Έλληνες δημιουργοί από το 1821 έως σήμερα

ELCULTURE
  • 0.0 (0)
  • BOOKS
  • UPDATED WEEKLY
Έλληνες δημιουργοί από το 1821 έως σήμερα

Μια σειρά εκπομπών podcast για το έργο εμβληματικών Ελλήνων δημιουργών, με αφορμή τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Με την ευγενική χορηγία της εταιρείας Πλαίσιο.

Episodes

  1. 07/12/2021

    Οι παγκόσμιοι Έλληνες

    Ο Κωστής Καλογρούλης διερευνά σε αυτό το podcast τους λόγους που μόνον δύο Έλληνες συγγραφείς έχουν καταφέρει να σπάσουν τα στενά όρια της νεοελληνικής επικράτειας και να γίνουν αληθινά γνωστοί και αναγνωρίσιμοι στο εξωτερικό. Ποιοι είναι αυτοί; Ο Κωνσταντίνος Καβάφης και ο Νίκος Καζαντζάκης. Ας δούμε ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά των έργων τους. Η Αλεξάνδρεια έγινε μέρος της ποίησης του Καβάφη, η έννοια της αποτυχίας, της ήττας είναι κυρίαρχη στο έργο του, όπως βεβαίως και η έννοια της ειρωνίας και της αποσπασιοποιημένης θέασης του εαυτού και του κόσμου. Τον Καβάφη τον ενδιαφέρει η μεταβατική ιστορία, όχι η ένδοξη ιστορία. Αυτό που έχει κομβική σημασία για το κομμάτι που αφορά την αναγνωρισιμότητά του είναι η γνωριμία και η φιλία του με τον Έντουαρντ Μόργκαν Φόρστερ, έναν από τους πιο σημαντικούς Βρεταννούς συγγραφείς της εποχής του. Ο Φόρστερ έχει μεταφράσει τον Καβάφη και έγινε ο πρέσβυς του στο εξωτερικό. Όσον αφορά τον Καζαντζάκη, πρόκειται για μία εντελώς διαφορετική περίπτωση από αυτήν του Καβάφη: ο Καζαντζάκης προσπάθησε να αναπτύξει το ιδεώδες του Προμηθέα, της ρωμαλέας, ηρωϊκής, επικής ποίησης, του μεσσιανισμού. Οι ήρωές του είναι υπερβατικές φιγούρες που δημιουργούν τη δική τους ηθική. Αρκούν όολα αυτά για να εξηγήσουν τη δημοφιλία του Καζαντζάκη; Προφανώς και όχι. Ο Ζορμπάς του Κακογιάννη είναι σίγουρα ένας από τους λόγους που ξεκίνησε να γίνεται γνωστός διεθνώς. Η κύρια αιτία όμως έχει να κάνει με την εναλλακτική κουλτούρα των 60ς, που έδενε με τις ανησυχίες της γραφής του Καζαντζάκη. Ο Καβάφης και ο Καζαντζάκης κατάφεραν λοιπόν να αποκτήσουν παγκόσμιο κοινό και αυτό είναι κάτι που η νεοελληνική λογοτεχνία θα τους πιστώνει για πάντα.

