Column Corné van Zeijl | BNR BNR Nieuwsradio

Er komt weer een grote beursgang aan, die van private-equitybeheerder CVC. Toch bijzonder dat zoveel buitenlandse bedrijven Amsterdam kiezen voor hun notering. Van de vijfentwintig AEX-fondsen is nog maar 56% Nederlands.

Het sentiment is wat bibberig, maar CVC kan het zich niet veroorloven om de beursgang voor de derde keer uit te stellen, dat zou een enorme smet op het blazoen zijn. En een smetteloos imago is belangrijk als je jezelf als succesvol belegger wil presenteren.

Als ik de sales van private equity zie, moet ik aan een autoverkoper denken. Mooie praatjes in overvloed, maar je moet op je hoede zijn. Toegegeven, ik heb ook weleens met tevredenheid een auto bij een dealer gekocht. De fondsen die deze private-equitypartijen aanbieden, laten volgens de verkopers altijd een briljante performance zien. Maar in iedere folder staat ook dat dit de beste auto is die je kunt kopen.

U begrijpt, ik ben een tikje wantrouwig bij mooie folders, cijfers die te mooi lijken om waar te zijn en gladde verkopers. Dat is in de beleggingswereld een hele gezonde houding. Ja, ik geloof best dat private-equitypartijen het kapitaal harder en efficiënter aan het werk zetten. Maar dat betekent flink wat meer schuld en dus een hoger risico. En daarom gaat het bij deze private-equityparticipaties wat vaker mis dan bij een normaal bedrijf. Daarnaast gaat het doorverkopen van de participaties de laatste tijd veel moeizamer door de gestegen rente.

Al gaat deze beursgang niet over de fondsen, maar over de beheerder daarvan. Iemand vroeg of veel institutionele beleggers zouden inschrijven op deze beursgang. Ik zou niet weten waarom. Veel grote pensioenbeleggers zijn al klant bij de private-equitypartijen, daarvoor hoef je de aandelen nog niet te kopen. Als ik een indexfonds van BlackRock koop, dan hoef ik de aandelen van BlackRock zelf ook niet te bezitten.

Maar is het nou een goede belegging? Tijd om eens de statistieken erbij te pakken. Er is een indexfonds met 89 beursgenoteerde private-equitybeheerders. Sinds de introductie, zestien jaar geleden, loopt dit fonds maar liefst 22% achter bij de brede index. Misschien komt dat omdat de dealmakers van private-equitybeheerders zoveel commissie opstrijken. Wat de reden ook is, een belegging in deze private-equitypartijen was over het algemeen teleurstellend.

Is er dan niks goeds op te merken over CVC? Jawel, het bijzondere aan deze IPO is dat de echte insiders nauwelijks verkopen. Alleen investeerders die niet bij de operationele gang van zaken betrokken zijn, zoals het staatsfonds van Singapore, bieden hun aandelen aan.

Natuurlijk gaat CVC het veel beter doen dan zijn concurrenten. Tenminste, dat staat in de glimmende folders. Maar ja, dat stond ook in de folders van die 89 andere private-equityaanbieders.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Begin januari vroeg een bekende aan mij of hij Boeing-aandelen moest kopen. De koers was immers lekker gedaald. Die daling kwam omdat er tijdens een vlucht van Alaska Airlines een deurpaneel uit een Boeing 737 Max vloog. Het was voor Boeing het zoveelste kwaliteitsprobleem in een erg lange reeks. De Amerikaanse toezichthouder FAA heeft nu zelfs de productie-uitbreiding van de Boeing 737 Max stopgezet.

Diverse klokkenluiders hebben in de loop der jaren geprobeerd de slechte kwaliteitscontroles bij het bedrijf aan de kaak te stellen. Alle kritiek werd door het management rück­sichts­los van tafel geveegd. Dergelijke kwaliteitsproblemen zijn dramatisch voor je imago als betrouwbare vliegtuigbouwer. Intussen krijgt concurrent Airbus alle orders binnen. Zoveel zelfs dat ze niet genoeg kunnen leveren.

Een van de belangrijkste verschillen tussen Boeing en Airbus is dat de ceo van Boeing van private-equitybelegger Blackstone komt. Logisch dat met deze achtergrond het bedrijf vooral gericht is op kortetermijnwinstmaximalisatie. Bij Airbus staat een ingenieur aan het roer. Deze verschillen zien we ook in de financials terug. In het afgelopen decennium besteedde Boeing $36 mrd (€33,7 mrd) aan re­search and de­ve­lop­ment, Airbus €90 mrd. Boeing beloonde de aandeelhouders met $60 mrd, Airbus slechts €10 mrd. En als laatste kreeg Boeing-ceo Calhoun $33 mln aan salaris, 50% meer dan het jaar daarvoor. Vreemd, gezien de operationele drama’s. Ter vergelijking, de ceo van Airbus verdient €6 mln per jaar. Deze week bleek dat Calhoun en andere Boeing bazen ook nog eens privétripjes met het bedrijfsvliegtuig hadden gemaakt ter waarde van een half miljoen dollar. De regels voor corporate governance worden hier met voeten getreden. Als aandeelhouder krijg je daar toch tranen van in je ogen.

