Het Laatste Woord NPO Radio 1 / VPRO

Praten met Poetin of je tanden laten zien. Het is het dilemma bij de Oekraine-crisis. En het is een oud dilemma. Want: hoe om te gaan met een agressor: moet je hem aaien of moet je naar hem grommen? Het beroemdste voorbeeld is München 1938, waarbij het Westen Tjechslowakije opofferde om Hitler te pacificeren.
In 1976, midden in de koude oorlog, schreef de Nederlandse historicus B.W. Schaper ‘Het trauma van München’. Wim Berkelaar bespreekt het boek

Bij Hitlers einde denken we vanzelf aan Bruno Ganz als een hysterische Hitler in de bunker in de film Der Untergang. Maar al in 1947 publiceerde de Britse historicus Hugh Trevor-Roper het boek 'De laatste dagen van Hitler', dat leest als een thriller en als een razend knappe analyse van Hitlers nazi-hofhouding. Historicus en boekbespreker van OVT Wim Berkelaar bespreekt de klassieker.

'De vitaliteit van de westerse beschaving'. Zo heette de brochure van historicus Pieter Geyl. Wie nu zo’n titel zou gebruiken,loopt het risico terstond gecanceld te worden. Want hoezo vitaal, en hoezo eigenlijk beschaving? Toch aarzelde professor Pieter Geyl in 1958 geen moment. Historicus Wim Berkelaar bespreekt zijn kleine boekje

Als een middeleeuwer iets nastreefde dan was dat de zogenoemde 'goede dood'. Hij of zij oefende er zogezegd een leven lang voor. Maar sinds de twintigste eeuw zijn we de aloude kunst van het sterven verleerd. Zo schreef Philippe Ariès in 'Het uur van onze dood', zijn boek over duizend jaar sterven, begraven, rouwen en gedenken. Historica Sanne Frequin bespreekt de klassieker.

‘Ik ben in opstand, dus ik ben’, schreef de Franse schrijver en filosoof Albert Camus, vrij naar Descartes in zijn beroemde boek ‘De mens in opstand’. Zijn boek uit 1951 is nog altijd actueel. Historicus Wim Berkelaar bespreekt de klassieker.

Het fascisme was louter rancune, schreef de ene Nederlandse essayist. Nee, het was een ideaal, een geperverteerd ideaal, maar een ideaal, schreef de andere. In 1937 verscheen ‘Het nationaal-socialisme als rancuneleer’ van Menno ter Braak; twee jaar later verscheen ‘ Het fascisme en de nieuwe vrijheid’ van Jacques de Kadt. Historicus Robin te Slaa bespreekt beide klassiekers.