2 min
EN SON YOK OLACAK MEZHEB: HANEFÎ MEZHEBİ - 18 NİSAN 2024 - MEVLANA TAKVİMİ Mevlana Takvimi
-
- Islam
Ebû Hanîfe (r.a.) tâbiîlerinin çokluğu ve mezhebinin
dünyanın dört bir tarafına yayılmasıyla diğer imâmlardan
ayrılır. Dünyanın yarısı, hatta üçte ikisi ona tâbi olmuştur.
Ebû Hanîfe (r.a.)’in mezhebi, tedvin (toplayıp kitap haline
getirme) açısından da mezheblerin ilkidir.
İmâm-ı Şa‘ranî (r.âleyh), el-Mizan isimli eserinde şöyle der: “Ebû Hanîfe (r.a.)’in mezhebi, mezheblerin içinde
ilk tedvin edilen ve bazı keşif ehli kimselerin ifâde ettiği
üzere en son yok olacak olan mezhebdir. Allâhü Te‘âlâ
onu dîni ve kulları için imâm olarak seçmiştir. Ebû Hanîfe
(r.a.)’in ardından gidenler kıyâmete kadar asırdan asıra
artarak devam edecektir. Bu mezhebe mensup kimse,
girmiş olduğu bu yoldan çıkması için hapsedilip dövülse
bile bu isteğe boyun eğmez. Allâh (c.c.) ondan, ardından
gidenlerden ve hem kendisine ve hem de diğer imâmlara
karşı edeb ve terbiye sınırları içinde kalanlardan râzı olsun.”
Şa‘ranî (r.âleyh), el-Mîzân’ın başka bir yerinde ise şöyle der: “Yüce Allâh dînin kaynağına ulaşmayı bana bahşedince bütün mezheblerin aynı kaynaktan beslendiğini
ve dört imâmın mezheb derelerinin gürül gürül aktığını ve
yokolup gitmiş mezheplerin tümünün birer taşa döndüklerini gördüm. Deresi en uzun olan âlimin Ebû Hanîfe (r.a.)
olduğunu müşâhede ettim. Sonra sırasıyla Mâlik, Şâfiî,
Ahmed b. Hanbel (r.a.e.) gelmektedir. Bu müctehîdlerin
içinde deresi en kısa olan Dâvûd (r.âleyh)’in mezhebi olan
zâhiriyye mezhebidir. Dâvûd’un mezhebi hicrî V. asırda
yok olup gitmiştir. Ben bunu, adı geçen imâmların mezheblerine göre amel süresinin uzunluğu veya kısalığına
yordum. Keşif ehli kimselerin söylediklerine göre Ebû
Hanîfe (r.a.)’in mezhebi nasıl ilk tedvin edilen mezhep olmuşsa aynı şekilde en son yok olup gidecek mezhebdir.”
(Misvâk Neşriyât, İmâm-ı Azam Ebû Hanîfe (r.a.)’in Hadis İlmindeki Yeri, s.65-67)
Ebû Hanîfe (r.a.) tâbiîlerinin çokluğu ve mezhebinin
dünyanın dört bir tarafına yayılmasıyla diğer imâmlardan
ayrılır. Dünyanın yarısı, hatta üçte ikisi ona tâbi olmuştur.
Ebû Hanîfe (r.a.)’in mezhebi, tedvin (toplayıp kitap haline
getirme) açısından da mezheblerin ilkidir.
İmâm-ı Şa‘ranî (r.âleyh), el-Mizan isimli eserinde şöyle der: “Ebû Hanîfe (r.a.)’in mezhebi, mezheblerin içinde
ilk tedvin edilen ve bazı keşif ehli kimselerin ifâde ettiği
üzere en son yok olacak olan mezhebdir. Allâhü Te‘âlâ
onu dîni ve kulları için imâm olarak seçmiştir. Ebû Hanîfe
(r.a.)’in ardından gidenler kıyâmete kadar asırdan asıra
artarak devam edecektir. Bu mezhebe mensup kimse,
girmiş olduğu bu yoldan çıkması için hapsedilip dövülse
bile bu isteğe boyun eğmez. Allâh (c.c.) ondan, ardından
gidenlerden ve hem kendisine ve hem de diğer imâmlara
karşı edeb ve terbiye sınırları içinde kalanlardan râzı olsun.”
Şa‘ranî (r.âleyh), el-Mîzân’ın başka bir yerinde ise şöyle der: “Yüce Allâh dînin kaynağına ulaşmayı bana bahşedince bütün mezheblerin aynı kaynaktan beslendiğini
ve dört imâmın mezheb derelerinin gürül gürül aktığını ve
yokolup gitmiş mezheplerin tümünün birer taşa döndüklerini gördüm. Deresi en uzun olan âlimin Ebû Hanîfe (r.a.)
olduğunu müşâhede ettim. Sonra sırasıyla Mâlik, Şâfiî,
Ahmed b. Hanbel (r.a.e.) gelmektedir. Bu müctehîdlerin
içinde deresi en kısa olan Dâvûd (r.âleyh)’in mezhebi olan
zâhiriyye mezhebidir. Dâvûd’un mezhebi hicrî V. asırda
yok olup gitmiştir. Ben bunu, adı geçen imâmların mezheblerine göre amel süresinin uzunluğu veya kısalığına
yordum. Keşif ehli kimselerin söylediklerine göre Ebû
Hanîfe (r.a.)’in mezhebi nasıl ilk tedvin edilen mezhep olmuşsa aynı şekilde en son yok olup gidecek mezhebdir.”
(Misvâk Neşriyât, İmâm-ı Azam Ebû Hanîfe (r.a.)’in Hadis İlmindeki Yeri, s.65-67)
2 min