Het Mediaforum NPO Radio 1 / KRO-NCRV

De Europese verkiezingen staan voor de deur en in de aanloop daarnaartoe had de EBU een debat georganiseerd. "De vorm was niet verschrikkelijk aantrekkelijk", stelt Margriet Brandsma. "Je luistert voortdurend naar één tolk die alles vertaalt." Voor Brandsma was het "even slikken" wat er allemaal verkondigd werd. De samenwerking met rechtsradicale partijen was namelijk een van de hoofdonderwerpen, mede omdat de verwachting is dat dit soort partijen veel stemmen zullen krijgen, evenals Europese defensie. "Het is razend interessant wat daar gezegd wordt", vindt ook journalist Sylvia Cools. Toch was er in de Nederlandse media weinig aandacht voor het debat. Dat zou mede te maken kunnen hebben met het feit dat er geen Nederlandse lijsttrekkers bij aanwezig waren. "Je kan ook niet stemmen op die andere lijsttrekkers", legt Sander van Hoorn uit. "Dat vergroot die afstand wel." Brandsma is toch van mening dat de media hier meer aandacht aan moet besteden, ook al was het af en toe "slaapverwekkend" om naar te kijken. "Het gaat ook over Nederland."

Verder in het Mediaforum: de wolf, het nepnieuws van Die Aktuelle en deepfakes

Op 6 juni vinden de Europese parlementsverkiezingen plaats en de lijsttrekkers zijn binnen ons land nog vrij onbekend. In aanloop naar de verkiezingen organiseert de NOS een landelijk tv-debat. “Ik denk dat een debat heel goed is, al is het om de zichtbaarheid van die lijsttrekkers te vergoten. Die wordt momenteel opgeslokt door de Haagse politiek”, zegt Clara van de Wiel, Brussel-correspondent NRC. Daarnaast benoemt Van de Wiel dat het opmerkelijk is dat de vrouwelijke lijsttrekkers van PvdD en CU niet uitgenodigd zijn voor het debat. “Dat is voor de beeldvorming niet geheel optimaal.” In aanloop naar de verkiezingen komen nationaal gezien, voornamelijk landelijke standpunten steeds naar boven. “Het lijkt uiteindelijk toch op 27 nationale verkiezingen die tegelijkertijd georganiseerd worden”, zegt Van de Wiel. “Dat blijft een raar fenomeen.” Dat er wel een coalitieakkoord is, maar nog geen premier, wordt in andere EU-landen niet begrepen. “Deze nieuwe minister president wordt het een uithangbord van Nederland en een opvolger van Rutte die de afgelopen jaren zeer invloedrijk was“, zegt Van de Wiel. Hierdoor wordt zij door buitenlandse media constant aangeschoten of er nog nieuws is rondom het premierschap. "Als je me vraagt wie het zou kunnen worden, heb ik geen idee", zegt Wouter de Winther, politiek commentator bij De Telegraaf. 

Na maanden van stilte kan er eindelijk gedebatteerd worden in de Tweede Kamer. Het zal gaan over de formatie en het hoofdlijnenakkoord. Tenminste, dat staat er op de agenda, maar of het daadwerkelijk over de inhoud zal gaan is nog maar de vraag.

“Ik vrees voor een moddergevecht”, zegt Hart van Nederland hoofdredacteur Marc Veeningen. Zijn redactie wil met name de inhoud van het debat zo goed mogelijk uitlichten, maar Veeningen vreest voor de gesprekken over premierschap en persoonlijkheden. De zorg van NRC onderzoeksjournalist Hugo Logtenberg ligt in eenzelfde lijn. “Ik denk dat de Volt, GroenLinks-PvdA en D66-leiders binnen de eerste minuut over het over het begrip ‘extreemrechts’ zullen beginnen en dat Wilders dit vol zal aangrijpen”, zegt hij. Dit zorgt voor veel tumult, terwijl de kamer beter gesprekken over de plannen die er liggen zouden kunnen voeren, volgens Logtenberg.

