De Inktpodcast Patrick Bassant

Ik heb nooit een opa gehad. Of nou ja, dat zou natuurlijk
een biologische zeldzaamheid zijn, maar ik bedoel dat ik mijn opa’s nooit heb gekend. Wat voor mij het dichtst bij mijn opa kwam, was opa Pim, de jongste broer van mijn oma. Hij woonde in London en ik heb hem slechts een paar keer ontmoet.


Een belangrijke herinnering aan opa Pim was zijn marinekamer.
Het was een kamer van onder tot boven gevuld met memorabilia. Van zijn jeugd in
Indië, zijn loopbaan bij de Marine, en de vele reizen die hij maakte. Sumatraanse
krissen, maskers, galauniformen, sabels, modelboten, tekeningen, ingelijste
foto’s.

Vorig jaar kreeg ik van een Londonse notaris een doos
verzonden met wat er nog over was uit zijn marinekamer, waaronder zijn
herinneringen aan diverse reizen op twee duikboten tijdens de oorlog, de O15 en
de O19, waar hij hoofd machinekamer op was. Op Wikipedia kwam ik er achter dat hij
een van de vier meest gedecoreerde onderzeedienstofficieren van de oorlog is.

Dus er duikt een oorlogsheld in de familie op, een schatkist
wordt door een notaris opgestuurd, en ik krijg een kans me onder te dompelen in
een wereld waar ik geen enkele kennis van heb. Ik heb wel een kennis die ook
luitenant op een onderzeeër is geweest. Als daar maar geen podcast van komt…

Tekst: Patrick Bassant
en Jan van Dulm, stemmen Patrick en Paul den Arend, opname, montage en de hele ketterse
zooi op een houtvlot: Patrick.

Muziek: Terang Bulang
door het Krontjong Orchest Eurasia,  Johannes
Fuchs speelde Das Boot op piano, Krontjongband Indische Club Amsterdam en een
flard van de Soldaat van Oranje.

Ik vond in mijn eigen kast een cadeautje, een boek waarvan ik niet meer wist hoe het daar gekomen was. Ik liet me verrassen en belandde in een rijk en tragisch leven, dat van Adolf Liepmann, bevlogen theaterman en Holocaustoverlevende.

Ik duik in zijn verleden bij diverse theatergezelschappen, breng met gelegenhiedsformatie Kom uit de inktpodcast een scene uit de comedie Hoog spel en maakte een bloemlezing uit zijn verslag uit de concentratiekampen. Met de fijne hulp van Sanne Langelaar en David Lucieer hoop ik deze vergeten man een klein eerbetoon te brengen.

'Een week later moest dit vogelverschrikkertje op transport, met zijn moeder. Snotterend en snikkend, een echt, ineengeschrompeld kind, met een door angst verteerd hartje, stond hij voor mij en ik trachtte hem te troosten. En hij ging...'

Tekst: A.J. Liepmann en Patrick Bassant, stemmen: Sanne Langelaar, David Lucieer en Patrick, opname montage sounddesign: ook Patrick.



De tekst van Westerbork en Theresienstadt haalde ik uit: B. Siertsema, Eerste Nederlandse getuigenissen van de Holocaust, 1945-1946, uitg. Verbum 2018.

A.J. Liepmann, Hoog Spel! Comedie in drie bedrijven, uitg. E.W. Hekman, toneelfonds Festa 1936

‘Bij ons in de familie’ is het thema van de Boekenweek dit jaar. Ik dacht daar eens lekker commercieel in te springen. In deze aflevering ga ik dan ook dieper in op het interessante leven van de broers en zussen van auteurs.

Ik vertel jullie alles over de zus van Hugo Claus en de broer van Frans Kellendonk, over Karel van het Reve en de tweelingbroer van Kluun, of dat was de bedoeling, maar dan belt de broer van Tommy Wieringa en die ontwricht alles…

“Hé, als ik een freesklus zou hebben en ik woonde in Twente, man, ik zou het wel weten. Wieringa Betonboringen, die moet ik hebben. Maar laten we de techniek nu even voor wat het is en ons richten op de menselijke succesfactor achter Wieringa Betonboringen en dat is Elmo Wieringa. Elmo werd in 1965 geboren, twee jaar voor zijn broertje...” 

In 2022 overleed een van mijn literaire helden, de Vlaamse auteur C.C. Krijgelmans. In een onregelmatige serie van de Inktpodcast ga ik aandacht besteden aan zijn werk.

