútan verður á sínum stað og sömuleiðis dýraspjallið. Að þessu sinni ætlum við að ræða við Vigdísi Freyju Helmútsdóttur plöntuvistfræðing sem sinnir afar forvitnilegum rannsóknum á því hvernig plöntum líður í hlýnandi heimi.

Við tökum stöðuna á byggingu nýs Landspítala. Það er risastórt verkefni sem hefur lengi verið í gangi og framkvæmdir eru nú á fullu. Það sem er núna mest áberandi er svokallaður meðferðarkjarni sem hefur risið nokkuð hratt undanfarið en nýlega var sagt frá því að magn þeirrar steypu sem notuð er í hann væri komið yfir 40 þúsund rúmmetra. Sem okkur skilst að sé dágott. Gunnar Svavarsson framkvæmdastjóri verkefnisins um Nýjan Landspítala fer yfir málið með okkur. Við ætlum svo að ræða um náttúrlæsi Íslendinga. Það er líklega fáum öðrum þjóðum eins mikilvægt að vera læs á náttúru sína og umhverfi, í landi hættulegra veðra, eldgosa, jarðskjálfta og skriðufalla. En mögulega hefur náttúrulæsi og skilningi farið aftur. Hvernig birtist það og hvað er hægt að gera við því? Við ræðum við tvo sérfræðinga, annars vegar Hauk Arason dósent í eðlisfræði og náttúrufræðimenntun við Háskóla íslands og hins vegar Hauk Hauksson samskiptastjóra Veðurstofunnar. Svo kemur Anna Sigríður Þráinsdóttir málfarsráðunautur Ríkisútvarpsins til okkar í lok þáttar. Hún segir okkur frá málstefnu RÚV sem er verið að endurskoða.

Á þessum tíma árs er langmest hætta á gróðureldum á Íslandi, þetta gerist þegar snjóa hefur leyst en gróðurinn er ekki farinn af stað, það er því þurrt á og ef úrkoma er lítil er mikið eldsneyti í gróðrinum frá síðasta sumri. Vorið 2021 var mikið óvissustig á stórum hluta landsins, það urðu miklir gróðureldar í Heiðmörk en í fyrra var sem betur fer næg úrkoma. Já það er hægt að blessa rigninguna ef maður sinnir brunavörnum eins og Lárus Kristinn Guðmundsson varaslökkviliðsstjóri hjá Brunavörnum Árnessýslu sem var viðmælandi í Samfélaginu. Hönnunarmars er hafinn og viðburðir um allar trissur tengdir þeirri miklu hátíð. Meðal annars í Norræna húsinu þar sem aðstandendur verkefnisins Lúpína í nýju ljósi, trefjaefni framtíðar hafa komið sér fyrir. Þær hafa rannsakað hvernig nýta má Alaskalúpínu við framleiðslu á trefjaefnum - t.d. byggingarefnum og umbúðum. Rætt við Ingu Kristínu Guðlaugsdóttur og Elínu Sigríði Harðardóttur, eigendur Efnasmiðjunnar. Málfarsmínútan í umsjón Önnu Sigríðar Þráinsdóttur Edda Olgudóttir kemur í vísindaspjall um rannsókn um hjálpsemi.

Samfélagið verður í Hörpu og kynnir sér Loftslagsdaginn og þá dagskrá sem er í gangi þar í dag. Ragna Benedikta Garðarsdóttir prófessor í félagssálfræði við HÍ er ein þeirra sem tekur til máls á Lofslagsdeginum. Hún ætlar að svara því hvernig maður breytir samfélagi. Við spjöllum við Rögnu. Við ætlum svo að ræða um byggingariðnaðinn og beina sjónum okkar að því hvernig hægt er að hanna hús og svæði á umhverfisvænan hátt með sjálfbærni og hringrásarhagkerfið að leiðarljósi. Arkitektar gegna lykilhlutverki í þessu - og við ætlum að ræða við einn slíkan, Arnhildi Pálmadóttur, sem vinnur á stofu sem leggur sig sérstaklega eftir því að hanna undir umhverfisvænum formerkjum. Umhverfispistilinn er svo á sínum stað, endurfluttur pistill frá Ingu Huld Ármann í ungum umhverfissinnum