Perlak EITB Radio Televisión Pública Vasca

Gazterik hasi zen bidaiatzen Maite Idirin, aurrena eskolan, maparen bitartez, ikusi nahiko lituzken lekuak behatzarekin kokatu eta nolakoak izango ziren imaginatzen, horregatik izan du beti poltsikoko atlasa bide lagun. Gerora, beharrak eta gogoak eraman du bidaiatzera Idirin, baina batez ere "kantuak" ekarri dizkio bidaiak bizitzan zehar. Ohorezko Euskaltzainak azken bidaia egin duenean topatu dugu Euskadi Irratiko fonotekan 2007an eskaini zigun bizitzako mapa hau. Bidaia eta kantua uztartzen dituen ibilbide pertsonala.
Ugaotik, deserrira joan behar izan zuen Frankismoaren garaian. Estitxurekin batera kantatu zuen Euskal Herriko plazatan, gero Parisen abiatu behar izan zuen berriro bidea. Eta ahal izan zuenean Ipar Euskal herrian errotu zen. Izan ere tokia oso inportantea da zioen "batzuetan nahi duzun lekuan izaten zara eta beste batzuetan ez". Paris, Kenia, Finlandia, Viena eta Sizilia eta beste leku askotan  barrena ibilita ere... ondorio bat atera ohi zuen Maitek, "oso herri politean bizi gara Euskaldunak".  

"Hizkuntzak eta haien atzetik dauden kulturak" miresten zituen Xabier Mendiguren Bereziartuk (Ezkio 1945-2023), horregatik ikasi zituen hamar edo hamaika hizkuntza ezberdin. Itzulpengintza izan zuen ogibide eta idazten ere trebea zen, Euskal Herriko itzulpen jardunaren moderniazioaren eragile nagusi jotzen da. 2016ko Uztailean "bihotzeko fonoteka" zabaldu zigun bere bizitzako pasarteak gogoratzen genituen bitartean. Marlene Dietrich-en "Lily Marleen" kantuarekin abiatu zen Arantxa Iturbek Xabierrekin izandako solasa. Izan ere, bera jaio zen urtean amaitu zen bigarren munduko gerra eta lubakiaren bi aldeetara zeudenak batzen zituen kantu honek. "Musikak badu borroken, gerren, ezinikusien, gatazken gainetik, lubakiaren alde banatakoei sentimentu bera konparti arazteko gaitasuna…" azpimarratu zuen. 
Xabier Mendiguren zendu berritan EITB podkasten partekatu nahi izan dugu gure fonotekatik eskuratutako perla hau. 
 

"Narrazioaren kalitate aparta eta "irakurlearen konzientzia, memoria eta oraina astintzeko eta hunkitzeko erabilitako abilezia" nabarmendu ditu epai mahaiak, besteak beste Patxi Zubizarretari (Ordizia, 1964) Espainiako Haur eta Gazte Literatura Saria aitortzeko 2023an. Hain zuzen ere, "Zerria", 2022an Erainekin argitara emandako lanagatik iritsi zaio aitorpena. Sari ugari jasotakoa da Zubizarreta, eta hein handi batean sari horiei esker lortu izan du idazten jarraitzea, "hotz handia egiten du" idazleen etxeetan bestela. Hala esan zigun Arratsean saioan 2022ko ekainean. Hain zuzen ere, XIX. mendeko gertaera batean oinarrituako obraz irabazi zuen 2021eko Lizardi saria eta hari  esker argitaratu ahal izan zuen lana. Glaziologo batek Alpeetan aurkitu dituen gorpuzkinak daude idazlanaren oinarrian. Bikote euskaldun batenak diren gorpuzkiak. Apaiz sexugose eta denajale baten mendekuz semea galdutako bikote batenak, zehatz esateko. Seaskako haur hil berria lur santutik kanpo hilobiratzeko agindua eman du gainera apaizak.
2023ko Euskarazko Haur eta Gazte Literaturako Euskadi saria ere Zubizarretaren eleberriarentzat izan da. Epai mahaiak, "errerrazkeriatik eta gazte literaturaren topiko tipikoetatik aldentzen den literaturazko lan landua" jon du eta lan gomendagarria ez ezik, literatuzraz gozatzeko lana jo du "pertsona moduan hazten joateko eta literatura zer den eta nola egiten den jakiteko adibide guztiz egokia" dela azpimarratuz. 
Patxi Zubizarretak berak xehetu zien  "Zerria" zien Arantxa Iturbe eta Nekane Peñagarikanori eta EITB Podkasten Perlak osatzera dator elkarrizketa mamitsua. 

