Wszechnica.org.pl - Historia Wszechnica.org.pl - Historia

Z okazji urodzin Stefana Gierowskiego o jego twórczości dyskutowali Magdalena Gierowska-Dybalska i Marek Sobczyk. Spotkanie poprowadził dr Piotr Rypson. Muzeum Narodowe w Warszawie, 10 czerwca 2015 r. [56min]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/urodziny-mistrzow-stefan-gierowski-90-rocznica-urodzin/

Profesor Stefan Gierowski jest jednym z najwybitniejszych współczesnych polskich malarzy, wieloletnim wykładowcą na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Od 1957 roku konsekwentnie zajmuje się malarstwem nieprzedstawiającym, koncentrując się na zagadnieniach koloru, światła i przestrzeni. W 1980 roku otrzymał Nagrodę im. Jana Cybisa, nadawaną za całokształt twórczości.

Z okazji jubileuszu o twórczości Stefana Gierowskiego dyskutowali:

Magdalena Gierowska-Dybalska, córka artysty i Marek Sobczyk – artysta malarz, uczeń Stefana Gierowskiego.

Spotkanie poprowadził dr Piotr Rypson, kurator Zbiorów Sztuki Nowoczesnej – zastępca ds. naukowych dyrektora Muzeum Narodowego w Warszawie.

Stefan Gierowski – malarz i rysownik. Wybitny przedstawiciel współczesnej awangardy malarskiej, określany mianem klasyka polskiej nowoczesności. Urodził się 21 maja 1925 roku w Częstochowie.

Studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w latach 1945-48 w pracowniach Zbigniewa Pronaszki i Karola Frycza. Równolegle studiował historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim pod kierunkiem Wojsława Mole. Od 1949 roku mieszka w Warszawie. W latach 1956-61 współpracował z Galerią Krzywe Koło prowadzoną przez Mariana Bogusza. Od roku 1962 do 1996 prowadził działalność dydaktyczną na warszawskiej ASP, gdzie w latach 1975-81 pełnił funkcję dziekana Wydziału Malarstwa, a w 1983 roku został wybrany na rektora-elekta. Władze stanu wojennego stanowczo odrzuciły tę kandydaturę. W latach osiemdziesiątych związany z kręgiem „kultury niezależnej”. W 1986 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W 1981 roku był członkiem Komitetu Organizacyjnego Kongresu Kultury Polskiej. W 1980 roku otrzymał nagrodę im. Jana Cybisa. Mieszka w Konstancinie pod Warszawą.

W pierwszym, figuratywnym okresie twórczości Stefana Gierowskiego, w jego malarstwie widoczny jest wpływ postkubistycznej rytmizacji formy oraz uproszczeń zaczerpniętych z kręgu sztuki naiwnej (Gołębnik). Około 1957 roku artysta dochodzi do malarstwa niefiguratywnego, które staje się głównym obszarem jego zainteresowań. Jednocześnie zaprzestaje nadawania obrazom literackich tytułów i od tej pory konsekwentnie oznacza je rzymską numerację. W tym samym roku krytyk sztuki Aleksander Wojciechowski określa jego sztukę mianem „abstrakcji autonomicznej”, co wydaje się najtrafniej charakteryzować cała twórczość Stefana Gierowskiego. Położenie nacisku na sam fenomen obrazu wskazuje jednoznacznie, że artysta rozpoczął poszukiwania nowej formuły obrazu malarskiego, pozbawionego przez twórcę wszystkich innych treści, poza tymi jakie niesie działanie koloru. Obraz nr I powstał właśnie w 1957 roku. Gierowski zaczyna malować kompozycje abstrakcyjne, w których czynnik intelektualny, przejawiający się w klarownej konstrukcji obrazu, zdominowany był przez emocje. Były one obecne zarówno w subtelnej, wyszukanej kompozycji kolorystycznej, zazwyczaj monochromatycznej, jak również bogatym opracowaniu fakturalnym powierzchni płócien. Już wtedy pojawiła się w obrazach Gierowskiego zapowiedź problematyki światła, przestrzeni i ruchu, która stała się wiodąca w twórczości tego artysty. Obrazy Gierowskiego o numerach I-XX określić można jako malarstwo typu informel, kierunek który w owym czasie rozwijał się na Zachodzie. Ewolucja w twórczości Gierowskiego przebiegała w stronę wzmocnienia czynnika intelektualnego.

