KRUKI Ewa Karwan-Jastrzębska

Jest to jedna z najciekawszych, bo zaskakujących z perspektywy obecnych czasów rozmów, przeprowadzonych przeze mnie z ludźmi ze świata polityki. Wywiad z Lechem Wałęsą, nagrany 1 grudnia 1999 roku - po czterech latach, które upłynęły od zakończenia w 1995 roku kadencji Prezydenta - ma wiele wątków. Jak widzi Lech Wałęsa nadchodzące tysiąclecie? Co sądzi o swoich krytykach?  Dowiadujemy się z jakimi ludźmi wielkiej polityki czuje więź i, najważniejsze, co sądzi o tych, którzy z bezpiecznego miejsca, trwając w bierności oceniają postawy bohaterów. Możemy się teraz zastanawiać na ile wizja Europy, głoszona wówczas przez byłego prezydenta znalazła odzwierciedlenie w dzisiejszej rzeczywistości. Zapraszam do wysłuchania rozmowy.

Opowieść, wydobyta z historii moich radiowych rozmów jest dowodem pasji poszukiwań, świadectwem poświęcenia dwunastu lat życia na tropienie śladów yeti w Tybecie. Mój gość porusza wiele tematów. Od niedźwiedzi tybetańskich po legendy związane z bohaterem książki "Yeti. Legenda i rzeczywistość" Rozmowa z alpinistą i himalaistą, jednym z najsłynniejszych podróżników świata ujawnia jego wrażliwość na świat przyrody. Nie zyskał przychylności opinii publicznej, nie wypowiadano się entuzjastycznie na temat teorii Messnera o yeti. Był za to ceniony za zdobywanie szczytów. 

Goszczony po latach w KRUKACH Reinhold Messner już w wieku pięciu lat wraz z ojcem zdobył pierwszy trzytysięcznik – Sass Rigais. Jako pierwszy człowiek zdobył Koronę Himalajów i Karakorum – wszystkie czternaście ośmiotysięczników świata. Dokonał tego w 1986, a zdobycie kompletu szczytów zajęło mu łącznie 16 lat. Za swoje osiągnięcia we wspinaniu Reinhold Messner był wpisywany do Księgi rekordów Guinessa.

Po wycofaniu się z czynnego alpinizmu zajął się działalnością społeczną oraz polityczną. W latach 1999–2004 był posłem do Parlamentu Europejskiego V kadencji z ramienia Federacji Zielonych. Należał do grupy Zielonych i Wolnego Sojuszu Europejskiego. Pracował m.in. w Komisji Spraw Zagranicznych, Praw Człowieka, Wspólnego Bezpieczeństwa i Polityki Obronnej.

Rozmawia Ewa Karwan-Jastrzębska.

Spotykaliśmy się wiele razy w radiu, przy okazji premier książek, które przekładał w mistrzowski sposób. Tłumaczył moją rozmowę radiową z Mario Vargasem Llosą, gdy pisarz odwiedził Polskę, wspominał w innej wieczornej zaduszkowej audycji wielkich nieobecnych, muzyków, pisarzy, artystów. Wspomnieniom towarzyszyła wówczas nastrojowa "Siesta" Milesa Davisa. Widywaliśmy się przez lata w Warszawie, w Juracie, przy winie i paelli, obserwowałam z bliska narodziny przekładu  "Cienia wiatru" Carlosa Ruiza Zafona, autorstwa  dwojga tłumaczy Beaty Fabjańskiej-Potapczuk i mojego gościa. I pewnego dnia to ON, Carlos Marrodan Casas sam stał się bohaterem rozmowy. Dziś, po ponad dwudziestu latach powracamy do studia, aby wydobyć z przeszłości słowa. Mam nadzieję, że przywołanie tych chwil sprawi Wam wielką radość. Będziecie bowiem mieli okazję poznać bliżej utalentowanego tłumacza, dzięki któremu literatura iberoamerykańska wkroczyła na zawsze w Wasze życie.