    18 min

  2. 07/08/2021

    Η γενιά του '30

    Ο Κωστής Καλογρούλης μιλά σε αυτό το podcast για την περίφημη Γενιά του '30 στην νεοελληνική λογοτεχνία. Τι ήταν η Γενιά του '30 όμως; Σίγουρα είναι ένα από τα πιο κομβικά σημεία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Η πλειοψηφία των Ελλήνων ποιητών, πεζογράφων, φιλολόγων, εικαστικών έχουν συνδεθεί, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, με τη Γενιά του '30. Υπάρχει, άλλωστε και η γνωστή φωτογραφία από την οικία Κατακουζηνού (στέκι ανθρώπων του πνεύματος και καλλιτεχνών), όπου βλέπει κανείς τον Γιώργο Σεφέρη, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Γιώργο Θεοτοκά, τον Άγγελο Τερζάκη, τον Ανδρέα Εμπειρίκο, τον Γιώργο Κατσίμπαλη, τον Κοσμά Πολίτη, που έχει λειτουργήσει καταλυτικά στη συνείδηση του κοινού για το ποιοι απαρτίζουν αυτή τη γενιά και το σύγχρονο ελληνικό πνεύμα ευρύτερα. Τον όρο εφηύρε ο Θεοτοκάς γύρω στο 1945. Παρόλο που πρόκειται για ένα ανομοιογενές καλλιτεχνικά μείγμα συγγραφέων -κάτι που οδήγησε ορισμένους να πουν ότι η Γενιά του '30 δεν υπήρξε ποτέ-, όλα αυτά τα πρόσωπα γνωρίζονταν μεταξύ τους, δημιουργούσαν έναν πυρήνα ζύμωσης, δημοσίευσαν τα πρώτα τους έργα στις αρχές ή τα μέσα της δεκαετίας του '30. Όλοι είχαν ζήσει στο εξωτερικό, γνώριζαν τις νέες υφολογικές αναζητήσεις της εποχής και προσπάθησαν να καινοτομήσουν στην ελληνική λογοτεχνία. Και, βεβαίως, πρόκειται και για την πρώτη γενιά που κλήθηκε να ερμηνεύσει ιστορικά γεγονότα όπως τη Μικρασιατική καταστροφή, και την πρώτη γενιά που μοιραζόταν μια αίσθηση κοσμοπολιτισμού και που συνειδητά μεταμόρφωσαν την ελληνική λογοτεχνία.

    16 min

  3. 07/05/2021

    Σπουδαίες Ελληνίδες γυναίκες εικαστικοί της Πρωτοπορίας

    Σε αυτό το podcast, η Μαριάννα Μαυρουδή εστιάζει στο έργο σημαντικών Ελληνίδων γυναικών εικαστικών, και, πιο συγκεκριμένα, στην Άλεξ Μυλωνά, την Όπη Ζούνη, τη Χρύσα Βαρδέα και τη Ναταλία Μελά.  Η Άλεξ Μυλωνά, υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές της γλυπτικής αφαίρεσης. Με επιρροές από τις βαθιές αξίες της ελληνικής τέχνης και σε επαφή με τις σύγχρονες αναζητήσεις που απαιτούσε η εποχή, δημιούργησε έργα που την ανέδειξαν ως μια από τις πιο σημαντικές εικαστικούς της χώρας. Η Όπη Ζούνη ήταν εκπρόσωπος της γεωμετρικής τέχνης στην Ελλάδα. Χρησιμοποιούσε σχήματα και χρώματα, εξετάζοντας την ικανότητα της κίνησης, του φωτός και της προοπτικής. Η Χρύσα Βαρδέα (Chryssa) υπήρξε μια από τις σημαντικότερες εκπροσώπους του λουμινισμού στον χώρο της γλυπτικής. Τα έργα της παρουσιάζουν τη ζωή των μεγάλων αστικών κέντρων και ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο εκφράστηκε δημιουργικά, αξιοποιώντας το νέον ως πλαστικό μέσο, έκαναν τα έργα της να διακριθούν. Τέλος, η σπουδαία Ναταλία Μελά, χρησιμοποιούσε "ready-made" σιδηρικά και εργαλεία και αντλούσε τα θέματά της από το φυσικό κόσμο, τα πτηνά και ζώα, κοκόρια, κριάρια, ταύρους, κατσίκες, περιστέρια, αλλά και από την ελληνική μυθολογία.