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-na

Debata w ramach 27. Festiwalu Nauki w Warszawie. Debatę poprowadził dr Mateusz Werner. Rozmawiali dr Maria Antosik-Piela, prof. Artur Markowski i prof. Paweł Skibiński. [ 24 września 2023 r.]

W pierwszej połowie XX wieku sytuacja Żydów na ziemiach polskich i w Polsce była złożona i ulegała zmianom w zależności od okresów oraz uwarunkowań politycznych, społecznych i ekonomicznych. Przed II wojną światową, Polska była miejscem znacznego skupiska ludności żydowskiej w Europie. Społeczność ta miała różnorodne aspekty kulturowe, językowe i religijne. W okresie międzywojennym Żydzi stanowili istotną część społeczeństwa polskiego, szczególnie w większych miastach. Byli aktywni w wielu dziedzinach życia, w tym w handlu, rzemiośle, nauce, kulturze i polityce. Jednakże byli również narażeni na antysemickie nastroje, które czasami przybierały formę agresji fizycznej i prawnej. Ponadto, w okresie międzywojennym miały miejsce różne wydarzenia i akty antysemickie. Na przykład, w latach 1935-1936 wprowadzono tzw. ustawy kwotowe, które ograniczały dostęp Żydów do szkół wyższych. Poza tym, narastało zagrożenie ze strony ruchów skrajnie prawicowych i faszystowskich. Po wybuchu II wojny światowej i okupacji niemieckiej w 1939 roku, sytuacja Żydów uległa dramatycznemu pogorszeniu. Niemcy wprowadzili politykę eksterminacji, która osiągnęła swoje szczytowe punkty w postaci gett, masowych egzekucji i ostatecznie Holocaustu. Miliony Żydów z Polski i innych krajów europejskich zostały zamordowane w obozach zagłady.

dr Mateusz Werner - filozof kultury, eseista, krytyk filmowy. Doktor nauk humanistycznych

dr Maria Antosik-Piela - absolwentka Wydziału Polonistyki UW, stopień doktora uzyskała na Wydziale Polonistyki UJ w 2019 roku. Obecnie związana z Wydziałem Historii UW (od 2020 roku). Brała udział w projektach finansowanych m.in. przez FNP, NCN, NPRH. Zainteresowania badawcze: polsko-żydowskie pogranicze kulturowe w XIX i XX wieku, prasa żydowska i polska w XIX i XX wieku, historia Żydów w Galicji, obecność ideologii społeczno-politycznych w tekstach kultury.

dr hab., prof. ucz. Artur Markowski - Doktorat na Wydziale Historycznym UW w 2007 r, pod kierunkiem prof. Jerzego Tomaszewskiego, habilitacja w 2019 r. tamże; Zajmuje się historią społeczną XIX wieku, szczególnie dziejami Żydów w obszarze wpływów Imperium Rosyjskiego i historią przemocy. Od 2007 asystent, od 2009 adiunkt w Zakładzie Historii XIX wieku. 2008-2010 sekretarz Instytutu Historycznego UW do spraw dydaktycznych. Redaktor naczelny serii: “Źródła do dziejów Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku (do 1939 r). Wydawanej przez Instytut Historyczny UW i Muzeum POLIN. Stypendysta m.in. “Polityki”, FNP, Fundacji Lanckorońskich, MNiSW; research fellow na University of Notre Dame 2012/2013; kierował projektem badawczym poświęconym pogromom Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku (2012-2017). Jest członkiem redakcji “Kwartalnika Historii Żydów” i członkiem rady “Almanach. Studia żydowskie”.

prof. dr hab. Paweł Skibiński - doktorat na Wydziale Historycznym UW w 2001, habilitacja tamże w 2014. Od 1997 do 2001 doktorant w Instytucie Historycznym UW. Od 2001 adiunkt w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Staż na Universidad de Navarra w Pamplonie (1999), stypendium MSZ Hiszpanii (2000). Od 2006 do 2008 kierował działem Badawczym Muzeum Historii Polski. Od 2010 do 2015 był dyrektorem Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Od 2015 ekspert Centrum Myśli Jan Pawła II. Był członkiem redakcji “Kwartalnika Konserwatywnego”, obecnie współpracuje stale z miesięcznikiem “W sieci historii”. Od 2020 r. zastępca dyrektora ds. naukowych Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej.