Natuurlijk gaat Boeing niet failliet. De Amerikaanse overheid zal dat niet laten gebeuren. Voormalig president Barack Obama zei ooit eens dat hij wel een gouden horloge verwachtte omdat hij de beste verkoper van de vliegtuigen was. Het geeft aan dat vliegtuigen bouwen en overheidsbemoeienis onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Ik weet alleen niet of dat een gezonde basis is. Bovendien willen klanten niet graag afhankelijk zijn van één leverancier.

In de beleggingswereld is er het gezegde ‘never catch a falling knife’. Dat is dus zeker zo met vallende vliegtuigen. De koers van Boeing is dit jaar alweer met 35% gedaald. Ooit zal de koers wel een bodem vinden, de vraag is op welk niveau en wanneer. Het leert ons in ieder geval dat kortetermijnwinstmaximalisatie gepaard gaat met grote risico’s. En er komt een dag dat die risico’s zich uiten en dan kun je maar beter weg zijn en voorlopig weg blijven. En het leert ook dat je slechte corporate governance heel lang kan negeren, maar er komt een dag dat de gevolgen zich aandienen — en dan krijg je een hoge rekening gepresenteerd.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

HODL is een acroniem uit de cryptowereld voor Hold On for Dear Life. Oftewel: hou je belegging vast alsof je leven ervan afhangt. Ik ken een belegger die dat op aandelen toepast. Hij heeft ooit 1000 aandelen ASM gekocht, voor €50 per stuk. Dit belang is nu een kleine €600.000 waard en hij heeft nooit verkocht. Ik vind het knap dat je zo lang op zo’n enorm succesverhaal kan blijven zitten zonder in de verleiding te komen om te verkopen.

Een paar jaar geleden had The Wall Street Journal een dergelijk verhaal over een belegger die alleen maar Tesla-aandelen had. Iedere keer als hij wat geld overhad, kocht hij bij. Hij had een simpele baan, ik meen vrachtwagenchauffeur, maar verdiende goed en had weinig kosten. Op het moment van het interview waren deze aandelen $10 mln waard. Na de recente koersdalingen zal hij wat minder blij en overtuigd zijn, maar het blijft een flink vermogen.

Wijze woorden over diversificatie zijn aan deze beleggers verspild. Ook de wijsheid dat nog nooit iemand armer is geworden van winst nemen, hebben zij in de wind geslagen. Ze hebben het vertaald in: van winst nemen is nog nooit iemand echt rijk geworden.

Deze voorbeelden spreken natuurlijk ontzettend tot de verbeelding. Maar in een onderzoek naar de S&P 500 over de afgelopen 30 jaar bleek dat 40% van de aandelen in deze index een daling van 70% heeft meegemaakt en daar nooit meer van is hersteld. Toch laat de brede index mooie rendementscijfers zien. Dat komt vooral door de toppers. Probleem is alleen dat je niet van tevoren weet welke aandelen dit zijn.

Deze twee beleggers hebben geluk gehad. Als je het ze vraagt, zullen ze dat ongetwijfeld ontkennen. Inzicht, meneer Van Zeijl, inzicht. Maar tegenover ieder ASM- en Tesla-succesverhaal is er een begraafplaats vol mislukte en teleurstellende beleggingen. Van de ASM-belegger weet ik dat er ook een aantal teleurstellingen waren, maar daar hoor ik hem nooit over.

Een tijdje geleden mocht ik een beleggingstip geven bij tv-programma Bulls & Bears. Dat is overigens geen slimme bezigheid, want bij het geven van een tip heb je alleen maar neerwaarts risico. Gaat het fout, dan heb jij het gedaan. En pakt het goed uit, dan weet niemand het meer. Maar ik adviseerde om je portefeuille simpelweg samen te stellen uit één fonds. Het Cardano-mixfonds neutraal, dat geeft gelijk een maximale spreiding. En dat bleek het beste resultaat te hebben gegeven.

Maar ja, het is natuurlijk wel supersaai en u heeft nooit een goed verhaal op een verjaardag over hoe briljant u bent. En voor sommige beleggers is dat zelfs belangrijker dan een goed rendement.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

De goudprijs staat op recordhoogte. Alleen dit jaar is hij in euro’s al met 13% gestegen. De gold bugs, de diehard goudfans, zaten er lange tijd op te wachten. Alleen jammer dat beleggers in goudindexfondsen nou net hebben verkocht. We zien al maanden achtereen een flinke uitstroom. Het aantal uitstaande aandelen in de grootste goud-ETF is bijna 11% lager dan een jaar geleden.

