Herwaarns Podcast Herwaarns Podcast

Na aflevering 20 over “Informed Consent”, vervolgen we onze dubbelaflevering over keuzes met deze aflevering over keuzestress – de angst, verlamming, druk en ongemakkelijkheid die kan otnstaan als iemand een keuze moet maken. Deze gevoelens kunnen ontstaan bij te weinig mogelijkheden of een moeilijke beslissing, maar wij concentreren ons op een te veel aan opties bij een keuze. Er is in moderne Nederlandse samenleving op veel gebieden zoveel mogelijk dat keuzestress kan worden ervaren bij het kiezen van producten, smaken en kleuren, maar ook bij het beslissen over een studie, beroep of levenspad. Vrijheid van keuze is een goed, maar kan ook beklemmend zijn. Immers: je het verkeerde kiezen en dus bent daarmee zelf verantwoordelijk voor de consequenties van je keuzes. Keuzestress wordt bijvoorbeeld besproken in boeken als Het Dertigersdilemma van Nienke Wijnants en andere zelfhulpboeken die proberen hulp te bieden bij het vinden van de juist keuze.







Verwante psychologische verschijnselen zoals de Fear Of Missing Out (FOMO) en het idee dat beperkingen creativiteit opleveren zijn ook verbonden met een overdadigheid aan keuzes. Is er een optimale hoeveelheid keuzes? Zijn keuzes inherent goed? Hoe moeten mensen omgaan met een grote hoeveelheid mogelijkheden?







Te gast is Michaël, docent biologie.







Verwijzingen







Intro









Het Dertigersdilemma van Nienke Wijnants









Wessel









Aldous Huxley. Brave New World. HarperCollins, 1932. Everyman’s Library, 2013.









Merel









Jantine Jongebloed. “Keuzestress – zo wordt kiezen eenvoudiger.” Flow, 2023.







Roald Dahl. Charlie and the Chocolate Factory. George Allen & Unwin, 1964.







Thomas Hardy. Far From the Madding Crowd. Cornhill Magazine, 1874.







Margaret Lobenstine. The Renaissance Soul. Experiment, 2013.







Bente van de Wouw, tobehonest, @tobehonestnl









Michaël









Spinvis en Layla. “Je Kan Alles.” Excelsion Recordings, Spinvis 2018.









Overige verwijzingen









De Pyramide van Maslow: https://en.wikipedia.org/wiki/Maslow's_hierarchy_of_needs











https://youtu.be/hd3_VOEMCYY

“Informed Consent”, een combinatie van de informatieplicht en het toestemmingsvereiste die binnen de medische zorg gelden, is een essentieel onderdeel van zowel de juridische als medische voorschriften voor artsen. Zoals De Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot Bevordering van de Geneeskunst (KNMG) schrijft: “zonder toestemming is er immers sprake van een ongeoorloofde inbreuk op de integriteit van een patiënt.” Die toestemming vereist de nodige informatie – tegelijkertijd zijn patiënten natuurlijk geen experts en kunnen ze informatie dus ook verkeerd interpreteren. Hoeveel moet een patiënt weten om in te kunnen stemmen?







Buiten het medische kader gelden vergelijkbare vragen binnen bijvoorbeeld een ethische en politieke context. Hoeveel moet een werknemer of stemmer bijvoorbeeld weten om akkoord te kunnen gaan met een voorstel dat risico’s met zich meebrengt voor natuur of maatschappij?







Dit is de eerste van een dubbelaflevering over keuze. Aflevering 21 zal gaan over keuzestress.







Te gast is Luc, eerstehulp arts in opleiding.







www.herwaarns.nl







Verwijzingen







Intro









KNMG. “Informed Consent”. 22 april 2022. https://www.knmg.nl/advies-richtlijnen/dossiers/informed-consent









Luc









De stethoscoop van Luc







Kazuo Ishiguro. Klara and the Sun. Faber and Faber, 2021.







De Eed van Hippocates: https://nl.wikipedia.org/wiki/Eed_van_Hippocrates









Merel









J. K. Rowling. Harry Potter and the Deathly Hallows. Bloomsbury, 2007.









Overige verwijzingen









Onderzoek: patienten vertrouwen mensen met stethoscoop







Onderzoek onderzoek stofzuiger







Risicopercentages







Eliezer Yudkowsky. Harry Potter and the Methods of Rationality. https://hpmor.com/ (De sorteerhoedepside is in hoofdstukken 9 en 10)







Existentialisme: Jean-Paul Sartre en Ambert Camus. Een begin: https://nl.wikipedia.org/wiki/Existentialisme











https://youtu.be/hd3_VOEMCYY









Spotify: https://open.spotify.com/episode/4RAUVlEdS4ilzwAzb2KAkF?si=273b5bda5c10421e

Als iemand een taal wil leren, worden ze onderwezen in vocabulaire, zinsnedes en grammatica. Dit is al eeuwen hoe taalonderwijs werkt, maar toch heeft grammatica de reputatie om saai en droog te zijn. Het leren van de regels van een taal is dan ook een “heet hangijzer” volgens Sebastiaan Dönszelmann en anderen in het Handboek Vreemde Talendidactiek: is het nuttig om mensen de onderliggende structuren van taal te willen laten begrijpen als het uiteindelijk gaat om communicatie?







