Е37 – Од Холивуд Хилс до Вардариште: пожарите и храбрите луѓе што ги гасат

Над 2500 интервенции годишно, некогаш и по пет дневно. При големи пожари и по 12 часа на терен. Голтање чад, запалено рамо, за малку одбегнат пад во провалија. Ова се дел од искуствата на Кристијан Илов, пожарникар-спасител. Со него зборуваме за ризиците од пожари и статусот на оваа професија во Македонија. Од другата страна на Атлантикот, репортажа од пожарите во Лос Анѓелес од нашиот режисер Дарко Митревски, кој веќе 18 години живее во овој град.

Забелешка: „Обични луѓе“ е подкаст наменет за слушање. Во него е вграден голем труд за монтирање, музичка илустрација и течна аудио нарација. Транскриптот е наменет само како помошно средство, особено доколку архивските материјали се со понизок квалитет. Во сите други случаи ве поттикнуваме да ги слушате, а не да ги читате епизодите. Ви благодариме.

Kристијан: Мислам дека сите колеги што ќе ги прашаме, мислам дека никој не бара да нè рачунаат како херои, посебни луѓе, ние сме сите обични луѓе.

Илина:
Ова е гласот на Кристијан Илов, чиј опис на сопствената професија идеално се вклопува во насловот на нашиот подкаст. Но тој и не е баш точен. Затоа што Кристијан и неговите колеги влегуваат онаму кадешто повеќето обични луѓе не би се осмелиле.

Музика – Common People

Илина: Директен повод за оваа епизода се големите пожари во Лос Анѓелес, на чија територија има големи природни предиспозиции, и за пожари и за поплави. Но потенцијалните ризици стануваат реални кога во приказната ќе се замешаат лошите политики и институционалната негрижа. Јас сум Илина Јакимовска, а во 37-то издание на Обични луѓе ќе можете да слушнете како стојат работите на оваа тема во Македонија и дополнително, преку специјална репортажа од САД, ќе проследиме како изгледале првите денови од ширењето на катастрофалниот пожар во Ел-еј и кои се веројатните причини за него.

(музиката запира)

Илина:
Кристијан има 30 години но изгледа како да нема повеќе од 22-3. На разговорот се појави насмеан, свеж и многу релаксиран. Завршил средно економско во Борис Кидрич, а сега е запишан на вонредни студии по психологија. Тоа веројатно дополнително ќе му помогне да се соочи со сите предизвици на професијата, која не секогаш подразбира само мускули и физичка издржливост, туку и справување со паника и стрес, и кај себе и кај другите.

Кристијан:
Meне многу пати луѓе ќе ме прашаат нели ти е страв. Нас сите ни е страв, нема човек кој нема страв. Меѓутоа ние низ таа обука и низ тие вежби учиме стравот да го контролираме во смисол не да ни биде тој, не да не движи стравот, туку тој да нè одржува свесни за секој чекор што го правиш.

Илина:
Кога се подготвував на интервјуто, на различни форуми наидував на прашање „Како се станува пожарникар“? Одговорот е дека најпрвин се проаѓа курс (шест месеци теорија, шест месеци практична работа), со континуирано тестирање и оценување, а по неговото завршување се чека конкурс. Запрашан за тоа дали има вистина во некои онлајн коментари дека и во оваа професија главни за вработување се врските и партиската припадност, Кристијан не одговори директно, но многу илустративно опиша низ што сè треба да се мине низ еден таков конкурс.

Кристијан:
Конкурсот се состои од четири дена. Првиот ден е физички проверки за една минута склекови колку можеш. За една минута стомачни. Јаже 4м треба да го качиш/симнеш. Згибови десет, скијачко столче десет. Тоа е првиот ден. Вториот ден имаме трчање, 2800 м за 12 минути, нели нормално од 2800 колку можеш и повеќе да истрчаш. Третиот ден имаме во бригадата кадешто се качуваме со кукача, таа е вид на скала од приземје на први, од први на втори надворешно качување, потоа со целосна опрема и 2 апарати, тие се 13 кила еден, значи 26 кила во раце и опремата уште десетина-петнаесет кила, треба да се качиш од приземје до шести и надоле без престан. Потоа имаш интервју кадешто се поставуваат три прашања, општокорисно, стручно и уште едно…опширно, животно, нешто така беше. Имаш и писмен дел, зависи, на пример мене ми се падна барање за лична карта да ми се издаде. И потоа со склоп на сите тие работи се прави збир поени и ти се јавуваат дали си вработен или не. И четвртиот ден, го заборавив тоа, 50 метри пливање.

Илина:
Ова не звучи како нешто што лесно може да се мести и да се лажира. Самите предиспозиции, но и ризичноста на професијата се дел од причините зошто Македонија нема доволно професионални пожарникари, а пак доброволните друштва не се секогаш добро обучени и соодветно опремени.

Кристијан:
Ние треба да имаме еден пожарникар на 1500 жители. Зависно тука доаѓа до моментот колкава територија зафаќа општината. И Скопје исто, од велешка патарина до Тетово, мораме да ја земеме у предвид површината покрај бројот на жители колку пожарникари треба да имаме. Скопската бригада треба да има речиси 500, ние сме 170. Тоа не е ни…нема. Сега има конкурс ќе се примаат со надеж дека уште еден би имал, па уште еден би имал, поради тоа што има доста колеги што ќе заминат во пензија. Сега дечкиве што ќе влезат ќе ја заменат онаа бројка што колеги ќе заминат оваа година во пензија. (- Значи пак на исто ќе бидат?) Па речиси на исто, можеби нешто повеќе.

Кога сме веќе кај Законот и кај доброволните. Тоа не е регулирано кај нас до оној степен кајшто треба. Да, кога се работи посебно за доброволните тие се први што треба да излезат на терен, како на пример некој шумски пожар кадешто ние после доаѓаме како професионална служба како помош, но не само за помош туку и ја преземаме акцијата. Имаме, но не е само да имаш туку треба да бидат добро опремени, добро обучени. Ту