    23 min

  4. 07/02/2021

    Η Γενιά του ’60 στις εικαστικές τέχνες (Β΄ μέρος)

    Σε αυτό το podcast που επιμελείται η Μαριάννα Μαυρουδή μιλάμε για τη Γενιά του ’60 στις εικαστικές τέχνες και πιο συγκεκριμένα για τον Αλέξη Ακριθάκη, τον Δημήτρη Μυταρά, τον Σωτήρη Σόρογκα και τον Takis. Ο Αλέξης Ακριθάκης έμεινε στην ιστορία ως ένας επαναστάτης εικαστικός που δημιούργησε μεγάλα έργα, από τα γνωστά τσίκι τσίκι, τα σύμβολα του σε έντονα χρωματικές συνθέσεις (καραβάκι, αεροπλάνο, καρδούλα) και φυσικά τις βαλίτσες του. Ο Δημήτρης Μυταράς έγινε γνωστός για τις φιγούρες του και την ιδιαίτερη ζωγραφική του βασισμένη στο σχέδιο, τη χρήση του χρώματος ως εκφραστικού μέσου και στην έννοια της αγανάκτησης. Ο Σωτήρης Σόρογκας είναι ένας εικαστικός που σαν κύρια θεματική του σπουδή μελετάει την έννοια της φθοράς, αλλά και τη σημασία της μνήμης. Τέλος, ο Takis, υπήρξε μια διάνοια που ένωσε την επιστήμη με την τέχνη και δημιούργησε μοναδικά γλυπτά, καθώς και διερεύνησε τα όρια και τα σημεία τομής της μουσικής, των ήχων και ιδιαίτερα των εικόνων που βρίσκονται σε κίνηση.

    37 min

  5. 06/27/2021

    Η ελληνική πεζογραφία της Μεταπολίτευσης

    Σε αυτό το podcast, ο Κωστής Καλογρούλης μιλά για τους σημαντικότερους Έλληνες πεζογράφους της Μεταπολίτευσης. Ξεκινά από τον Δημήτρη Νόλλα, ξεχωρίζοντας τα διηγήματά του, στα οποία ο συγγραφέας διατηρεί πάντα έναν αινιγματικό, νοηματικό πυρήνα. Ο Νόλλας αναζητεί στα διηγήματά του τις πολυδιάστατες έννοιες της ταυτότητας και της ετερότητας. Έχει συχνά χαρακτήρες Έλληνες της ξενιτιάς ή και ξένους, ενώ η βία υποβόσκει πάντα συνολικά στο έργο του. Βεβαίως, εκτός από τον Νόλλα, υπάρχουν κααι άλλοι πολύ σημαντικοί διηγηματογράφοι: τα διηγήματα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη, της Έρσης Σωτηροπούλου, του Σωτήρη Δημητρίου έχουν εμπλουτίσει με έξοχο τρόπο την ελληνική πεζογραφία. Και περνάμε στο μυθιστόρημα: η Μάρω Δούκα είναι αναμφισβήτητα μία από τις πιο σημαντικές φωνές της μεταπολιτευτικής ελληνικής πεζογραφίας. Το μυθιστόρημά της Η αρχαία σκουριά συνοψίζει την οπτική γωνία της νέας γενιάς για τα γεγονότα του '50 και του '60 και αποτελεί και στην πραγματικότητα ένα φεμινιστικό έργο. Η Ζυράννα Ζατέλη και ο Νίκος Θέμελης δεν θα μπορούσαν να λείπουν από αυτό το πανόραμα της μεταπολιτευτικής πεζογραφικής παραγωγής. Η Ζατέλη είναι μια απαιτητική συγγραφέας που φτιάχνει μαγικούς λεκτικούς εικαστικούς πίνακες στα έργα της. Ο Θέμελης έγραψε την εμβληματική πια τριλογία Η αναζήτηση, Η ανατροπή και Η αναλαμπή που αποτέλεσε και σπάνιο εκδοτικό γεγονός, καθώς έφτασε στα 100.000 αντίτυπα. Ο συγγραφέας επιχειρεί στο έργο του να εξερευνήσει τη σύγκρουση μεταξύ του οπισθοδρομικού λαϊκισμού και ενός εκσυγχρονιστικού νεωτερισμού. Από τους συγγραφείς που γράφουν πια στη νέα χιλιετία ξεχωρίζει τον Ισίδωρο Ζουργό, για την ανάγκη του να παίζει με τη φόρμα του είδους, αλλά και την, αλά Μπακτίν, καρνιβαλική έννοια της ανατροπής.