Volgens Veeningen, dient er een balans te zijn tussen het gesprek over de formatie en de inhoud van het coalitieakkoord. “Journalisten zijn daar slechts de boodschappers van.” Echter vindt hij het daarom des te belangrijker afwegingen te maken, van wat er door de media wordt uitgelicht. Daar is Logtenberg het mee eens, maar de onderzoeksjournalist vindt het ook belangrijk om oplettend te blijven op de personen achter de titels. “We krijgen nu een ongekozen minister president. We moeten als journalisten scherp zijn, wie dat dan zou kunnen zijn.”

Verder in het Mediaforum: nominaties van de Zilveren Reiss Microfoon 

Het terugtrekken van Ronald Plasterk als premierskandidaat zou komen door hoe de media zich opstelden richting de voormalige PvdA-politicus. Echter was het verhaal over zijn eventuele patentfraude al sinds vorig jaar maart te lezen. "Toen was er nog geen sprake van een mogelijk premierschap", reageert columnist Roos Schlikker. Toch kwam De Telegraaf met een column van Wouter de Winther waarin de politiek commentator de NRC ervan beschuldigd hun politieke kleur door te laten schemeren in hun verslaggeving. "Het enige wat je nu hoort is: ze zaten achter hem aan en nu hebben ze hem. Maar dan wordt 'ze' niet gekwalificeerd. Het is een beschuldiging waar je je niet tegen kunt verdedigen", zegt Arjen Fortuin, journalist van NRC. "Het is niet zo dat de jacht is geopend op. Alles lag er gewoon. Ik denk dat De Winther ook wel weet dat hij twee dingen verbindt die los van elkaar staan." Het stuk waar De Winther aan refereert is namelijk een hoofdredactioneel commentaar, dus niet de nieuwsverslaggeving. "Het laat zien wat de NRC vindt van de wereld die in de verslaggeving beschreven wordt", legt Fortuin uit. "Waar we in de journalistiek heel erg voor moeten oppassen is dat we gaan denken: overal zal wel een politieke agenda achter zitten. Daar moet de journalistiek zich bij uitstek tegen verzetten." Schlikker schaart zich daarachter. "Als het politiek wordt gemaakt, wordt het heel ingewikkeld." Ondertussen kijkt Fortuin met “zorg en ergernis” naar de aanvallen op de journalistiek.

Verder in het Mediaforum: de stem van OpenAI lijkt wel heel erg op die van Scarlett Johansson. 

"Ik kan me niet herinneren dat er ooit zo'n grootse twijfel en verbazing over een coalitie was", zegt politiek commentator Kees Boonman. Volgens hem is het taalgebruik in dit kabinet anders. "Het is een ander Nederland dat verwoord wordt, het klinkt niet verbindend." Het Financieele Dagblad (FD) kwam met de kop "Een unieke coalitie met een vrij gewoon programma. Buiten het asielbeleid blijft veel hetzelfde." "Die asielparagraaf is heel streng en erg PVV, maar verder vond ik het eigenlijk wel meevallen", zegt Anna Dijkman, columnist en journalist bij het FD. "Daarin zie je dat we in Nederland toch samen eruit moeten komen. Dat heeft een dempende werking." Zanger Jeangue Macrooy vindt dat de coalitie een instabiele basis heeft. "het wordt omschreven als luchtkastelen en drijfzand. Hoe stabiel is dat om op te bouwen", zegt hij. Dijkman stemt hiermee in: "Het mist een soort samenhang." Boonman valt het op dat de coalitie uit vier zeer verschillende componenten bestaat, wat ervoor zorgt dat polarisatie grootser wordt, in plaats van kleiner. "zij zouden juist moeten verbinden en samenkomen en zeggen, om Rutte bijna te citeren, 'Doe toch normaal, man'."

Het lijkt er dan nu echt van te komen: een rechts kabinet van PVV, VVD, NSC en BBB. Ward Wijndelts (voormalig Vrij Nederland-hoofdredacteur) is nog aan het reflecteren op de afgelopen formatiemaanden die volgens hem 'fascinerend' en totaal ongebruikelijk verliepen. 'Verwarring en verbazing overheersen nog een beetje.'

Inhoudelijk is hij ook erg nieuwsgierig. Wat staat er nu in dat regeerakkoord en wie wordt de premier? 'En ik ben ook heel benieuwd hoe lang dit kabinet uiteindelijk zal gaan zitten.'