Brav ha bev Ewen
-
- Science
Ur gronikenn e brezhoneg skignet en abadenn “C’hwezh an deiz” war Radio Kerne.
Evit mont e darempred ganin: ewen+podkast@fedi.bzh
-
Beg-heskenn Oceanopolis
Hiziv vo kontet eus ul loen a oa e Brest betek miz Here 2023.
Ral eo gwelet loened eus ar spesad-mañ, rak en arvar da vervel emaint. N’eus ket muioc’h evit pevar loen e akwariomoù Europa a-bezh. Lakaet vo ar gaoz war ar begoù-heskenn, pe ar pesked heskenn : les poissons-scies.
Sonioù, tonioù implijet
Hey Ma gant Scott Nice (CC BY NC SA)
Tower of mirrors gant Blue Dot Sessions (CC BY NC)
White Limit gant Blue Dot Sessions (CC BY NC)
Mind Body Mind gant Blue Dot Sessions (CC BY NC)
Mammennoù
An anv e war Ichtyo (CNRS)
Titouroù diwar-benn ar begoù-heskenn war lec’hienn Oceanopolis :
https://www.oceanopolis.com/soutenez-oceanopolis/le-poisson-scie/
https://www.oceanopolis.com/programmes-de-reintroduction-et-reproductions-despeces-menacees-oceanopolis-sengage-pour-la-conservation-des-requins-et-raies/
Er mediaoù
https://www.francebleu.fr/infos/environnement/oceanopolis-laisse-partir-son-poisson-scie-dans-le-cadre-d-un-programme-de-reproduction-9402522
https://www.ouest-france.fr/sciences/animaux/a-brest-pourquoi-lemblematique-poisson-scie-doceanopolis-va-t-il-quitter-laquarium-a75062ca-4d84-11ee-90c9-6337e94e3b07
https://www.radiofrance.fr/franceinfo/podcasts/le-billet-sciences/espece-menacee-d-extinction-pour-la-premiere-fois-des-scientifiques-vont-tenter-de-faire-se-reproduire-des-poissons-scies-en-aquarium-7587753
https://france3-regions.francetvinfo.fr/occitanie/herault/montpellier/un-couple-de-poissons-scies-reuni-a-montpellier-pour-se-reproduire-leur-accouplement-au-centre-de-l-attention-des-scientifiques-2855624.html
Pistris pistris -
Medalennoù ar CNRS
Hiziv vo lakaet war wel div vaouez er bed skiantel o deus graet ul labour ken mat ken zo bet roet dezho medalennoù gant ar CNRS.
Sonioù, tonioù implijet
Hey Ma gant Scott Nice (CC BY NC SA)
Patched In gant Blue Dot Sessions (CC BY NC)
Springish gant Gillicuddy (CC BY NC)
Piscoid from Andy G. Cohen (CC BY)
Mammennoù
Claire Hellio
https://www.cnrs.fr/fr/presse/cnrs-decouvrez-les-laureats-2023-de-la-medaille-de-linnovation
https://www.letelegramme.fr/finistere/brest-29200/claire-hellio-star-brestoise-des-biotechnologies-marines-6429913.php
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29532333/
Sandra Lavorel :
https://www.cnrs.fr/fr/presse/lecologue-sandra-lavorel-recoit-la-medaille-dor-2023-du-cnrs
https://fr.wikipedia.org/wiki/Service_%C3%A9cosyst%C3%A9mique
https://lejournal.cnrs.fr/articles/sandra-lavorel-une-ecologue-au-sommet -
Ar c'hromozom Y
Er gronikenn Brav ha Bev hon eus lakaet ar gaoz meur a wech war an ADN. Hiziv e vo safaret eus ul lodenn eus an ADN : ar c’hromozom Y, a zo bet sekañset penn-da-benn n’eus ket pell zo.
