Habari za UN - Mtazamo wa Kimataifa Habari za kiutu United Nations

Katika kujifunza lugha ya Kiswahili leo mchambuzi wetu Dkt. Josephat Gitonga, kutoka Kenya ambaye ni mhadhiri katika Chuo Kikuu cha Nairobi kwenye kitivo cha tafsiri na ukalimani anatufafanulia maana ya methali “Kanga hazai ugenini.”

Hii leo jaridani tunakuletea mada ka kina inayotupeleka huko wilaya ya Abyei iliyoko kati ya mpaka wa Sudan Kusini na Sudan lilifanyika shambulizi la kuvizia wakati gari la Umoja wa Mataifa lilipokuwa likisafirisha raia waliojeruhiwa, ambalo lilisababisha kifo cha mlinda amani. Pia tunakuletea muhtasari wa habari na uchambuzi wa methali “Kanga hazai ugenini.”  
Ikiwa leo ni Siku ya Kimataifa ya Kutokomeza ugonjwa wa Fistula ambalo ni tundu kati ya njia ya uzazi na kibofu cha mkojo, inayosababishwa mara nyingi na uchungu wa muda mrefu wakati wa kuelekea kujifungua, Mkurugenzi Mtendaji wa Shirika la Umoja wa Mataifa la afya ya uzazi na masuala ya kijinsia UNFPA Natalia Kanem amesema Fistula ya uzazi ni matokeo ya kusikitisha ya kushindwa kulinda haki za uzazi za wanawake na wasichana walio katika mazingira magumu zaidi na ni lazima itokomezwe kwa watu wote. Mkurugenzi wa Shirika la Umoja wa Mataifa la Mpango wa Chakula Duniani (WFP) Palestina Matthew Hollingworth ameandika katika ukurasa wake wa mtandao wa kijamii wa X kwamba maelfu ya familia zinazokimbia Rafah zinajikuta zikiwa na uhaba wa chakula na maji safi.Mvua nyingi zaidi kuliko kawaida inatabiriwa katika maeneo mengi ya Pembe ya Afrika kuanzia mwezi Juni hadi Septemba mwaka huu. Maeneo yatakayotarajiwa kuwa na hali hiyo ni Djibouti, Eritrea, kaskazini na katikati mwa Ethiopia, magharibi na pwani ya Kenya, sehemu kubwa ya Uganda, Sudan Kusini, na Sudan.Na katika kujifunza lugha ya Kiswahili leo mchambuzi wetu Dkt. Josephat Gitonga, kutoka Kenya ambaye ni mhadhiri katika Chuo Kikuu cha Nairobi kwenye kitivo cha tafsiri na ukalimani anatufafanulia maana ya methali “Kanga hazai ugenini.”Mwenyeji wako ni Flora Nducha, karibu! 

Kenya inashuhudia kiwango kikubwa cha mvua zaidi ya kile cha kawaida ambacho kimesababisha mafuriko makubwa,maporomoko ya udongo na maelfu ya watu kutawanywa hivi karibuni. Miongoni mwa maeneo yaliyoathirika zaidi ni Kaunti ya Garisa , ambako hivi sasa asante kwa shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto UNICEF na wadau wake kama shirika la Norway kwa ajili ya ushirikiano wa maendeleo NORAD, Mamlaka ya Kitaifa ya kudhibiti Ukame Kenya NDMA, na serikali ya Kaunti ya Garasa  kwani kaya zilizoathirika na mafuriko zinapokea msaada wa fedha taslim kupitia M-pesa na vocha za kielektroniki ili kujikimu kimaisha. Flora Nducha anafafanua zaidi katika makala hii