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
htt

Wykład dr Weroniki Szulik o wierności adaptacji filmowych w ramach Festiwalu Nauki w Warszawie [30 września 2023]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/wierna-adaptacja-roznice-miedzy-filmem-rok-1863-i-powiescia-wierna-rzeka-stefana-zeromskiego/

Czy wiedźmin miał szczękę Supermana? Czy Galadriela uczestniczyła w bitwie o Pierścień? Liet-Kynes była kobietą? Różnice między adaptacją a materiałem źródłowym zawsze budzą wiele emocji, szczególnie wśród miłośników danego dzieła. Także w epoce kina niemego wywoływały one niemałe zainteresowanie, szczególnie wśród krytyki (zarówno filmowej, jak i literackiej). Z jednej strony „popularność” wręcz wpisywano w definicję samego medium, z drugiej dopatrywano się w nim doskonałego narzędzia edukacyjnego dla mas. Dlatego adaptacje filmowe literatury pięknej były w tamtym czasie tak pożądane: dawały praktycznie gotowy materiał do scenariuszy oraz zapoznawały osoby niepiśmienne z kanonem kultury polskiej, co miało ogromne znaczenie dla państwa, które dopiero co odzyskało niepodległość.

Jedną z klasycznych adaptacji literatury pięknej był film Rok 1863 w reżyserii Edwarda Puchalskiego, którego premiera odbyła się w 1922 roku. Scenariusz oparty był na powieści Wierna rzeka Stefana Żeromskiego. Mimo że film uchodzi za adaptację raczej wierną oryginałowi, różni się od książki – poczynając od tytułu – w wielu znaczących momentach. Celem wykładu będzie przyjrzenie się wybranym różnicom między dziełami i próba refleksji nad tym, co mogą one oznaczać w kontekście zarówno ówczesnej krytyki filmowej (oraz literackiej), jak i atmosfery politycznej epoki.

dr Weronika Szulik - dokumentalistka z Pracowni Dokumentacji Literatury Współczesnej w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk

Jeśli chcesz wspierać Wszechnicę w dalszym tworzeniu treści, organizowaniu kolejnych #rozmówWszechnicy, możesz:

1. Zostać Patronem Wszechnicy FWW w serwisie https://patronite.pl/wszechnicafww

Przez portal Patronite możesz wesprzeć tworzenie cyklu #rozmowyWszechnicy nie tylko dobrym słowem, ale i finansowo. Będąc Patronką/Patronem wpłacasz regularne, comiesięczne kwoty na konto Wszechnicy, a my dzięki Twojemu wsparciu możemy dalej rozwijać naszą działalność. W ramach podziękowania mamy dla Was drobne nagrody.

2. Możesz wspierać nas, robiąc zakupy za pomocą serwisu Fanimani.pl - https://tiny.pl/wkwpk
Jeżeli robisz zakupy w internecie, możesz nas bezpłatnie wspierać. Z każdego Twojego zakupu średnio 2,5% jego wartości trafi do Wszechnicy, jeśli zaczniesz korzystać z serwisu FaniMani.pl Ty nic nie dopłacasz!

3. Możesz przekazać nam darowiznę na cele statutowe tradycyjnym przelewem
Darowizny dla Fundacji Wspomagania Wsi można przekazywać na konto nr:
33 1600 1462 1808 7033 4000 0001
Fundacja Wspomagania Wsi

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/
#festiwalnauki #ibl #stefanżeromski #adaptacja #film #powieść #1863 #wiernarzeka

Wykład dr Ewy Woydyłło w ramach Kawiarni Naukowej 1a w Wawerskim Centrum Kultury, 29 kwietnia 2015 r.

https://wszechnica.org.pl/wyklad/jak-sie-klocic-i-pozostac-w-przyjazni/

Życie człowieka pozbawione konfliktów z innymi ludźmi możliwe jest jedynie za cenę wyrzeczenia się swoich potrzeb i oczekiwań. Spór prowadzi jednak nieuchronnie do kłótni. Jak kłócić się mądrze - by osiągać swoje cele, a jednocześnie nie zrażać do siebie drugiej strony - radziła w trakcie swojego wykładu w Kawiarni Naukowej 1a psychoterapeutka dr Ewa Woydyłło.