Mogelijk hebben deze indexbeleggers verkocht omdat je nu weer wat rente op obligaties krijgt. In het verleden was er een prachtige correlatie tussen de goudprijs en de reële obligatierente, oftewel de obligatierente na aftrek van inflatie. Maar deze goudgerande correlatie is al anderhalf jaar compleet zoek. Dat maakt beleggen ook zo moeilijk, zo heb je een perfecte correlatie en zo is die weer weg.

De verklaring achter de werking van deze indicator was vrij simpel. Als de rente laag is, mis je weinig rente op beleggingen zoals obligaties. Ik weet dat het DSM-pensioenfonds ooit een deel van zijn obligatieportefeuille heeft ingeruild voor goud, omdat je destijds toch geen rente meer op obligaties kreeg. Een goede beslissing zo bleek achteraf. Een van de belangrijkste oorzaken achter de huidige stijging van de goudprijs is dat steeds meer centrale banken goud kopen. Volgens het IMF was goud in 2018 nog slechts 7% van hun totale balans, nu is dat al ruim 10%.

De echte gold bugs beleggen nog liever in goudmijnen dan in het gele metaal zelf. Logisch, als de prijs van goud stijgt, stijgt de winst van deze goudmijnbedrijven automatisch mee. Maar ook deze correlatie is compleet verdwenen. Tot 2011 ging dit verband perfect op. Daarna was de verhouding helemaal zoek. De koersen van goudmijnaandelen zijn met 40% gedaald, terwijl de goudprijs is gestegen.

Op zich is dit enorme verschil interessant. Liggen hier beleggingskansen? Misschien, maar dan moeten we eerst weten waarom die goudmijnaandelen het zo slecht hebben gedaan. Het antwoord is eigenlijk heel simpel. Goudmijnbedrijven zijn slecht in winst maken. De winst van de sector is nog hetzelfde als 15 jaar geleden, terwijl de goudprijs dus fors steeg. Dat is vreemd. Als de goudprijs stijgt, dan stijgt de omzet, terwijl de kosten gelijk blijven. Dus de zouden de winsten omhoog moeten gaan. Maar de kosten voor het delven van goud zijn enorm gestegen.

Goudmijnaandelen zijn dus een slechte inflatiebescherming. En die inflatiebescherming is nou net een van de belangrijkste redenen waarom beleggers goud kopen. Daarnaast hebben deze bedrijven veel waardevernietigende overnames gedaan, waardoor de schulden flink waren opgelopen.

Maar de ergste inflatie lijkt achter de rug. En de schulden zijn afbetaald. Misschien is het tijd voor een revival. En werkt de goudgerande correlatie weer. Aan de goudprijs ligt het in ieder geval niet.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een van de opmerkelijkste berichten deze week was wel het besluit van een Duitse rechter dat een volledig geautomatiseerde supermarkt niet meer op zondag open mag zijn. Gewone supermarkten moeten de zondagsrust respecteren en dus mag ook deze niet open. Robots hebben blijkbaar ook recht op een vrije zondag. Hoe moet dit land omgaan met kunstmatige intelligentie? Dit soort nieuws maakt mij bezorgd over de toekomst van Duitsland. En er zijn genoeg andere redenen. De lijst is lang en divers.

Bijvoorbeeld de Duitse treinstakingen. Die zijn eindelijk achter de rug. De vakbonden hebben met succes een kortere werkweek bedongen. Dat is bijzonder, aangezien er ook in Duitsland er een enorm tekort aan treinpersoneel is. Dan lijkt me arbeidstijdsverkorting geen oplossing.

Een ander voorbeeld van bijzondere Duitse bureaucratie is de discussie over de levering van Taurus-rakketten aan Oekraïne. Er zouden misschien Duitse soldaten nodig zijn om ze te bedienen. Dat is een onzinargument, maar het gevolg is wel dat ze niet geleverd worden.

Ook de sluiting van de Duitse kerncentrales valt in deze categorie missers. Na de ramp met de kerncentrale in het Japanse Fukushima heeft men dat zo afgesproken. Dat in de tussentijd geen goedkoop gas uit Rusland meer komt, maakte voor de besluitvorming kennelijk niets uit. We hebben besloten dat de kerncentrales dichtgaan, dus gaan ze dicht. In het Duits gebruikt men de term neue Erkenntnisse (voortschrijdend inzicht) blijkbaar niet zo veel.