Krijgelmans debuteerde in 1961 met de eerste werkelijk avant-gardistische Vlaamse tekst. Messiah bestaat uit 1 lange zin van 80 pagina’s. Heel onregelmatig, met soms tientallen jaren stilte, publiceerde hij mondjesmaat. Zijn laatste boek is het door de onvolprezen uitgeverij Het Balanseer postuum uitgegeven Paul Wildvlees helderziende. 


Ik zou liefst gewoon grote stukken tekst voorlezen uit zijn oeuvre en daarmee mijn podcast vullen. Als je Krijgelmans hoort, ben je verkocht. Komt vast nog wel, de Claude Krijgelmans Kronieken gaan een vervolg krijgen. Maar ik zal nu voorzichtig beginnen.

Ik vond een werkvertaling gemaakt door Claude Krijgelmans, ten behoeve van een radio-uitzending uit 1966. Het betreft een verhaal van de Hongaar Imre Sarkadi (1921-1961) van wie u nog nooit hebt gehoord. Ik zal vandaag de auteur inleiden, het verhaal proberen te plaatsen en daarna Krijgelmans’ vertaling integraal voorlezen.

We maken een lange mars vanaf Messiah en onze reis eindigt op de grens met Tsjecho-Slowakije, in december 1943, enkele maanden voor de Duitse machtsovername.



Tekst: Patrick Bassant en Imre Sarkadi, vertaling: C.C. Krijgelmans, in opdracht van de BRT. Opname en de hele mikmak: Patrick Bassant.

Welkom bij de Inktpodcast 15. Ook deze maand verblijven we in het verre zuiden. Vorige maand vulden Jules Verne en Edgar Allen Poe de witte gaten in die ontdekkingsreizigers in de 19de eeuw lieten ontstaan. Er waren vermoedens, oude kaarten die een aanwijzing vormden voor het bestaan van land in het uiterste zuiden, misschien een continent, misschien slechts een enorme ijsklomp.  

Maar nu gaan we de zuidpool voorbij. Bereid je voor op warm water, grote gaten, bleke mannetjes die heel hoog kunnen springen, Nazi’s, heel veel zeehondjes, Casanova en een chagrijnige potvis. We gaan nader in op een tweetal mannen dat fanatiek achter het bewijs aangaat voor hun theorie dat de aarde hol is. De een zoekt het in fictie, de ander in de werkelijkheid.



Verantwoording, ook voor deel 1:

Tekst Patrick Bassant en de geciteerde auteurs. Opname, montage, sound design: Patrick Bassant. Dank aan mynoise.net voor de soundscapes. Speciale dank aan Adwin de Kluyver.



Literatuur:

Baughman, T.H. Before the heroes came. Antarctica in the
1890’s, 1994

Kluyver, Adwin de, Niemandsland. Een antarctische
ontdekkingsreis, 2021

Poe, Edgar Allen, The adventures of Arthur Gordon Pym
of Nantucket 1838

Poe, E.A. ‘Manuscript in een fles gevonden’ 1831

Seaborn, Adam, Symzonia. Voyage of discovery 1820

Verlinden, Jozef, Naar Antartica. Belgen en Nederlanders
op expeditie naar de Zuidpool, 2009

Verne, Jules, 20.000 mijlen onder zee 1870

Verney, Michael A. ‘Chapter 1: Jeremiah Reynolds and the Empire of Knowledge’ in: A Great and Rising Nation: Naval Exploration and
Global Empire in the Early US Republic. 2022

Welkom bij de Inktpodcast 14. Vandaag dalen we
af naar het verste zuiden. Tussen het moment dat James Cook in 1775 Antarctica bijna ontdekte, maar niet helemaal, en 1911, toen Roald Amundsen als eerste mens de geografische Zuidpool bereikte, ligt een flinke periode waarin het zesde continent vooral een plaats had in de fantasie.

Er waren vermoedens, oude kaarten die een aanwijzing vormden
voor het bestaan van land in het uiterste zuiden, misschien een continent, misschien slechts een enorme ijsklomp.  

Ik ga eerst even de historische context schetsen van de
ontdekking van Antarctica. Daarna duiken we het diepe en koude water van de fictie in. We reizen mee met de schrijvers die in hun gedachten als eerste de grote ijsbarrière passeren en we gaan kijken wat daar aangetroffen wordt. Warm water, grote gaten, anti-imperialistische strijders uit India, bleke mannetjes die heel hoog kunnen springen, zwarte mannetjes met snode plannen, Nazi’s, heel veel zeehondjes en een chagrijnige potvis.

Tenslotte gaan we nader in op een tweetal mannen dat
fanatiek achter het bewijs aangaan voor hun theorie dat de aarde hol is. De een zoekt het in fictie, de ander in de werkelijkheid.