Jak podkreślała psychoterapeutka, nie każdy konflikt powinien powodować kłótnię. Zanim zdecydujemy się na zasygnalizowanie drugiej osobie istnienie sporu, zastanówmy się wpierw, czy sprawa ma dla nas istotne znaczenie. Nie warto spierać się bowiem o drobiazgi, o których nie będziemy pamiętali w przyszlości. Jeśli już dojdzie do sprzeczki, nie musi ona wcale podzielić ludzi. Nie stanie się tak, jeśli prowadząc kłótnię, będziemy pamiętać o elementarnych zasadach, mówiła dr Woydyłło. Należy wystrzegać się obrażania, poniżania i ośmieszania drugiej strony. Zapomnieć trzeba też o stosowaniu wulgaryzmów. Nie zadamy wówczas drugiej osobie ran, które będą długo bolesne.

Nieprawdą jest, że kłócą się ludzie niedojrzali i źle wychowani, oponowała psychoterapeutka. Tego rodzaju epitety mogą określać jedynie same metody rozstrzygania sporu. Aby uniknąć tego rodzaju określeń naszego zachowania, powinniśmy wyrzec się emocjonalnych reakcji, jak np. płaczu czy używania wulgarnych słów. Tego typu zachowanie często kończy kłótnie, bo odstrasza drugą stronę, ale nie prowadzi do porozumienia i zażegnania sporu. Warto mieć jednak na uwadze, że kłótnia nie jest jedyną metodą rozstrzygania konfliktów. Spory najlepiej rozstrzygać w drodze negocjacji, przedstawiając drugiej stronie nasze argumenty, radziła dr Woydyłło.

Co zrobić, gdy dojdzie do kłótni? Psychoterapeutka radzi, by spierać się tylko o jedną konkretną rzecz. Wyciąganie przy okazji innych spraw nie pozwala drugiej osobie skoncentrować się na przedmiocie sporu. Prowadzi też do eskalacji emocji. Powinniśmy wtedy mówić jedynie o własnych odczuciach związanych z daną sytuacją, np. "jest mi przykro, że...". Nie wywołamy wówczas reakcji obronnej. Nie uogólniajmy też cudzego zachowania, np. "ty zawsze się spóźniasz". Druga strona zawsze znajdzie wtedy kontrargument. Nasz problem sygnalizujmy zawsze w formie rady. Np. "co mogę zrobić, abyś nie zastawiał swoimi rzeczami całej lodówki". Dodajmy też ofertę od siebie. Np. "ty ułożysz rzeczy w lodówce, a ja w tym czasie wyprasuję ci koszulę". Pamiętajmy, żeby w sytuacjach konfliktowych jasno komunikować swoje granice. Druga strona może je naruszać właśnie dlatego, że ich nie zna. Przekazujmy swoje oczekiwania w formie próśb, nie zakazów. Podkreślajmy zawsze, że to my mamy problem. Np. "mi jest przykro, smutno, żal". Pozwala to drugiej osobie wycofać się z twarzą.

Dr Woydyłło radziła też, jak postępować w momencie, gdy chcemy zwrócić komuś uwagę. Przede wszystkim nie powinna ona ranić drugiej osoby, wtedy łatwiej uzyskamy jej współpracę. Zadbajmy więc wówczas o odpowiedni dobór słów i dyskrekcję. Nasza uwaga powinna być konstruktywna. Np. "lepiej ci było z grzywką, mam zdjęcie, zobacz jak ładnie ci wyszło". Psychoterapeutka podkreślała, że powinniśmy zwracać ją natychmiast jedynie dzieciom oraz osobom agresywnym. Dziecko nie będzie później pamiętać sytuacji, która jest jej przedmiotem, a osoba agresywna stwarza dla nas bezpośrednie zagrożenie.


dr Ewa Woydyłło - psychoterapeutka, autorka wielu książek, związana z Fundacją Batorego

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-n

Wykład profesora Bohdana Szklarskiego o przywództwie,jego różnych formach i przykładach, Collegium Civitas, 14 marca 2010 [1h32min]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/przywodztwo-w-perspektywie-porownawczej/

Wykład został przeprowadzony 14 marca 2010 roku w Collegium Civitas w ramach cyklu „Współczesne społeczeństwa: Polska – Europa – Świat. Demokracja, życie publiczne i jego instytucje.”