In 1998 omschreef The Economist Duitsland als de zieke man van Europa. Het land kwam erbovenop door een medicijn van flinke versobering van de arbeidsvoorwaarden en toenemende vraag naar Duitse industriële producten. Vooral afgelopen decennium profiteerde het van de sterke Chinese vraag naar Duitse machines en auto’s. De Chinese groei is nu aanzienlijk lager en daar heeft de Duitse economie last van. De verwachte economische groei in 2024 is nu zelfs lager dan die in Italië. Dit soort cycli is normaal. Erger is dat de Duitse politiek een fundamenteel probleem aan het creëren is.

Vroeger was er het gezegde dat als Duitsland niest, Nederland ziek wordt. Gelukkig hebben we in de loop der jaren flink wat resistentie opgebouwd. Het feit dat de Tweede Kamer serieus nadenkt om de fouten die in de ‘nacht van Omtzigt’ oktober vorig jaar, toen een hausse aan wetsvoorstellen werd goedgekeurd, zijn gemaakt, terug te draaien, stemt mij hoopvol. Voortschrijdend inzicht is toch beter te begrijpen dan neue Erkenntnisse. De economische cycli zullen best wel weer een keer in het voordeel van Duitsland draaien. Maar gezien de genoemde structurele problemen is een dieet met minder bureaucratie en wat meer arbeidszin nodig. En om te voorkomen dat Nederland net zo ziek wordt als Duitsland, zou dat ook voor ons geen slecht idee zijn.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.
See omnystudio.com/listener for privacy information.

Afgelopen week las ik dat Klaas Knot wel snapt dat bedrijven gebrek aan erkenning voelen. Er ontstond een kleine kortsluiting in mijn hoofd, want een paar weken daarvoor zei hij nog dat ‘laagwaardige’ sectoren zoals de Westlandse tuinbouw eigenlijk niet in Nederland thuishoren.

Ik ben een Westlander en daar ben ik trots op. Ik merk dat er steeds vaker een negatief beeld van het Westland wordt geschetst, vanuit Den Haag en Rotterdam en door mensen zoals meneer Knot. Laten we de kassen, die alleen maar ruimte innemen en veel energie verbruiken, en voor overlast zorgende arbeidsmigranten maar snel het land uitgooien.

Mag ik een keer een weerwoord geven?

Laten we eens beginnen met dat energieverbruik. Het Westland is de gemeente met relatief de meeste aardwarmteprojecten in Nederland. Er zijn nu al zes succesvolle putten. Deze projecten zijn straks goed voor een derde van het totale energieverbruik van de gemeente. Overigens proberen onze aardige buurgemeenten dat ook, maar daar is de succesratio een stuk lager. Een sprankje Westlandse ondernemingsgeest maakt toch vaak het verschil uit.

Daarnaast is het Westland een grote energieproducent. 11% van de Nederlandse elektriciteitsopwekking komt van warmtekrachtkoppelingen. Dat zijn van die grote turbines die bij de kassen staan. Je kan een tuinbouwkas ook zien als een elektriciteitscentrale, die zijn restwarmte gebruikt om de kassen te verwarmen. Dat is heel wat milieuvriendelijker dan een gewone energiecentrale die zijn restwarmte in de rivier loost. Bovendien is deze elektriciteitsproductie uitermate flexibel. En dat is hard nodig bij de huidige energieonbalans.

Buurgemeenten schetsen graag het beeld dat alle arbeidsmigranten in de grote steden wonen en in het Westland werken. Als je de aantallen van Rotterdam en Den Haag bij elkaar optelt kom je op ongeveer 100.000 arbeidsmigranten uit. Maar er werken er maar 12.000 in de kassen. Waarvan er 4500 in het Westland wonen. Het is makkelijk met het vingertje te wijzen, maar de optelsom van buurgemeenten klopt van geen kanten. Bovendien woon ik in het Westland en werk in Rotterdam, moet daar ook niet voor gecorrigeerd worden?

Daarnaast zijn kassen een uitermate efficiënte manier om te telen. Daardoor heb je een extreem hoge productie met relatief weinig milieubelasting. De Nederlandse glastuinbouw is een lichtend voorbeeld voor de rest van de wereld, aldus de wereldberoemde bioloog Sir David Attenborough. Niet voor niets staan drie Westlandse bedrijven in de R&D top 30 van Nederland. Als je de kassen het land uitwerkt, ben je ook het hele ecosysteem kwijt.

Op 6 en 7 april stellen de Westlandse tuinders hun kassen weer open. Misschien is het een idee als meneer Knot en de wethouders uit de buurgemeenten eens langskomen voor een bakkie pleur. Dat is koffie op z’n Westlands. Beter dan vrijblijvend te roeptoeteren uit een ivoren toren.

Over de column van Corné van Zeijl

Corné van Zeijl is analist en strateeg bij Cardano en belegt ook privé. Reageer via c.zeijl@cardano.com. Deze column kun je ook iedere donderdag lezen in het FD.
See omnystudio.com/listener for privacy information.