Ghasia zikiwa zinaongezeka katika mji mkuu wa Haiti, Port-Au-Prince, hospitali sita kati ya kumi nchini humo ziko katika hali mbaya ya utoaji huduma limeonya Shirika la Umoja wa Mataifa la Kuhudumia Watoto, UNICEF.
Taarifa ya UNICEF iliyotolewa leo mjini Port-Au-Prince imeeleza kwamba vurugu zimeutikisa mfumo wa afya wa Haiti unaoporomoka kutokana na kwamba makundi yenye silaha yamenyonga minyororo ya usambazaji, na kuweka mamilioni ya watoto katika hatari ya magonjwa na utapiamlo.
Kila hospitali nchini Haiti imeripoti ugumu wa kupata na kutunza vifaa muhimu vya matibabu, kwani safari za ndege za kimataifa na za ndani za mizigo kutoka na kwenda katika viwanja vya ndege vya Port-Au-Prince zilirejea kufanya kazi hivi majuzi tu, zikiwa na uwezo mdogo na mrundikano mkubwa, kama ilivyokuwa kwa bandari kuu ambayo hapo awali ilikuwa mikononi mwa makundi yenye silaha.
"Mfumo wa afya wa Haiti uko karibu kuporomoka," Bruno Maes, Mwakilishi wa UNICEF nchini Haiti amesema akiongeza kwamba, "Mchanganyiko wa vurugu, ufurushaji wa watu wengi, milipuko hatari, na kuongezeka kwa utapiamlo kumeupinda mfumo wa afya wa Haiti, lakini kunyongwa kwa minyororo ya usambazaji kunaweza kuwa ndio kunauvunja."
Makontena yaliyojazwa vifaa muhimu yamezuiliwa, au kuporwa, kama ilivyokuwa kwa maghala na maduka mengi ya dawa. Wakati huo huo, mamia ya makontena yaliyosheheni vifaa vya kibinadamu yamekwama huko Port-Au-Prince ikiwa ni pamoja na kontena za UNICEF zilizo na vifaa vya watoto wachanga, wajawazito na vya matibabu.
Port-Au-Prince, kitovu kikuu cha Haiti, kwa kawaida hupokea na kutuma mizigo ya uagizaji wa vifaa tiba vya Haiti. Sasa jiji hilo limelemazwa na vurugu, na wakazi wake zaidi ya 160,000 wameyakimbia makazi yao, jiji hilo haliwezi kutosheleza mahitaji ya watu ambao kwa wakati mmoja wanapambana na majeraha ya kimwili na hatari ya magonjwa, inafafanua taarifa ya UNICEF.
Mawimbi ya familia zilizofurushwa zinazotafuta usalama, hasa katika sehemu ya kusini mwa nchi, yanaleta shinikizo la ziada kwa huduma za afya za wanakokimbilia, ambazo hata kabla ya kuongezeka kwa mzozo hazikuweza kuhimili mahitaji. Uhaba wa wafanyakazi umeenea, na takriban asilimia 40 ya wafanyakazi wote wa matibabu wameondoka nchini Haiti kutokana na viwango vya juu vya ukosefu wa usalama.
Kati ya Oktoba 2022 na Aprili 2024, Haiti iliripoti jumla ya visa 82,000 vinavyoshukiwa kuwa na kipindupindu. Takriban watu milioni 4.4 nchini Haiti wanahitaji msaada wa haraka wa chakula, na watu milioni 1.6 wanakabiliwa na viwango vya dharura vya uhaba wa chakula, jambo ambalo linaongeza hatari ya kupata tatizo la uzito mdogo kwa watoto na utapiamlo. Kuwasili kwa msimu wa mvua kunatazamiwa kuzidisha hali kuwa mbaya zaidi, hivyo kusababisha ongezeko la visa vya magonjwa yatokanayo na maji pamoja na magonjwa yanayoenezwa na mbu, kama vile malaria.
Ili kukabiliana na hali hiyo, UNICEF na wadau wanatafuta njia mbadala za kuagiza na kusambaza mizigo. Kupitia njia za pili za uingizaji na utoaji, pamoja na Wizara ya Afya, wafadhili wa kimataifa na washirika, UNICEF imeweza kuendelea kupeleka chanjo, dawa na vifaa vya matibabu kwa watoto nchini Haiti ambao wanahitaji zaidi.
Tarehe 18, 20 na 21 Mei 2024, UNICEF iliwezesha kuwasilisha tani 38 za vifaa vya kuokoa maisha, ikiwa ni pamoja na vifaa vya afya na kipindupindu, na bidhaa nyingine muhimu za matibabu nchini Haiti kupitia njia ya anga kwa kuungwa mkono na Muungano wa Ulaya na WFP kutoka Panama hadi mji mkuu wa Haiti, ambapo UNICEF na Umoja wa Mataifa wameanzisha kituo kipya cha kufanya kazi. Lakini msaada zaidi unahitajika.
"Hatuwezi kuruhusu vifaa muhimu ambavyo vinaweza kuokoa maisha ya watoto kubaki vikiwa vimezuiliwa kwenye maghala na makontena. Lazima viwasilishwe sasa,” amesisitiza Maes, Mwakilishi wa UNICEF nchini Haiti.