    24 min

  6. 06/24/2021

    Η Γενιά του ’60 στις εικαστικές τέχνες (Α΄ μέρος)

    Σε αυτό το podcast που επιμελείται η Μαριάννα Μαυρουδή μιλάμε για τη Γενιά του ’60 στις εικαστικές τέχνες και πιο συγκεκριμένα για τον Αλέκο Φασιανό, τον Γιώργο Μπουζιάνη, τον Γιάννη Γαΐτη και τον Παύλο Διονυσόπουλο. Η δεκαετία του ’60 σηματοδοτεί τη γέννηση μιας αμιγώς Ευρωπαϊκής πρωτοπορίας που εκπροσωπούν Έλληνες καλλιτέχνες οι οποίοι, αφήνοντας πίσω τους την αποπνικτική μετεμφυλιακή Ελλάδα, διέπρεψαν σε διάφορα πολιτιστικά κέντρα της Ευρώπης. O σπουδαίος Αλέκος Φασιανός εμπνέεται από τη Γενιά του '30, την αγάπη του για την Ελληνική τέχνη και τους ισχυρούς δεσμούς του με τη βιωμένη εμπειρία του ελληνικού χώρου. Η κεντρική θεματολογία των έργων του αφορά στον άνθρωπο, τη φύση και το περιβάλλον. Ο Γιώργος Μπουζιάνης υπήρξε ο μεγαλύτερος Έλληνας εξπρεσιονιστής. Εμπνέεται από τα πάθη του ανθρώπου και στόχος του υπήρξε να προβάλλει τον ψυχισμό των ανθρώπων που ζωγράφιζε. Ένας από τους πιο σημαντικούς ζωγράφους της Ελλάδας υπήρξε ο Γιάννης Γαΐτης, και έμεινε στην ιστορία για τη χρήση της δικής του Pop Art. Δημιούργησε μια μορφή, έναν «ανθρωπάκο», που θα γίνει σήμα κατατεθέν της τέχνης του και συμβολίζει τη σημερινή μαζική, καταναλωτική και απρόσωπη κοινωνία. Ένας από τους βασικότερους Νεορεαλιστές στην Ελλάδα υπήρξε ο Παύλος Διονυσόπουλος. Έγινε γνωστός για τα έργα του που αποτελούνταν από μια δική του τεχνοτροπία από χάρτινες λωρίδες που δημιουργούσαν μια γλυπτική σύνθεση και αφορούσαν στην έννοια της μεταμόρφωσης του αντικειμένου. Θα ακούσουμε λοιπόν το Α' μέρος για τη Γενιά του ’60 στη μεταπολεμική Ελλάδα και την άνθιση της τέχνης της εποχής, μέσα από τη ζωή και το έργο τεσσάρων καλλιτεχνών που έχουν μείνει στην ιστορία.

    25 min

  7. 06/18/2021

    Το ελληνικό μυθιστόρημα στο απόγειό του

    Γιατί οι Ακυβέρνητες πολιτείες του Στρατή Τσίρκα και Το κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου είναι τα δύο κορυφαία μυθιστορήματα της ελληνικής πεζογραφίας; Σε αυτό το podcast ο Κωστής Καλογρούλης επιχειρεί να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, εντοπίζοντας συνδέσεις και κοινά χαρακτηριστικά του Τσίρκα και του Αλεξάνδρου και βάζοντας στο μικροσκόπιο φυσικά τα δύο αυτά έργα. Οι Ακυβέρνητες πολιτείες, δημοσιευμένη σταδιακά τη δεκαετία του 1960, είναι μια τριλογία: Η Λέσχη, Αριάγνη, Η Νυχτερίδα. Η τριλογία αφηγείται την πορεία του ελληνικού αντιφασιστικού κινήματος στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Από τον συμβολισμό των τίτλων έως την επιρροή από τον Φόκνερ και τα θρυμματισμένα πρόσωπα, αναδεικνύονται κρίσιμες πτυχές του έργου του Τσίρκα. Το κιβώτιο (1975) είναι το μοναδικό μυθιστόρημα που έγραψε ο Άρης Αλεξάνδρου, γνωστός κυρίως από τις εμβληματικές μεταφράσεις του έργων του Ντοστογιέφσκι. To κιβώτιο θυμίζει Κέσλερ, θυμίζει Κάφκα, φέρνει στο μυαλό όλα τα κορυφαία κεντροευρωπαϊκά μυθιστορήματα που έδειξαν με εκπληκτικό τρόπο την ωμότητα του ολοκληρωτισμού. Τι είναι, όμως, αυτό που το κάνει αληθινά σπουδαίο;