Sonioù, tonioù implijet :
Hey Ma gant Scott Nice (CC BY NC SA)
Brass Buttons gant Blue Dot Sessions (CC BY NC)
Sunday Lights gant Blue Dot Sessions (CC BY NC)
We breathe in the sun gant krackatoa (CC BY NC SA)
Mammennoù :
Séquençage du génome humain : le chromosome Y livre ses derniers secrets (The Conversation, CC BY NC)
The complete sequence of a human genome, Nurk et al. (2022)
The complete sequence of a human Y chromosome, Rhie et al. (2023)
Assembly of 43 human Y chromosomes reveals extensive complexity and variation, Hallast et al. (2023) -
Ar pollenañ er mor
Hiziv vo kontet eus plant.
Eus ar plant vez kavet war an douar, ha eus ar re vez kavet er mor ivez, ar bezhin.
Ha graet e vo un tamm beaj en amzer dremenet ivez, pell pell zo, evit klask orin ar pellenañ.
Prest oc’h ? Deomp dezhi !
Gwirioù, tonioù implijet
Hey Ma gant Scott Nice (CC BY NC SA)
To The Sea gant Yusuke Tsutsumi (CC BY NC)
Gusty Hollow gant Blue Dot Sessions (CC BY NC)
Algea Trio gant Blue Dot Sessions (CC BY NC)
Rabbit Hole gant Blue Dot Sessions (CC BY NC)
Mammennoù :
van Tussenbroek et al. (2016), Nature Communications
Lavaut et al. (2022), Science
Dans l’océan, des «pollinisateurs» aident les algues à se reproduire, The Conversation France
Heuliadenn Ar bezhin -
An teureuged hag an tredan
Hiziv ‘vo kontet eus an teureuged, les tiques. ‘Blam ma c’hellont bezañ un tamm dañjerus, n’eo ket falloc’h goût un nebeud traoù diwar o fenn. Ha traoù nevez zo bet lakaet war wel n’eus ket pell zo !
Gwirioù, tonioù implijet
Hey Ma gant Scott Nice (CC BY NC SA)
phenomena gant Mesu Kasumai (CC BY NC SA)
prater gant Dee Yan-Key (CC BY NC)
Pill gant [http://blear-moon.com ] (CC BY SA)
6 10.11.2011 gant Audio K (CC BY NC SA)
Hidalgo gant Tortue Super Sonic (CC BY NC SA)
Mammennoù
England et al., 2023, Current Biolgy
Maladie de Lyme : une piste vaccinale innovante pour diminuer la dangerosité des tiques, Anses
Wu-Chuang et al., 2023, *Microbiome
citique.fr -
Ar marmouzed hag an ereadurezh
Deus ar gerioù an hini eo ‘vo kontet deoc’h hiziv. Ganto e c’hellomp sevel frazennoù ha lâret ar pezh a fell deomp lâret.
Bamus eo, en ur mod : gall’ reomp komz deus an amzer, deus an amzer da zont, deus traoù ha n’eus ket deuzouto memes, ha me oar me.
Kemend-all a draoù evel zo moaien d’ober gant ar gerioù ! Ha padal n’eus ket miliardoù anezho. Un tammig muioc’h ’vit 20 mil ger zo war geriadur an Here evit ar brezhoneg. War ar pemdez, ‘vez ket implijet muioc’h ‘vit 8000.
Pezh zo, ar gerioù a c’hell kaout meur a ster. Hervez ar gerioù all er frazenn vez komprenet pe choazet ster ur ger. Eus an dra-se vez graet “ereadurezh” pe “sintaks”.
Met eus pelec’h ’teu an ereadurezh ? Ijinet eo bet gant an Den ? Pe loened ’zo zo gouest sevel frazennoù ivez ?
Sonioù, tonioù implijet
Hey Ma gant Scott Nice (CC BY NC SA)
Curious gant Podington Bear (CC BY NC)
Blammo gant Podington Bear (CC BY NC)
Pshaw gant Podington Bear (CC BY NC)
To The Great Beyond gant Stellardrone (CC BY)
Mammennoù
Le journal des sciences (2023-05-10), France Culture
Semantic combinations in primate calls, Arnold and Zuberbühler (2006)
Bonobos Extract Meaning from Call Sequences, Clay and Zuberbühler (2011)
Call combinations and compositional processing in wild chimpanzees, Leroux et al. (2023) (CC BY)