Udało nam się wspólnie, przed ponad dwudziestu laty, dziś już w archiwalnej rozmowie z bohaterem dzisiejszych KRUKÓW Markiem Kotańskim stworzyć jego portret - wrażliwego, bardzo naturalnego, pełnego ciepła człowieka, który oddał swój czas, uwagę, serce ludziom uzależnionym. Tę otwartość mojego gościa wyzwoliła rozmowa o jego rodzinie. Tej własnej, nie tej, którą definiuje przez bliskość z całym światem. O początkach fascynacji możliwością pomocy innym, o pracy w szpitalu psychiatrycznym i zakochaniu się w pacjentach, o działaniu z potrzeby serca, o bezdomności i o koncepcji domów MONARU i innych, stworzonych w systemie MARKOT opowiadał mój gość. Mówił że dobroć jest umiejętnością dawania siebie innym. On tę zdolność posiadł i po dziś dzień zbieramy owoce współczulności Marka Kotańskiego. Mawiał: "To jest bardzo trudne być naprawdę dobrym".

Za zdjęcie Marka Kotańskiego dziękuję Tomaszowi Terleckiemu.

Ewa Karwan-Jastrzębska

Pisarz, scenarzysta, reżyser, aktor. Nie wiem czy to właściwa kolejność, ale w każdej z tych ról sprawdza się znakomicie. Najrzadziej jest aktorem najczęściej, ostatnio pisarzem. Igor Brejdygant debiutował "Paradoksem", potem była "Szadź" "Rysa", "Układ", obecność w zbiorze "Opowiem Ci o zbrodni" -  teraz nadchodzi "Wiatr". Każda powieść jest kryminałem, pogłębionym psychologicznie, mrocznym i pełnym zagadek. W rozmowie poruszamy się w materii słów: literatury i etyki, dyskutujemy o istocie zła, o jego obliczach, o osobowości narcystycznej zbrodniarzy, o odpowiedzialności artysty, wreszcie o domu, w którym mieszkają pisarze i jego magicznym wymiarze. Mówimy też o tym, że taki dom to świat i o nadziei dla świata, jeśli istnieją takie miejsca do życia. 

Fotograf, specjalista w dziedzinie zdjęć reklamowych, prekursor cyfrowego przetwarzania fotografii odwiedził mnie w studiu radiowym dwadzieścia lat temu. W tym samym roku ukazał się album "Ryszard  Horowitz". Tak o książce pisał wydawca: "Pokażcie pięciolatkowi bramy piekła, a potem zajrzyjcie w sny i wyobraźnię dorosłego człowieka. To historia Ryszarda Horowitza, fotografa, emigranta z Polski, który przeżył Oświęcim. Mężczyzna, młodzieniec, dziecko". 

Mój gość przebywał wówczas w Polsce z żoną Anną. Przyjechał na premierę książki. Mieszka na stałe i pracuje w Nowym Jorku. Gdy skontaktowałam się z nim i wspomniałam o istnieniu zachowanego w moich archiwach wywiadu przekazał mi swój portret, ciekaw naszych głosów z przeszłości. To wyjątkowy i wrażliwy artysta fotografii. Mówił o sobie: "O ile zastanawiam się, czym jest moja sztuka, myślę, że na pewno jest to połączenie galicyjskiego surrealizmu i amerykańskiego szaleństwa. Tak mi się szczęśliwie ułożyło, że nie pozbyłem się korzeni. Byłem dobrze wykształcony w Polsce, miałem podstawę do tego, by znaleźć swoje miejsce w Ameryce. Zderzenie tych dwóch światów nadało styl mojej pracy".

W rozmowie z początku wieku Ryszard Horowitz jest bardziej intymny, osobisty, opowiada o Annie, która nam towarzyszy w studiu, o synach i życiu.