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/wszechnica-fww-nauka
https://wszechnica.org.pl/
#przywództwo #socjologia #politologia

Wykład Jean-Marie Guéhenno otworzył konferencję „Price of Freedom. Security in the Globalized World”. Łazienki Królewskie w Warszawie. 5 października 2014 r. [1h21min]

https://wszechnica.org.pl/wyklad/cena-wolnosci-bezpieczenstwo-w-zglobalizowanym-swiecie-wyklad-jean-marie-guehenno/

– Żyjemy w płynnej, fragmentarycznej rzeczywistości ponowoczesnego świata. Jedynym lekarstwem na przywrócenie trwałych i pozytywnych skutków działań politycznych jest powrót do wspólnotowego wymiaru polityki – powiedział Jean-Marie Guéhenno w trakcie wykładu otwierającego konferencję „Price of Freedom. Security in the Globalized World”.

W dniach 9-10 października 2014 roku, w Łazienkach Królewskich w Warszawie odbyła się 5. międzynarodowa konferencja dedykowana prof. Bronisławowi Geremkowi. Tematem tegorocznego spotkania były problemy światowego bezpieczeństwa w kontekście globalizacji.

***

Jean-Marie Guéhenno – przewodniczący International Crisis Group. W latach 2000-2008 Jean-Marie Guéhenno był zastępcą Sekretarza Generalnego ONZ do spraw Misji Pokojowych. W latach 1998-2000 przewodził francuskiemu Instytutowi Zaawansowanych Studiów Obrony Narodowej (Institut des hautes études de défense nationale).

***

Prelegent rozpoczął swój wywód od przypomnienia sytuacji „zimnej wojny”, która – pomimo zagrożenia w postaci światowego konfliktu zbrojnego – nie przyczyniła się do komplikacji politycznych napięć pomiędzy poszczególnymi graczami na miarę, jaka charakteryzuje czasy współczesne. Obecnie wojna zmieniła granice prawa. Trudno pojąć czy współcześnie prowadzi się wojnę czy też raczej ściga zbrodniarzy na masową skalę – podkreślił Jean-Marie Guéhenno.

Bezpieczeństwo w kontekście nowej definicji konfliktu zbrojnego wymaga refleksji w odniesieniu do trzech sfer zagadnień – dynamicznego wzrostu ilości słabo zarządzanych przestrzeni politycznych, współczesnego globalnego terroryzmu oraz kryzysu polityki.

Jedną z przyczyn powstawania rozlicznych przestrzeni, które nie poddają się jakiemukolwiek procesowi zarządzania wydaje się geopolityczny krach wielkich mocarstw. Sprawa Ukrainy pokazała, że niezwykle istotną kwestią pozostaje wciąż proces legitymizacji państwa na obszarach „porzuconych” w wyniku takiego mocarstwowego rozpadu. Słaba siła państwa przekłada się w takim przypadku na bezsilność wobec zewnętrznego agresora lub wewnętrznego dyktatora.

Z kolei zagadnienie terroryzmu – znane co najmniej od XIX wieku – także nabiera współcześnie nowych odcieni, co spowodowane jest gospodarczym oraz medialnym procesem unifikacji całego świata. Pojawia się dziś nowy typ terrorysty, który uwikłany jest jednocześnie w lokalny i globalny wymiar działań przestępczych. Ponadto ruchy terrorystyczne nie są już głęboko zakorzenione, innymi słowy z definicji podlegają procesowi globalizacji technologii własnych działań i samych obszarów działań.

Współczesny kryzys polityki rozumianej jako terytorium oddziaływania idei również stał się cechą charakterystyczną dla ponowoczesnego zagadnienia światowego bezpieczeństwa. W kontekście globalizacji istotniejsza od walki o konkretne wartości okazuje się kontrola zasobami ludzkimi. Instrumentalizacja owego zarządzania populacją i elektoratem, a więc umieszczenie jej w sferze pragmatycznej odzwierciedla się w etiologii konfliktu: przyjmuje on bowiem formę hybrydową, oddziałując jednocześnie na zewnątrz i do wewnątrz.

Żyjemy w płynnej, fragmentarycznej rzeczywistości ponowoczesnego świata. Jedynym lekarstwem na przywrócenie trwałych i pozytywnych skutków działań politycznych jest powrót do wspólnotowego wymiaru polityki – podsumował swój wywód Jean-Marie Guéhenno

Znajdź nas:
https://www.youtube.com/c/WszechnicaFWW/
https://www.facebook.com/WszechnicaFWW1/
https://anchor.fm/wszechnicaorgpl---historia
https://anchor.fm/