تعزیه در عصر ناصری- بخش او‪ل‬ تاریکخانه تاریخ

در قسمتِ دوّم از فصلِ دوّم دربارۀ «تعزیه» به‌عنوان یکی از پدیده‌های مهمِ اجتماعی و فرهنگی در دورانِ «ناصرالدین‌شاه قاجار» صحبت کردیم. این قسمت، به دلیلِ مفصل بودن، در دو بخش منتشر می‌شه. بخشِ اوّل، به عنوانِ مقدّمه، دربارۀ ریشه‌ها و خاستگاه تعزیه در قبل و بعد از اسلام و روندِ شکل‌گیری‌ش تا دورانِ محمدشاه قاجاره؛ در بخشِ دوّم ‌هم به‌سراغِ تعزیه در دورانِ ناصرالدین‌شاه و اوج و افولش خواهیم‌رفت.
در تهیه و تدوینِ بخشِ اوّل از قسمتِ دوّم منابعِ زیر مورد استفاده قرار گرفته‌است:
‌
«نمایش در ایران» - «بهرام بیضایی» - نشرِ «روشنگران»
«زمینه‌های اجتماعی تعزیه و تئاتر در ایران» - «جلال ستّاری» - نشرِ «مرکز»
«پژوهشی در تعزیه و تعزیه‌خوانی» - «عنایت‌الله شهیدی» - نشرِ «دفتر پژوهش‌های فرهنگی»
«نمایش در دورۀ صفوی» - «یعقوب آژند» - نشرِ «فرهنگستانِ هنر»
«سوگِ سیاوش» - «شاهرخ مسکوب» - نشرِ «خوارزمی»
«یادگار زریران» - برگردانِ «ژاله آموزگار» - نشرِ «معین»
«یادگارِ زریران» - برگردانِ «ماهیار نوّابی» - نشرِ «اساطیر»
«تعزیه: آیین و نمایش در ایران» - «پیتر جی. چلکووسکی» - برگردانِ «داود حاتمی» - نشرِ «سمت»
«تماشا در عهدِ صفوی» - «ژان کالمار» - برگردانِ «یدلله آقاعباسی» - نشرِ «نمایش»
سفرنامۀ «پیترو دلاواله» - برگردانِ «شعاع‌الدین شفاء» - نشرِ «علمی و فرهنگی»
سفرنامۀ «آدام اولئاریوس» - برگردانِ «احمد بهپور» - نشرِ «ابتکار»
سفرنامۀ «تاورنیه» - برگردان « سعید ارباب‌شیرانی» - نشرِ نیلوفر
سفرنامۀ «کارستن نیبور» - برگردانِ «پرویز رجبی» - نشرِ «ایران‌شناسی»
«مشاهدات سفر از بنگال به ایران» - «ویلیام فرانکلین» - برگردانِ «محسن جاویدان» - نشرِ «بنیاد فرهنگ و هنر ایران»
--------------------
موسیقی آغازین و پایانی این قسمت قطعۀ «رقصِ مردگان» از «کامی سن‌-سانس» آهنگ‌سازِ فرانسوی‌ست.
‌
در این قسمت، به ترتیب از؛
صدای فیلم‌ِ «مرگِ یزدگرد» به نویسندگی و‌ کارگردانی «بهرام بیضایی» محصولِ سالِ ۱۳۶۰ خورشیدی
و
صدایِ فیلمِ «سفیر» به نویسندگی و کارگردانی «فریبرز صالح» محصولِ سالِ ۱۳۶۱ خورشیدی
استفاده شده‌است.
‌
همچنین قطعاتِ موسیقی زیر به ترتیب به‌کار رفته‌اند:
‌
The Fateful Day: 1.«Arousi» - «Majid Entezami»
‌
The Alchemist's Symphony: «Interlude 3» - «Walter Taieb»