    23 min

  8. 06/17/2021

    H γενιά του '30 στις εικαστικές τέχνες

    Σε αυτό το podcast η Μαριάννα Μαυρουδή μιλά για τη Γενιά του 30’ στις εικαστικές τέχνες και πιο συγκεκριμένα για τον Κωνσταντίνο Παρθένη, τον Φώτη Κόντογλου, τον Νίκο Εγγονόπουλο, τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Νίκο Χατζηκυριάκο Γκίκα και τον Γιάννη Μόραλη. Γενιά του ’30 ονομάστηκε η γενιά κατά την οποία διαπρεπείς διανοούμενοι και καλλιτέχνες της εποχής, βρέθηκαν στο απόγειο της πιο γόνιμής τους περιόδου. Βασισμένοι στις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες και τα ιστορικά γεγονότα της εποχής, επαναπροσδιόρισαν τις έννοιες της ελληνικότητας και του λαϊκού πολιτισμού. Ο Κωνσταντίνος Παρθένης δημιουργεί αλληγορικές και θρησκευτικές συνθέσεις με σαφείς επιρροές από την ελληνική αρχαιότητα, το Βυζάντιο αλλά και τα νεότερα πολιτιστικά ρεύματα. Ο Φώτης Κόντογλου εμπνέεται από το Βυζάντιο και την Ανατολική παράδοση και δημιουργεί έργα ενστερνιζόμενος την αξία του λαϊκού ήθους. Ο Γιάννης Τσαρούχης βασιζόμενος στην ελληνική παράδοση, την αναγεννησιακή και τη λαϊκή τέχνη, δημιουργεί έργα σύγχρονης τέχνης που προάγουν την ελληνικότητα. Ο Νίκος Εγγονόπουλος υπήρξε ο κύριος εκφραστής του σουρεαλισμού στην Ελλάδα, εμπνέεται από την ελληνική μυθολογία, τη βυζαντινή παράδοση και αφήνει το δικό του στίγμα με το στοχαστικό του έργο και τη μεταφυσική του ζωγραφική. Ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας ανήκει στην ομάδα των «κλασικών» του μοντερνισμού, συνδέει την αρχαία αλλά και νεότερη ελληνική τέχνη και αισθητική παράδοση και εισάγει την έννοια της μετακυβιστικής ζωγραφικής στη χώρα μας. Τέλος, ο Γιάννης Μόραλης ενώνει το κλασικό με το μοντέρνο με μια ανθρωποκεντρική θεματική που έχει ως κύριο άξονα της, τον έρωτα και το θάνατο καθώς και το εικαστικό του έργο επηρέασε σημαντικά τη σύγχρονη μεταπολεμική τέχνη στην Ελλάδα.

    24 min
  • 8 Episodes

About

Μια σειρά εκπομπών podcast για το έργο εμβληματικών Ελλήνων δημιουργών, με αφορμή τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Με την ευγενική χορηγία της εταιρείας Πλαίσιο.

Information

More From ELCULTURE

To listen to explicit episodes, sign in.

Stay up to date with this show

Sign in or sign up to follow shows, save episodes, and get the latest updates.
Select a country or region

Africa, Middle East, and India

Asia Pacific

Europe

Latin America and the Caribbean

The United States and Canada