Elektronische Muziekpioniers

NPO Klassiek
  • 0,0 (0)
  • MUZIEKGESCHIEDENIS
  • TWEEMAANDELIJKS
Elektronische Muziekpioniers

Luister naar de hitlijsten en je kunt er niet omheen: de meeste populaire muziek is gemaakt met behulp van elektronica of computers. In deze NTR-podcastserie duiken we in de geschiedenis van de elektronische muziek. Maker Robert Nasveld portretteert de pioniers die in de vorige eeuw hebben geëxperimenteerd met elektronische instrumenten en tapes; de geluiden die de basis vormen voor veel van de muziek die je nu dagelijks op de radio hoort. Ontdek het in de NPO Klassiek-podcast Elektronische Muziekpioniers.

  1. 07-11-2022

    Vergeten toekomst

    In 1951 werd bij de Keulse radio de eerste elektronische studio geopend. Componisten en technici vonden elkaar in een gezamenlijke experimenteerdrift. In de periode daarvóór werkten pioniers aan de mogelijkheden om elektriciteit in dienst van de muziek te stellen. De choralcelo, de foto-elektrische marimba, de optofonische piano. Het is zo maar een greep uit de vele bizarre instrumenten die aan het begin van de 20e eeuw werden uitgevonden. Vaak werd er maar één exemplaar vervaardigd, reisde de uitvinder ermee rond en was het museum de eindbestemming waar het verstofte of kapot ging. Slechts een paar van die instrumenten waren in de muziekpraktijk bruikbaar en overleefden de tijd. Sommige ervan waren voorloper van de latere synthesizer.  De geschiedenis van de elektronische muziek begon in 1919 met de komst van Leon Theremins magische apparaat. Theremin leidde een dubbelleven en was ook een Russische spion. Programmamaker Robert Nasveld maakte een rondgang langs de Theremin, Rhythmicon het Trautonium en de Ondioline.

    35 min

  2. 01-09-2021

    Underwater Valse

    In 1950 had niemand op de Columbia University zin om de door het management aangeschafte bandrecorder te gaan bedienen. De opdracht was om er concerten mee op te nemen. De tot Amerikaan genaturaliseerde Vladimir Ussachevsky (1911-1990) die als bestuurslid aan de universiteit werkte, kreeg het apparaat in handen gedrukt. Wat als verplichting begon, leidde dankzij de technisch en avontuurlijk ingestelde Ussachevsky in 1952 tot de start van de Amerikaanse elektronische muziek. Met onder andere Otto Luening (1900-1996) richtte hij zeven jaar later in New York het Columbia-Princeton Electronic Music Center op. Na de oprichting werd dit het oudste en belangrijkste centrum voor elektronische muziek van de Verenigde Staten.

    34 min

  3. 31-05-2021

    Edward Artemiev en Solaris

    De naam Edward Artemiev (1937-2022) is in Nederland niet erg bekend maar in Rusland een begrip. Hij is pionier van de Russische elektronische muziek. In 1972 componeerde Artemiev op de unieke ANS-synthesizer muziek voor de legendarische sciencefictionfilm Solaris van de regisseur Andrei Tarkovsky. Het was een zoeken naar klanken die nergens vandaan kwamen en nergens naar toe gingen. De muziek voor Solaris zette Artemiev internationaal op de kaart. Deze in eigen land razend populaire componist richtte zich vooral op de lichte muziek. Zijn oeuvre bestaat uit honderden werken voor soundtracks, films, cartoons, documentaires, orkest, koor en rockbands.  Meer over Edward Artemiev. (https://robertnasveld.com/links-edward-artemiev-en-solaris/)

    36 min

  4. 19-02-2021

    Epitaph für Aikichi Kuboyama

    De Duitse componist Herbert Eimert (1897-1972) presenteerde in 1962 zijn tapestuk ‘Epitaph für Aikichi Kuboyama’. Het is een van de beroemdste pionierswerken uit de Studio für Elektronische Musik van de WDR. Op 1 maart 1954 was de Japanse visser Aikichi Kuboyama het eerste dodelijke slachtoffer op afstand van de Amerikaanse proef met de waterstofbom. Deze vond plaats bij het Bikini-atol, onderdeel van de Marshalleilanden. De ingesproken opname van het grafschrift van Kuboyama vormt de basis voor Herbert Eimerts werk. De compositie wordt wel gezien als statement tegen nucleaire oorlogvoering.