Hii leo jaridani tunaangazia huduma za afya kwa watoto nchini Haiti na simulizi afisa wa Shirika la Umoja wa Mataifa la Afya Ulimwenguni WHO kuhusu yanayoenndelea Gaza. Makala tnakupeleka nchini Kenya na mashinani nchini Tanzania, kulikoni? 
Ghasia zikiwa zinaongezeka katika mji mkuu wa Haiti, Port-Au-Prince, hospitali sita kati ya kumi nchini humo ziko katika hali mbaya ya utoaji huduma limeonya Shirika la Umoja wa Mataifa la Kuhudumia Watoto, UNICEF. Afisa wa Shirika la Umoja wa Mataifa la Afya Ulimwenguni WHO aliyerejea hivi karibuni kutoka Ukanda wa Gaza amesimulia yale aliyoshuhudia akiwa huko huku huku akisisitiza kuwa "hakuna mahali salama" katika Ukanda huo na aliyoshuhudia ni “yakusitikisha na ya kutisha.”Makala inatupeleka Kaunti ya Garisa nchini Kenya ambako waathirika wa mafuriko na maporomoko ya udongo ya hivi karibuni walio katika makambi za muda za wakimbizi wa ndani wanapokea msaada wa fecha na vocha kutoka kwa shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto UNICEF na wadau wake ikiwaweze kujikimu.Na mashinani tutaelekea nchini Tanzania kusikia ujumbe kuhusu utunzaji wa mazingira na mabadiliko ya tabianchi.Mwenyeji wako ni Leah Mushi, karibu! 

Afisa wa Shirika la Umoja wa Mataifa la Afya Ulimwenguni WHO aliyerejea hivi karibuni kutoka Ukanda wa Gaza amesimulia yale aliyoshuhudia akiwa huko huku huku akisisitiza kuwa "hakuna mahali salama" katika Ukanda huo na aliyoshuhudia ni “yakusitikisha na ya kutisha.”
Ni Nika Alexander kiongozi wa timu ya mawasiliano ya dharura kutoka WHO akieleza tofauti ya kwanza anayoona sasa akiwa amerejea kutoka Gaza ambapo wakati angali kule siku baada ya siku wakisikia mlio wa ndege basi bomu linaweza kuanguka dakika yoyote, wakati sasa ukiwa sehemu ambayo si ya vita akisikia mlio wa ndege pengine ni watu wanaendea likizo ni kama watu wa Gaza wanaishi kinyume na ulimwengu. 
Akihojiwa na Idhaa ya Umoja wa Mataifa baada ya kurejea Gaza Bi.Nika anasimulia hali ya kule. 
“Nilichoondoka nacho ni mawazo ya jinsi hali ilivyo mbaya kwa watu wa Gaza, jinsi hali ilivyo ngumu kwa watu wanaojaribu kuwasaidia watu wa Gaza na jinsi kulivyo hatari.” 
Amesema hospitali zinazofanya kazi ni chache na hazifanyi kazi kamili.
“Kimsingi, kote Gaza, ni theluthi moja ya hospitali ndio zinafanya kazi. Kwa hivyo takriban hospitali 12 kati ya 36 bado zinaweza kufanya kazi kwa namna fulani. Hawawezi kutoa huduma kamili. Baadhi yao wanafanya kama sehemu ya kutoa huduma ya kwanza na kusaidia wenye kiwewe, ambapo wanajaribu tu kutibu wake wanakuwa wanavuja damu na vyovyote vile wawezavyo ilimradi watu wasife kutokana na majeraha.”
Afisa huyu wa mawasiliano ya dharura anasema pamoja na yote hayo lakini lipo lililompa matumaini licha ya kutokuwepo kwa eneo lolote salama katika Ukanda wa Gaza. 
“Kilichonivutia sana ni kwa jinsi kila mtu anavyofanya kazi kwa bidii licha ya hali mbaya ambapo kila kelele inaweza kuwa ni mlipuko karibu yako, au unaweza kuwa unakulipukia wewe. Nilipoondoka Rafah wiki moja iliyopita, tulikuwa wafanyakazi 19 wanaondoka na wengine 20 wa Umoja wa Mataifa wanaingia Rafah. Ninawaona wenzangu hao kuwa wajasiri sana, na sio kwamba wanakuja kujifanyia kazi wenyewe bali wanakuja kushirikiana na wafanyakazi wa Gaza wa sekta ya afya.”