Podcast #4 :: Het persoonlijke wilsbesluit Kwaliteitsbeleving :: erváren kwaliteit van leven

In deze aflevering komen we een een derde aspect van het leven op het spoor dat zuiver kwalitatief is: het persoonlijk wilsbesluit. Ook ontdekken we dat het persoonlijk wilsbesluit op drie verschillende manieren verweven is met onze kwaliteit van leven.

Volgens de psycholoog William James is het persoonlijk wilsbesluit van groot belang voor onze kwaliteit van leven. Echter, de voornaamste sneer die vandaag de dag wordt uitgedeeld aan de wil is dat het onwetenschappelijk zou zijn. Hierbij wordt vaak verwezen naar het experiment van de psycholoog Benjamin Libet uit 1985 als hét bewijs tegen de vrije wil. Het ironische is dat dit experiment zeer nauwkeurig bewijst wat William James een eeuw eerder beweerd heeft over de aard en implicaties van wilsbesluiten. In deze podcast passeren de voornaamste conclusies van James de revue en relateren we deze aan recente inzichten, zoals het Libetexperiment.

:: De eerste vraag: de wil en actuele intenties

De stelling van psycholoog William James is dat het persoonlijk wilsbesluit de instemming of afwijzing van onze actuele intenties is. De actuele intentie is de intentie die we op het ene, actuele moment hebben.

Actuele intenties zijn als het ware de potentie die we voelen. Die potentie herbergt een wereld aan mogelijkheden. De stelling van James is dat alle potentie die we voelen slechts potentie blijft, totdat we een wilsbesluit nemen. Het wilsbesluit, of het nu bewust of onbewust is, is onze instemming voor de verwerkelijking – het waar maken – van één van deze mogelijkheden. Pas dán worden wij een persoon, een eigen oorzaak in de wereld. Vandaar de term persoonlijk wilsbesluit.

:: De tweede vraag: de wil en onze persoonlijkheid

Een actuele intentie kan bewust of onbewust tot stand komen en het wilsbesluit ook. Als het wilsbesluit onbewust is, dan regeren in feite onze gewoonten, die onderdeel zijn van onze persoonlijkheid. Goede gewoonten zijn daarom van essentieel belang voor kwaliteitsbeleving. James besteedt in zijn werk dan ook veel aandacht aan persoonlijkheid en gewoonten. Zijn ideeën hierover geven veel inzicht in de psyche en zijn tegelijkertijd verbluffend praktisch en toepasbaar.

:: De derde vraag: de wisselwerking tussen wil en gewoonte

Onze wilsbesluiten beïnvloeden de levensovertuigingen die verankerd raken in onze persoonlijkheid, en vice versa. Dit betekent dat wilsbesluiten van groot belang zijn voor onze kwaliteit van leven op de lange termijn. We kunnen alleen voldoening blijven ervaren als we blijven werken aan ons karakter. Daarom gaat Podcast #5 over aandacht: de kunst om in de drukte van het bestaan bezig te zijn met wat er werkelijk toe doet. En daarom sluiten we deze podcast af met vier waardevolle tips van James over karaktervorming.

:: Algemene informatie over de podcastserie

:: De kernvraag van de serie is: hoe ervaren mensen kwaliteit van leven? Hoe kunnen we onze ervaring van kwaliteit van leven het beste omschrijven, zodat we ervan kunnen leren? Je hoort vaak de claim dat je kwaliteit van leven kunt meten. Is dat wel zo?

:: Deze serie verkent nieuwe ideeën over kwaliteit van leven die méér recht doen aan onze ervaringen. Focus op kwaliteitsbeleving laat ons anders kijken en kiezen. In ons leven én in beleid.

:: De afleveringen uit deze serie zijn ook onafhankelijk van elkaar te beluisteren.

:: Een versie van deze podcast met verhelderende slides is te vinden op Youtube.

:: Auteur: Paul Schenderling