    28 min

  5. 12-12-2020

    Karlheinz Stockhausen: Gesang der Jünglinge

    Met Gesang der Jünglinge veroverde Karlheinz Stockhausen (1928-2007) in 1956 de wereld van de toen nog prille elektronische muziek. Hij baseerde zijn tapestuk op het verhaal van de drie jongelingen in het vuur uit het Bijbelse boek Daniël. Stockhausen selecteerde teksten en liet ze door een 12-jarige jongen van een kathedrale koorschool zingen en spreken. In de studio van de WDR versmolt hij op unieke manier de opnames van de jongensstem met elektronische klanken. Gesang der Jünglinge ging de geschiedenis in als gidswerk in pioniersland. Luister naar de podcast Gesang der Jünglinge. Presentatie Robert Nasveld.

    20 min

  6. 16-11-2020

    Alireza Mashayekhi en zijn Oost-West dialoog

    De 80-jarige Alireza Maschayekhi (1940) is pionier van de Iraanse elektronische muziek. Hij woont in Teheran. De in eigen land zeer gerespecteerde componist streeft naar een dialoog tussen de muziek uit het Midden-Oosten en die van het Westen. Programmamaker Robert Nasveld zag hem zo’n 37 jaar geleden rondlopen op het toenmalige Instituut voor Sonologie van de Rijksuniversiteit Utrecht. Hij maakte in die tijd kennis met Mashayekhi’s unieke elektronische muziek met Perzische elementen. Presentatie: Robert Nasveld.

    26 min

  7. 09-11-2020

    De ‘Kijkende oren’ van Ton Bruynèl - 3. Zwanenzang

    Ton Bruynèls laatste werk is de video-opera Non sono un uccello (Ik ben geen vogel). De compositie is een ode aan de vliegkunst, in 1998 uitgezonden op televisie. Het idee hiervoor ontstond in 1986 na het zien van de ontploffing van het ruimteveer Challenger. Oud-leerling Ad Wammes voltooide het werk Cours des nuages (Gang van de wolken) voor strijkorkest en klanksporen. Ad vertelt hoe hij Bruynèl, toen deze nog leefde, hielp met de notatie.

    15 min

  8. 02-11-2020

    De ‘Kijkende oren’ van Ton Bruynèl - 2. Muziek verbeeldt

    Bruynèls beeldende Soft Song voor hobo en klanksporen werd in 1974 door sommige collega-componisten naar de prullenbak verwezen, misschien wel omdat het voor de heersende mode in die jaren te communicatief was. Bruynèl moest op zijn beurt niets van hun ‘maagzuurmuziek’ hebben. De componist vertelt over zijn orkeststuk Phases en Dali’s surrealisme.

    16 min
Bekijk alles (14)

Info

Luister naar de hitlijsten en je kunt er niet omheen: de meeste populaire muziek is gemaakt met behulp van elektronica of computers. In deze NTR-podcastserie duiken we in de geschiedenis van de elektronische muziek. Maker Robert Nasveld portretteert de pioniers die in de vorige eeuw hebben geëxperimenteerd met elektronische instrumenten en tapes; de geluiden die de basis vormen voor veel van de muziek die je nu dagelijks op de radio hoort. Ontdek het in de NPO Klassiek-podcast Elektronische Muziekpioniers.

Informatie

Meer van NPO Klassiek

Om naar expliciete afleveringen te luisteren, moet je inloggen

Blijf op de hoogte van dit programma

Log in of meld je aan om programma’s te volgen, afleveringen te bewaren en de laatste updates te ontvangen.
Kies een land of regio

Afrika, Midden-Oosten en India

Azië, Stille Oceaan

Europa

Latijns-Amerika en het Caribisch gebied

Verenigde Staten en Canada