KUNST IS LANG (en het leven is kort‪)‬ Luuk Heezen & mister Motley

Charlotte Dumas werd al vroeg in haar carrière bekend met haar intieme portretten van dieren, vaak honden of paarden, die zo zijn gefotografeerd dat hun unieke karaktertrekken te lezen zijn. Sinds 2012 is ze de dieren ook gaan filmen, bijvoorbeeld in een drieluik over wilde paardjes op het kleine Japanse eiland Yonaguni. Het zijn symbolische, tekstloze films waarin behalve de paarden ook kinderen te zien zijn, die zich op een vergelijkbare manier vanzelfsprekend gedragen.

Juha van 't Zelfde werkt als DJ, docent, filmmaker en organisator met het idee van collectieve creativiteit. Bijvoorbeeld in het ontwerpen van clubavonden waarin iedereen volledig zichzelf kan zijn en bijdraagt aan een open sfeer, in workshops die draaien om de vraag hoe je de clubscene klimaatrechtvaardig kunt laten opereren, maar net zo makkelijk in een collage-documentaire waarin langere historische lijnen van collectieve creativiteit worden aangewezen: van zwarte jazzmusici in het Amsterdam van de jaren ‘20 uit de vorige eeuw, via ideeën en daden van de Dada beweging, CoBrA, en Provo’s, tot het ontstaan van een iconische vrijplaats als de Amsterdamse discotheek RoXY.

Lotte Werkema maakt fictieve hulpstukken, objecten die je op je lichaam zou kunnen dragen. Ze hebben iets weg van medische braces, maar hebben zo hun eigen functionaliteit: ze krommen je vingers zodat alleen de middelvinger fier overeind blijft staan, ze laten je op je tenen lopen of verbinden je been met dat van iemand anders, zodat je samen kunt lopen. Het gebruik van hulpstukken is niet vreemd in het leven van Lotte, want ze heeft zelf een fysieke beperking. Die inspireert haar kunst op meerdere manieren, bijvoorbeeld in performances waarin ze gekleed in oranje wegwerkerskleding een zebrapad oversteekt, zonder rollator of rolstoel, of waarin ze zich van een trap laat vallen. Ook komt de fotoreeks waarin ze een tekstbord op hoofd draagt voort uit haar dagelijks leven: daarop staat steeds een ander zinnetje dat ze gebruikt als ze weer eens in het openbaar op de grond is gevallen.

Matea Bakula manipuleert de materialen voor haar sculpturen zo dat ze een verrassende gedaante aannemen. Voor de hal van Het Utrechts Archief maakte ze een metershoge zuil die op het oog van marmer is, maar in feite bestaat uit papier maché van afgedankt papier, en daardoor ook nog eens door het zonlicht zal verkleuren. En voor Lustwarande in Tilburg bouwde ze een kolom met panelen waarop gebrande suiker en piepschuim samen een fascinerend oppervlak vormen, als een stroom lava die zich onder invloed van warmte en zon in beweging zet. Zo puzzelt Matea net zo lang met de eigenschappen van haar materialen en de omstandigheden waarin ze te zien zijn, tot er spannende en betekenisvolle werken uitkomen. Op dit moment werkt ze aan misschien wel de ingewikkeldste puzzel tot nu toe: ze wil de restanten van geplette bessen, die in de vorm van samengeperste platen uit het proces van gemechaniseerde sapwinning komen, combineren met beelden van de eclectische architectuur die in haar geboortestad Sarajevo de complexe geschiedenis weerspiegelt.

Arash Fakhim gebruikt a-typische methodes en materialen om tot een alternatief te komen voor het traditionele schilderij. Wegwerptasjes worden bijvoorbeeld vermengd met epoxy en pigmenten, als ondergrond voor een blauw- of zeefdruk. Ook fotografeerde Arash een enkele streek van een kwast en zette die om tot sticker, waarmee vervolgens iedere ondergrond tot ‘schilderij’ kan worden gemaakt. Een andere fascinerende reeks werken zijn de video’s waarin Arash een object probeert te worden: naakt en geschminkt als geel vaatdoekje, witte sportsok of het rood en oranje van de vlammen van een kampvuur, dat hij zo goed mogelijk probeert te imiteren. Maar de laatste tijd zet de buitenwereld de noodzaak om werk te maken op losse schroeven: Arash is bezig aan een auto-biografische boek waarvoor hij zijn traumatische jeugd opnieuw onder ogen moet komen, en is gedesillusioneerd over het uitblijven van steun voor Gaza vanuit de zich normaal zo kritische beschouwende kunstwereld.

Anna de Vriend onderzoekt in haar werk machtsstructuren, in de eerste plaats vooral die tussen mensen - of beter gezegd menselijke dieren - en niet-menselijke dieren. Zo laat ze in een performance horen hoe de baas van een slachthuis denkt en praat over het vermoorden van kalveren zodat hun huid kan worden verwerkt tot 'mooie producten'. En met een andere performance probeert ze te achterhalen hoeveel autonomie dieren in dierentuinen hebben, na het zien van beelden van de ontsnapte gorilla Bokito - die op een dag maar hoefde te beslissen om over een klein watertje te springen om tussen de mensen te komen. Anna wil met haar werken inzichtelijk maken welke machtsverhoudingen er op dit moment tussen menselijke en niet-menselijke dieren zijn, als eerste stap naar een meer gelijkwaardige relatie.