Е38 – Компјутерскиот инженер чиј сон е да отвори музеј во Охрид

Влатко Милошевски по професија навистина е компјутерски инженер, но по внатрешен порив и определба, тој има мисија на каква ретко се одлучуваат дури и цели наши институции од областа на културата – да собере, заштити и промовира дела од странски сликари чија тема е Македонија. Во моментов (21 април 2025) во Музејот на град Скопје се уште е отворена изложба на 42 од над 200 дела кои се во негова сопственост. Истите ќе можат да се видат до 4 мај, а се достапни и во облик на монографија и онлајн Лексикон. Дали ќе им биде посветен и посебен музеј, можеби во Охрид?

(Оригинална музика)

Илина:
Во 2020, во текот на пандемијата, наидов на многу интересен сајт – „Лексикон на странски сликари во Македонија 1850-1950“. Очигледно беше дека станува збор за сериозен проект зад кој во прв момент мислев дека стои цел тим. Стотина автори и дела, за секој биографски податоци, па дури и подетални приказни со анегдоти од нивните животи. Во рубриката „за авторот“ само кратко и скромно не за тим туку за еден човек. „Во текот на работните денови Влатко Милошевски е професионалец во областа на електрониката и компјутерските науки“. Еве веќе пет години ме копкаше, кој е всушност Влатко?

(џингл – Common People)

Илина:
Во оваа 38-ма епизода од подкастот Обични луѓе се запознаваме со колекционер на дела од огромна важност за историјата на уметноста и воопшто за историјата на Македонија и Балканот. Влатко Милошевски навистина по професија е компјутерски инженер, но по нешто што се нарекува „позив“, внатрешен порив и определба, тој има мисија на каква ретко се одлучуваат дури и цели наши институции од областа на културата – да регистрира, заштити и промовира значаен дел од културното наследство.

Влатко:
Роден сум во Скопје, Тафталиџе 2, адреса „булевар Партизански одреди“ 133, 1/6. Тоа е негде блиску до мостот на Обединети нации. Таму пораснав, потоа на 18 години се преселив во Аеродром, блиску до Мајчин дом. Завршив Електро факултет во Скопје, ја запознав мојата идна сопруга Марија во Скопје. Некаде ’97-ма година добив стипендија да продолжам со магистериум во Америка. ’99-та година добив понуда за работа заедно со сопругата во „Филипс“ во Холандија. Мислевме дека… ајде да поминеме една-две години во Холандија да видиме
како е па повторно да се вратиме во Америка, меѓутоа еве ни се родија децата тука така да останавме до ден-денеска скоро 30 години, 26 години ќе се наполнат.

Илина:
Низ бурната историја на Македонија, но и не помалку динамичната сегашност, често го слушаме терминот „патриотизам“. Неговите конотации се бројни, од национализам, до бранење – најчесто само на збор – на замислените или реални национални вредности. Влатко никаде не се нарекува патриот, но ние си дозволуваме така да го наречеме така. Затоа што неговата мисија не може да биде попатриотска, макар и во едно тесно поле на уметноста, кое всушност и не е поврзано со неговата основна професија. Сепак, уметничкиот дух и колекционерството постоеле во семејството.

Влатко:
Во семејството Милошевски нема ликовен уметник меѓутоа е… ја можам да кажам дека е уметничко семејство. Мојата прва братучетка Верче Милошевска е пејачка во групата „Љубојна“, професорка на музичкото училиште. Нејзиниот брат, мојот прв братучед Горјан е драматург. Татко ми, Петар Милошевски како дете бил многу надарен цртач, сакал да студира вајарство. Во тие повоени години, во први години на слободата на Македонија, меѓутоа во тоа време им требало повеќе доктори и заболекари, па го усмериле да оди во заботехничко училиште каде што неговиот вајарски талент да се искористи за правење на вилици. Брат ми Митко Милошевски е исто колекционер, он е постар од мене 8 години, така да ја кога растев ги гледав неговите први колекционерски чекори со македонски дела, така да вероватно и тоа оставило некоја трага кај мене.

Илина:
Делата се во различни техники и стилови, некои пореалистични, други поавангардни. Некои поубави за око, други вредни повеќе како историски документ Но приказните поврзани со нив понекогаш се поинтересни и од самите слики. Можете со часови да ги исчитувате и да замислувате како некој војник испратен на фронт на територијата на Македонија во ретките затишја поставува штафелај некаде помеѓу рововите и е опчинет од пролетниот пејзаж и фигурите на луѓето во далечината. Пред вас излегуваат сцени кои никогаш не би можеле да ги замислите дека ги имало во Македонија. Караван со камили како минува низ Скопје во 1916? Шпионски филм во кој германски сликар – дел од германските пешадиски сили кодира пораки скриени во цртежи од македонски народен вез и праќа пораки дома без да бидат цензурирани. Мистерија за авторство на нецелосно потпишани слики кои се разоткриваат дури по неколку години истражување. Бурни времиња кои често не се одразени на самите слики – повеќето од нив се спокојни исечоци од живот кој знаел да биде и тежок и не толку колоритен.

Влатко:
Точно, секоја слика носи приказна со себе и понекогаш е поинтересно прикаската од сликата. Моето колекционерство започна со едни три минијатури кои што се изложени на изложбата во Скопје од српскиот сликар Никола Петковиќ кој што како српски учител доаѓа после Балканските в