Met een verschuiving van taal leren via DuoLingo of communiceren via Google Translate en ChatGPT is het inzicht in taalstructuur niet essentieel voor het communiceren. Op veel Europese scholen wordt ook steeds meer onderwezen en getoetst met het Europees Referentiekader, dat taalvaardigheid vat in “can-do statements”, niet in grammaticale regels. Moet de hardnekkige traditie van grammaticaonderwijs worden verbannen naar academische taalstudies of kan grammaticaonderwijs blijven bijdragen aan algemeen taalonderwijs, bijvoorbeeld in een andere vorm?







Te gast is Martina, docent klassieke talen. Ze spreekt Latijn, Grieks, Nederlands, Perzisch en Duits. Ze heeft grammatica bijna helemaal losgelaten in haar onderwijs.







Verwijzingen







Intro









Dönszelmann, van Beuningen, Kaal en de Graaff. Handboek Vreemde Talendidactiek. 2020. Coutinho, Bussum. 2e editie, 2021.







Het Europees Referentie Kader: www.erk.nl







De Sapir-Whorfhypothese https://nl.wikipedia.org/wiki/Sapir-Whorfhypothese







Garden Path theorie: https://en.wikipedia.org/wiki/Garden-path_sentence









Wessel









Ted Chiang. “The Story of Your Life.” 1998. Story of Your Life and Others, 2002.







https://en.wikipedia.org/wiki/Four_stages_of_competence









Merel









Diana Galbon. Outlander. 1991. (En de rest van de serie).







Stepping Stones. Noordhoff. 7e editie, 2021.









Martina









Stephen Krashen’s werk. https://www.sdkrashen.com/







Hans Ørberg. Lingua Latina per se Illustrata.







Bill van Patten’s werk. https://www.billvanpatten.net/







Alexander Veronensis - discere legere novum sermonem est sicut mingere.







Keith Toda. https://todallycomprehensiblelatin.blogspot.com/







Mohamadreza Shams. Qesehai-e Hasani.









Andere verwijzingen









Noam Chomsky – Universal Grammar. https://en.wikipedia.org/wiki/Universal_grammar







Aleph with Beth – aflevering 1: Hebrew – First Words. https://youtu.be/y640-FIpxQs







En een bonuslink: addisco.nl van Casper Porton en zijn vrouw Cerianne, waar Martina al haar Latijn heeft geleerd en Krashen heeft leren kennen.









YouTube: https://youtu.be/jskJCUxrRws







Spotify: https://open.spotify.com/episode/4rahAJb4uRH1S0FLIbCBMJ?si=ab971f2af4d64dc3







Google Podcasts: https://podcasts.google.com/feed/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvZmVlZC9wb2RjYXN0Lw/episode/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvP3A9MTQ0Mw?sa=X&ved=0CAUQkfYCahcKEwioz7Ktk4n_AhUAAAAAHQAAAAAQLA

De Noorse mythologie en cultuur zijn een onaflatende bron van inspiratie. Goden en vikingen bevolken strips, films, computerspellen, series, metalmuziek en allerhande andere verhalen. Vandaag onderzoeken we voorbeelden van de Noorse cultuur in de moderne cultuur.







De meeste kennis over de Noorse cultuur komt uit de archeologie en de sages, mythes en legenden uit de orale cultuur, latere opgeschreven en gebundeld door IJslandse schrijvers in de vorm van twee collecties, de proza en poëtische Edda.







Aan de hand van onze gedachten uit aflevering 16 over Moderne Hervertellingen, waarin we onderzochten wat een hervertelling onthult over de oorspronkelijke tekst, schrijver en context, maar ook over de nieuwe tekst, schrijver en context, verkennen we de invloed van de Noorse cultuur in de onze.







Te gast is Luuk, docent Engels en Tolkienfanaat.







Verwijzingen







Intro









De Edda - https://nl.wikipedia.org/wiki/Edda. De genoemde vertaling is van Lee M. Hollander. University of Texas, 1962.









Merel









The Last Kingdom. Stephen Butchard (bewerking). BBC en Netflix, 2015-2022.