Txirrindulari zalea izan gabe ere, nekez aurkituko duzue Txomin Perurena ezagutzen ez duen pertsonarik. Oiartzungo Altzibarren jaioa 1943an, haur zela sortu zitzaion bi gurpilen gainean ibiltzeko zaletasuna. Aurreneko bizikleta, "lan tresna" izan zen haren familiarentzat, Astigarragako Bentara gauzak garraiatzeko baliabide ezinbestekoa.  Gaztetan lortu zuen profesional izatera bideratu zuen berezko bizikleta erostea "amak lagunduta", hark ematen bait zion "ezkutuka" bizikleta erosteko hartu zuen zorra kitatzeko dirua eta baita elikadura berezixeagoa ere "arraultza frijitua eta xerra eguerdian eta xerra eta arraultza frijitua gauean".
Zendu berritan aukeratu dugu Euskadi Irratiko fonotekatik Joxe Mari Apaolazak 2012an egindako elkarrizketa biografiko eder hau. Bertan, Txominen ibilbide osoa jasotzen da, haur garaia, bizikletarako zaletasuna, profesional garaiko oroitzapenak eta zuzendari garaiko bizipenak, onak eta mingotsak ere bai, xehetasun osoz. 
Nik ez nuke galduko!

Gure fonotekako Perla artean topatu dugu, Joan Mari Irigoien idazle zendu berriarekin Tere Belokik osatu zuen "Bihotzeko Fonoteka", EITB podkasten eskura jarri nahi izan duguna.  Aldartearen arabarako musika aukeratzen zuela aitortu zigun, 2006ko San Fermin egunez egindako elkarrizketa honetan eta soneto aukeratu bat ere oparitu zigun pasarte bakoitzari lotuta. 
Joan Mari Irigoien (Donostia 1948-2023) Ingeniaria zen ikasketaz, eta futbolaria ere izan zen gaztetan Realeko bigarren taldean. Nola nahi, idazle gisra ezagutu dugu beti. Euskaltzain urgaldeak ETBrako gidoiak ere egin izan zituen. Irakasle aritu zen, zuzentzaile  Egin egunkarian eta luzaro Elkar argitaletxeko langile ere izan zen. 
Esklerosia antzeman zioten eta hitz egiteko gaitasuna apaldu zitzaion. Zetorkionaren jakitun, Eutanasiari olerki bat ere eskaini zion "Amodiozko Gutuna" Letra txikiaz bada ere liburuan (2002).
 

2022ko Apirilaren 15ean zendu da Iñaki Segurola (Azpeitia 1960-2022), euskal idazle, filologo eta hiztegigilea eta luzaro Euskadi Irratiko kolaboratzaile izana; Arratsean saioan aurrena eta Amaraunan ostera.
"Sed quia sua" idatzi zuen Segurolak Jorge Oteizaren "Quosque tandem" liburuaren oihartzun modura, baina "hizkuntzatik, beti ere" zehaztu nahi izaten zuenez.  Argitalpen hura aztertuz, elkarrizketatu zuten Arantxa Iturbe eta Nekane Peñagarikanok 2020ko Otsailean. EITB podkasteko perlen artera bildu nahi izan dugu elkarrizketa sakon bezain mamitsu hura.