Bernard Cornwell. The Saxon Stories. HarperCollins, 2004. (Met hier de Goodreads- recensies: https://www.goodreads.com/book/show/68527.The_Last_Kingdom)







Neil Price. The Children of Ash and Elm: a History of the Viking. Basic books, 2020.







De rooftocht op Lindisfarne: https://nl.wikipedia.org/wiki/Lindisfarne









Luuk









J. R. R. Tolkien. The Silmarillion. Bewerkt door Christopher Tolien. George Allen & Unwin. 1977.







Beowulf. (Auteur onbekend)







Battle of Maldon. (auteur onbekend) Zie bijvoorbeeld: https://oldenglishpoetry.camden.rutgers.edu/battle-of-maldon/







J. R. R. Tolkien – “Beowulf: The Monsters and the Critics” en “The Death of Beorthnoth” (over “ofermod”.









Wessel









The Sandman (vooral volume 4, Season of Mists en volume 9, The Kindly Ones). Neil Gaiman met Jones, Jones III, Dringenberg, Wagner, Russell, Pratt, Giordano en nog meer.







Thor in de Stan Lee comics: https://en.wikipedia.org/wiki/Thor_(Marvel_Comics)









Andere verwijzingen









De Völuspá. Zie https://en.wikipedia.org/wiki/V%C3%B6lusp%C3%A1







Onbehaarde Apen podcast. “Hoe wreed waren de Vikingen echt?” NRC. 20 mei 2020. https://www.nrc.nl/nieuws/2020/05/20/hoe-wreed-waren-de-vikingen-echt-a4000351







Neil Gaiman en Terry Pratchett. Good Omens. Gollancz/Workman, 1990.







Neil Gaiman. American Gods. William Morrow, 2001.







God of War-serie. Santa Monica Studio, Ready at Dawn en Javaground/SOE-LA. Sony. 2005-2022.







Ragnarok. Netflix. 2020-nu.







Pirate Metal: zie bijvoorbeeld Alestorm.







Viking Metal: zie bijvoorbeeld Amon Amarth.









Spotify: https://open.spotify.com/episode/04LAIs5Zyripdvn6R693bp?si=08G0EqIIQpCmEYWExlIDtA







YouTube: https://youtu.be/HRHTnND9-ik







Google Podcasts: https://podcasts.google.com/feed/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvZmVlZC9wb2RjYXN0Lw/episode/aHR0cDovL3d3dy5oZXJ3YWFybnMubmwvP3A9MTE4OQ?sa=X&ved=0CAUQkfYCahcKEwjAwoX9qvr8AhUAAAAAHQAAAAAQLA

Het idee dat er wijsheid schuilt in de natuur is eeuwenoud en heeft al vele vormen gekend, van natuurgeesten en goden tot taoïsme en hekserij. In de afgelopen eeuw is er ook steeds meer wetenschappelijk onderzoek gekomen naar bewustzijn en intelligentie van planten, dieren en de ecosystemen waar ze in leven. De nog steeds omstreden Gaia-hypothese van James Lovelock en Lynn Margulis stelt dat de Aarde één groot netwerk van organische en non-organische systemen is dat elkaar beïnvloed om een leefbare balans te behouden. Het concept van ecosystemen die een balans vinden is inmiddels een beproefd en essentieel onderdeel van natuurbehoud en het tegengaan van klimaatverandering en effecten daarvan, uiteenlopend van het verwilderen van natuurgebieden, het herintroduceren van apex predatoren en het ruimte maken voor het buiten de oevers treden van rivieren. Er is zelfs onderzoek, onder andere door Suzanne Simard, dat laat zien dat bomen en fungi door middel van chemische verbindingen voedingstoffen uitwisselen en zo een sterker gedeeld leefsysteem creëren.







Wat kunnen mensen leren van deze natuurlijke balans? Hoe verhoudt menselijke wijsheid zich tot die van overig leven? Kunnen we de inzichten van de natuur gebruiken of is dat een te menselijke gedachte?







Te gast is Annika, historica en wijsgerige, net als in aflevering 1 over burgerschap.







We bouwen voort op aflevering 15, over antropocentrisme.















Spotify, YouTube: https://youtu.be/gB24eAEgu6w, Google Podcasts: link,







Verwijzingen







Intro







Infinite Monkey Cage – Wood Wide Web, met Suzanne Simard: https://open.spotify.com/episode/0pcz3hGHR6yrcFvROeg4kfDe gaia-hypothese door John Lovelock en Lynn Margulis.







Merel







The Biggest Little Farm. 2018. Regie: John Chester. Zie ook: https://www.biggestlittlefarmmovie.com/The Salt of the Earth. 2014. Regie: Sebastiao Salgado.







Wessel







Saga of the Swamp Thing, 20-24.Alan Moore, Dan Day, John Totleben, Rick Veich, Stephen Bissette. 1984.The Swamp Thing. Len Wein. 1971.







Annika







Neil Philip. Mythen & Sagen. Illustraties door Milesh Mistry. 1996.







Andere verwijzingen







Luuk en Gijs. "Bomen zijn relaxed."Peter Wohlleben. Het Verborgen Leven van Bomen. 2016.

Zolang er al verhalen zijn, worden ze herverteld, bewerkt en aangepast. Met elk nieuw medium worden oude verhalen opnieuw verteld en met elke nieuwe cultuur worden verhalen vertaald en aangepast.







Toch is de hedendaagse populaire cultuur nadrukkelijk een plek van hervertellen: prequels, sequels, franchises, de musical, de film, de serie, de reboot en cinematic universes - er is een hervertellingsindustrie ontstaan die herkauwt en bepaalt welke versies van de verhalen in de canon passen en die vrije bewerkingen met copyrightclaims bedreigt. Omdat vermaak een industrie is en industrie grote investeringen en grote wisten nodig heeft, zijn hervertellingen een veilige keuze die niettemin volledig ingedekt moet worden, betoogt Lindsay Ellis, video-essayiste en schrijfster. Films zijn vaak te duur om te falen, dus worden er oude publiekslievelingen van stal gehaald en in een markt gezet, afgestemd op een rendabele doelgroep.







Zijn hervertellingen in essentie altijd heroriëntaties op een ander publiek? Zouden we meer nieuwe verhalen moeten hebben, bijvoorbeeld met diversiteitsquota’s, of is trouw blijven aan de fundamentele verhalen van onze cultuur juist belangrijk? Hoe blijven oude verhalen domineren, ook al zijn ze soms problematisch?







Te gast is Lieke, mediëvist, net als in aflevering 4 over de vrouwelijke held en aflevering 11 over de Female Gaze.









https://youtu.be/rhhLhb-acUI









Verwijzingen







Intro







Lindsay Ellis. “That Time Disney Remade Beauty and the Beast.” 2018. https://www.youtube.com/watch?v=vpUx9DnQUkA. Timestamp: 33:34.







Merel







Julia Quinn - The Duke and I [Bridgerton #1] (2000)Jane Austen - Pride and Prejudice (1813)Bridgerton (s1+2) - Netflix series (Shonda Rhimes; dir. Chris van Dusen) (2020-)







--







Incomplete lijst van literaire adaptaties van Pride & Prejudice: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_literary_adaptations_of_Pride_and_Prejudicehet genre Regency Romance: https://en.wikipedia.org/wiki/Regency_romancehet genre novel of manners: https://en.wikipedia.org/wiki/Novel_of_mannersKarolina Zebrowska - Bridgerton Costumes Are A Historical Mess, But They Kinda Work (YouTube) : https://www.youtube.com/watch?v=d3e8d9nErUkAbby Cox - Costuming in Historical Fantasy vs Historical Accuracy in Movies & TV / Bridgerton Costumes (YouTube): https://www.youtube.com/watch?v=fYuGg9CEY5Yinterview met Shonda Rhimes (Harper's Bazaar): https://www.harpersbazaar.com/uk/culture/entertainment/a39672361/shonda-rhimes-advice-creating-tv-empire [geciteerde zit in het interview (de video)]citaat Chris van Dusen: https://www.heart.co.uk/showbiz/tv-movies/is-bridgertons-true-story-family-real/Reclaiming Jane Pod: How Many Black People Were in the Regency Aristocracy, Anyway? https://reclaimingjanepod.com/blog/how-many-black-people-were-in-the-regency-aristocracy-anywaySense and Sensibility 11-15: Race and Regency https://reclaimingjanepod.com/episodes/sense-and-sensibility-11-15-race-and-regency 







Wessel







Scott Pilgrim vs the World. 2010. Dir. Edgar Wright. Script: Edgar Wright en Michael Bacall.Scott Pilgrim strips. Bryan Lee O’Malley. 2004-2010. Oni Press.“Scott Pilgrim vs. The World Reunion Table Read.” Entertainment Weekly. 20-7-2020.  https://www.youtube.com/watch?v=DKqKLnsmoK4







Lieke







Sir Gawain and the Green Knight. Auteur onbekend.The Green Knight. 2021. Dir. David Lowery.







Andere verwijzingen







Herwaarns podcast 9 – Historiografie en fictie. 2020. http://www.herwaarns.nl/podcast/herwaarns-09-historiografie-en-fictie/ Russell Hoban. Riddley Walker. 1980. Jonathan Cape.